Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, broj 72/11 ... 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da izjavljena revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nema bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Pozivanje revidenta na bitne povrede odredaba postupka iz člana 374. stav 1. ZPP učinjene u postupku pred drugostepenim sudom nije osnovano.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su bivši supružnici čiji je brak sporazumno razveden pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Vršcu P2 155/13 od 03.07.2013. godine i određeno je da će roditelji vršiti zajednički roditeljsko pravo, kao i da će se izdržavanje zajedničke dece i održavanje ličnog kontakta dece sa roditeljem sa kojim ne žive, regulisati dogovorom roditelja. Presudom Osnovnog suda u Vršcu P2 399/14 od 04.02.2015. godine, zajednička maloletna deca rođena u braku parničnih stranaka (VV je rođena ... godine i GG rođen ... godine) poverena su majci na samostalno vršenje roditeljskog prava i određena je visina doprinosa tuženog u izdržavanju maloletne dece. Presudom Osnovnog suda u Vršcu P2 145/16 od 03.05.2017. godine, izmenjena je odluka istog suda od 03.07.2013. godine, u pogledu održavanja ličnih odnosa maloletne dece sa ocem. Posle pravnosnažnosti ove presude (septembar 2017.godine), usledio je veći broj prijava Centru za socijalni rad ..., od strane oca dece, da majka ne vrši adekvatno svoje dužnosti. Isto tako majka dece se žalila na njegovo ponašanje i odnos koji ima prema deci. Prema stručnom mišljenju Centra za socijalni rad ... od 15.01.2018. godine, međusobne optužbe roditelja su posledica njihovog nerazrešenog partnerskog odnosa i nisu motivisane stvarnom željom da se zaštiti interes njihove dece. Mišljenje ovog Centra je da nije u najboljem interesu mal. dece da majka bude lišena roditeljskog prava. Na osnovu nalaza sudskog veštaka neuropsihijatrijske struke je utvrđeno da je tužena urednog psihofizičkog zdravlja, bez bitnih poremećaja u svakodnevnom funkcionisanju, da na ličnom, profesionalnom i socijalnom planu ne zloupotrebljava roditeljska prava i ne zanemaruje vršenje roditeljskih dužnosti u odnosu na maloletnu decu VV. Teškoće u komunikaciji između roditelja maloletne dece rezultirale su teškoćama u sprovođenju modela viđenja koji je određen presudom Osnovnog suda u Vršcu od 03.05.2017. godine.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo sadržano u odredbama članova 67., 68., 70., 81. i 82. Porodičnog zakona RS („Službeni glasnik RS“, broj 18/05) kada su zaključili da nema razloga za lišenje roditeljskog prava tužilje i odbili tužbeni zahtev tužioca. Sudovi su imali u vidu nalaz veštaka i izveštaj Centra za socijalni rad u ... (koji je pribavljen primenom člana 270. Porodičnog zakona) i odluku su doneli rukovodeći se najboljim interesom maloletne dece u smislu odredbe člana 266. stav 1. Porodičnog zakona (u sporu za zaštitu prava deteta i u sporu za vršenje, odnosno lišenje, roditeljskog prava sud je uvek dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta). Pri tome, drugostepeni sud je za svoju odluku dao jasne, potpune i pravilne razloge koje u svemu prihvata i revizjski sud.

Roditeljsko pravo je, saglasno članu 67. Porodičnog zakona, izvedeno iz dužnosti roditelja i postoji samo u meri koja je potrebna za zaštitu ličnosti, prava i interesa deteta, a njegova sadržina sastoji se u pravu i dužnosti roditelja da se stara o detetu, što podrazumeva čuvanje, podizanje, vaspitavanje, obrazovanje, zastupanje i izdržavanje, te upravljanje i raspolaganje imovinom deteta. Pri tome, roditelj ima pravo i dužnost da čuva i podiže dete, tako što će se on lično starati o njegovom životu i zdravlju vodeći računa da detetu obezbedi sigurnost svakodnevnog života, ali i emocionalnu sigurnost, u kome dete neće biti uzemireno svađom i nasiljem roditelja, na taj način roditelj razvija odnos zasnovan ne samo na ljubavi i poverenju, već i na uzajamnom poštovanju svoje porodice obezbeđujući detetu osnovno školovanje i obrazovanje u skladu sa svojim mogućnostima, sve u smislu odredaba članova 68. - 74. Porodičnog zakona. Suština ovih dužnosti i prava roditelja je dobrobit i najbolji interes deteta. Ako roditelj zloupotrebljava prava ili grubo zanemaruje dužnosti, odnosno nesavesno vrši prava ili dužnosti iz sadržine roditeljskog prava, može biti potpuno ili delimično lišen roditeljskog prava, pod uslovima predviđenim članom 81. odnosno članom 82. istog zakona.

Navodi revizije kojima se ukazuje da je tužena grubo zanemarivala svoje dužnosti iz sadržine roditeljskog prava, tako što je ostavljala decu na čuvanje nepoznatim ljudima, da je u stanu prljavo i da deca jedu kupovnu hranu, demantovani su stručnim mišljenjem Centra za socijalni rad, koji je sačinio svoj nalaz na osnovu urednog kontakta sa tuženom i u skladu sa pravilima struke. Takođe, nalaz Centra za socijalni rad ... i nalaz dr. DD saglasni su u pogledu odnosa tužene prema svojim roditeljskim obavezama prema maloletnoj deci. Naime, utvrđeno je da tužena nije zloupotrebljavala niti zanemarivala dužnosti iz sadržine roditeljskog prava, pa je pobijena presuda doneta pravilnom primnom materijalnog prava iz navedenih odredbi Porodičnog zakona, pri čemu je sud u svemu poštovao svoju obavezu propisanu članom 266. stav 1. Porodičnog zakona, da se on sam rukovodi najboljim interesom maloletnog deteta.

Pretežni deo navoda tužioca u reviziji odnosi se na činjenično stanje koje po njegovom mišljenju nije pravilno ili potpuno utvrđeno u sprovedenom postupku. Tim navodima revizije se ukazuje na pogrešno ili nepotpuno utvrđeno činjenično stanje, pa ne mogu biti dozvoljen revizijski razlog u smislu člana 407. stav 2. ZPP. Međutim, činjenice od značaja za presuđenje i dokazi za utvrđenje tih činjenica u ovakvom sporu moraju biti istaknuti do zaključenja rasprave, a najkasnije i pod uslovima iz člana 372. stav 1. ZPP u žalb, što je u ovom slučaju izostalo.

Bez uticaja su navodi u reviziji kojima se osporava odluka o troškovima postupka, s obzirom da o naknadi troškova postupka u vezi sa porodičnim odnosima sud odlučuje po slobodnoj oceni, u svakoj konkretnoj parnici, vodeći računa o razlozima pravičnosti.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić