UKIDA SE presuda Apelacionog suda u Nišu Gž 1720/17 od 21.08.2017. godine, u delu kojim je odbijena kao neosnovana, žalba tuženog ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd i presuda Višeg suda u Vranju P 7/12 od 06.10.2016. godine, u stavu prvom i petom izreke, pa se, u tom delu, predmet VRAĆA prvostepenom sudu, na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Vranju P 7/12 od 06.10.2016. godine, stavom prvim izreke, obavezan je tuženi ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd, da tuženom- protivtužiocu ''NIS'' a.d. Novi Sad, isplati (sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom) iznos koji je uložio po ugovoru o zajedničkom finansiranju rekonstrukcije i izgradnje hotela ''Železničar'' ranije ''Sofka'' u Vranjskoj Banji, na k.p. br. 2034, KO Vranjska Banja i to: 1.000.000,00 dinara (na ime prve tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicije ''Železnicama Srbije'', dana 08.07.1996. godine do konačne isplate; 1.000.000,00 dinara (na ime druge tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicije ''Železnicama Srbije'' 10.07.1996. godine, do isplate; 1.000.000,00 dinara (na ime treće tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicije ''Železnicama Srbije'' 15.07.1996. godine do isplate; 1.000.000,00 dinara (na ime četvrte tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicija ''Železnicama Srbije'' 17.07.1996. godine, do isplate; 1.000.000,00 dinara (na ime pete tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicija ''Železnicama Srbije'' 18.07.1996. godine do isplate. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tuženog-protivtužioca ''NIS'' a.d. Novi Sad, kojim je tražio da se obaveže tužena Republika Srbija da mu isplati iznos (sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom), koji je uložio po ugovoru o zajedničkom finansiranju rekonstrukcije i izgradnje hotela ''Železničar'', ranije ''Sofka'', u Vranjskoj Banji, na k.p.br. 2034 u KO Vranjska Banja i to: 1.000.000,00 dinara (na ime prve tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicije ''Železnicama Srbije'', dana 08.07.1996. godine do konačne isplate; 1.000.000,00 dinara (na ime druge tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicije ''Železnicama Srbije'' 10.07.1996. godine, do isplate; 1.000.000,00 dinara (na ime treće tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicije ''Železnicama Srbije'' 15.07.1996. godine do isplate; 1.000.000,00 dinara (na ime četvrte tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicija ''Železnicama Srbije'' 17.07.1996. godine, do isplate; 1.000.000,00 dinara (na ime pete tranše), sa zakonskom zateznom kamatom od dana uplate nosiocu investicija ''Železnicama Srbije'' 18.07.1996. godine do isplate, kao neosnovan. Stavom trećim izreke, odbačena je tužba tužioca ''Simpo'' a.d. Vranje, kojim je tražio da se obavežu tuženi ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd i Republika Srbija, da mu na ime uloženih sredstava solidarno vrate i to iznos od 1.100.000,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 07.10.1996. godine do isplate i iznos od 9.409.408,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.10.1997. godine pa do isplate, zbog presuđene stvari. Stavom četvrtim izreke, odlučeno je da se ne prihvata proširenje tužbe tužioca ''Simpo'' a.d. Vranje u odnosu na tužene AD za železnički prevoz putnika ''Srbija voz'' a.d. Beograd, AD za železnički prevoz robe ''Srbija kargo'' Beograd i AD za upravljanje javnom železničkom strukturom ''Infrastruktura železnice Srbije'' a.d. Beograd. Stavom petim izreke, obavezan je tuženi ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd da tuženom- protivtužiocu ''NIS'' a.d. Novi Sad, isplati na ime troškova parničnog postupka iznos od 295.200,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od izvršnosti odluke pa do isplate. Stavom šestim izreke, obavezan je tužilac ''Simpo'' a.d. Vranje i tuženi Saobraćajni institut ''CIP'' d.o.o. Beograd, JP PTT saobraćaja Srbije i ''NIS'' a.d. Novi Sad, da solidarno isplate tuženoj Republici Srbiji na ime troškova parničnog postupka u iznosu od 104.250,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom, počev od izvršnosti odluke pa do isplate. Stavom sedmim izreke, obavezan je tužilac ''Simpo'' a.d. Vranje i tuženi ''NIS'' a.d. Novi Sad, da solidarno isplate tuženoj Republici Srbiji na ime troškova parničnog postupka iznos od 49.500,00 dinara.

Apelacioni sud u Nišu je, presudom Gž 1720/17 od 21.08.2017. godine, odbio kao neosnovane žalbe tužene ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd, tuženog- protivtužioca Saobraćajnog instituta ''CIP'' d.o.o. Beograd, tužioca-protivtuženog kompanije ''Simpo'' a.d. Vranje i tuženog-protivtužioca ''NIS'' a.d. Novi Sad i potvrdio presudu Višeg suda u Vranju P 7/2012 od 06.10.2016. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi-protivtužilac ''NIS'' a.d. Novi Sad i tuženi ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd, izjavili su blagovremene revizije, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi-protivtužilac ''NIS'' a.d. Novi Sad je dostavio odgovor na reviziju tužene ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pravnosnažnu presudu u pobijanom delu, primenom odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11...87/18), i utvrdio da revizija tuženog-protivtužioca ''NIS'' a.d. Novi Sad, nije osnovana, a da je revizija tuženog ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd, osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema do sada utvrđenom činjeničnom stanju, ugovorom o zajedničkom finansiranju rekonstrukcije i izgradnje objekta železničkog odmarališta u Vranjskoj Banji od 10.05.1996. godine, ugovorne strane i to: ŽTP ''Beograd'' kao nosilac investicije, tužilac ''Simpo'' a.d. Vranje, tuženi-protivtužilac JP PTT ''Srbija'' Beograd, tuženi-protivtužilac ''NIS'' Jugopetrol Beograd, HGI ''Miloje Zakić'' iz Kruševca, kao suinvestitori i tuženi Saobraćajni institut ''CIP'' Beograd, kao nosilac inženjeringa, su postigli sporazum o zajedničkom finansiranju rekonstrukcije i izgradnje objekta železničkog odmarališta u Vranjskoj Banji, korisnika ŽTP ''Beograd'' pravnog prethodnika JP ''Železnice Srbije'' i uredili uslove pod kojima će se isto realizovati. Tim ugovorom, ugovarači su se saglasili da na osnovu zajedničkog ulaganja i vrednosti postojećeg objekta, kao i pripadajuće infrastrukture, steknu pravo susvojine na rekonstruisanom i izgrađenom objektu, u skladu sa iznosom uloženih sredstava. Konkretan procenat suvlasništva svake ugovorne strane, trebalo je da se naknadno utvrdi, na osnovu konačnog obračuna izvedenih radova, tako da vlasništvo nosioca investicije ne može biti manje od 51%. Prema specifikaciji izvršenih uplata, sa stanjem na dan 31.03.2001. godine, Grad Beograd – Sekretarijat za saobraćaj je u ime ''Jugopetrola'' pravnog prethodnika ''NIS'' a.d. Novi Sad, uplatio pet puta po iznos od 1.000.000,00 dinara i to: dana 08.07.1996. godine, dana 10.07.1996. godine, dana 15.07.1996. godine, dana 17.07.1996. godine i dana 18.07.1996. godine, imajući u vidu da je ugovorom o cesiji, zaključenim između ''NIS Jugopetrol'' kao ustupioca, Saobraćajnog instituta ''CIP'' iz Beograda kao primaoca – cesionara i Grada Beograda – Sekretarijata za saobraćaj, kao platioca – cezusa, ustupilac preneo svoje potraživanje od Grada Beograda – Sekretarijata za saobraćaj u iznosu od 5.000.000,00 dinara. Tokom 1996.godine, izvršena je kompletna rekonstrucija i nadogradnja objekta, te je železničko odmaralište stavljeno u funkciju i nalazi se u posedu tuženog AD ''Železnice Srbije'' koji preko preduzeća ''Želturist'' d.o.o. Beograd, samostalno obavlja hotelsku delatnost i ostvaruje prihod. Pravnosnaženom delimičnom presudom Višeg suda u Vranju P 7/12 od 04.09.2013. godine, odbijen je kao neosnovan, osnovni tužbeni zahtev tuženog-protivtužioca ''NIS'' a.d. Novi Sad, kojim je tražio da se utvrdi da je on suvlasnik na idealnom delu od 1113/10000 nepokretnosti ''Hotela železničar'' (ranije ''Sofka'') u Vranjskoj Banji, izgrađenom na k.p. br. 2034 Vranjska Banja, a koji je u LN br. 26 za KO Vranjska Banja, upisan na zemljištu u državnoj svojini, kao zgrada u vlasništvu Republike Srbije, korisnika JP ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd, pošto je ugovor o zajedničkom finansiranju, rekonstrukciji i izgradnji tog objekta ništav pravni posao, zaključen protivno odredbi člana 5. stav 1. i člana 8.a) stav 1. Zakona o sredstvima u svojini Republike Srbije (''Službeni glasnik RS'' br. 53/95...101/05).

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi odbili tužbeni zahtev tuženog-protivtužioca ''NIS'' a.d. Novi Sad, kojim je on tražio da sud obaveže tuženu Republiku Srbiju da mu isplati iznos od 5.000.000,00 dinara, sa pripadajućom kamatom, koji je uložio u izgradnju Hotela ''Železničar'', a po ugovoru o zajedničkom finansiranju, rekonstrukciji i izgradnji tog objekta, u smislu odredbe člana 104.stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, imajući u vidu da tužena Republika Srbija nije ugovorna strana u tom ugovoru.

Neosnovani su navodi revizije tuženog-protivtužioca ''NIS'' a.d. Novi Sad da je tužena Republika Srbija solidarno odgovorna i dužna da mu isplati iznos koji je uložio u rekonstukciju hotela, pošto je Republika Srbija vlasnik tog objekta. Osnov potraživanja ovog revidenta je u vraćanju datog kao posledica ništavosti ugovora kada je svaka ugovorna strana dužna da vrati drugoj sve ono što je primila po osnovu takvog ugovora, shodno odredbi člana 104. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima. Pošto Republika Srbija nije ugovorna strana po ugovoru o zajedničkom finansiranju rekonstrukcije i izgradnje objekta železničkog odmarališta u Vranjskoj Banji od 10.05.1996. godine, sledi da ona nije pasivno legitimisana za ispunjenje obaveze iz tog ugovora. Zbog toga se navodima revizije tuženog-protivtužioca ''NIS'' a.d. Novi Sad neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u stavu prvom izreke doneo u smislu odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Međutim, nižestepeni sudovi su pogrešno primenili materijalno pravo obavezivanjem tuženog ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd, da tuženom-protivtužiocu ''NIS'' a.d. Novi Sad, isplati iznos koji je on uložio po osnovu ugovora o zajedničkom finansiranju, rekonstrukciji i izgradnji Hotela ''Železničar'' u Vranjskoj Banji, od 5.000.000,00 dinara, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, a zbog toga je činjenično stanje nepotpuno utvrđeno.

Odredbom člana 104.stav 1. Zakona o obligacionim odnosima, propisano je da u slučaju ništavosti ugovora svaka ugovorna strana je dužna da vrati drugoj sve ono što je primila po osnovu takvog ugovora, a ako to nije moguće ili ako se priroda onog što je ispunjeno protivi vraćanju ima se dati odgovarajuća naknada u novcu, prema cenama u vreme donošenja sudske odluke, ukoliko zakon što drugo ne određuje.

U konkretnom slučaju na osnovu do sada izvedenih dokaza sledi da je tuženi- protivtužilac ''NIS'' a.d. Novi Sad svoju obavezu po ugovoru o zajedničkom finansiranju rekonstrukcije i izgradnje Hotela ''Železničar'' u Vranjskoj Banji, ispunio zaključenjem ugovora o cesiji, kao ustupilac, sa Saobraćajnim institutom ''CIP'' iz Beograda, kao primaocem – cesionarom i Gradom Beogradom, Sekretarijatom za saobraćaj, kao platiocem – cesusom, tako što je ''NIS Jugopetrol'' Beograd pravni prethodnik tuženog-protivtužioca ''NIS'' a.d. Novi Sad, preneo svoje potraživanje od Grada Beograda – Sekretarijata za saobraćaj, u iznosu od 5.000.000,00 dinara, Saobraćajnom institutu ''CIP'' iz Beograda, kao primaocu. Nije, međutim, utvrđeno da li je taj iznos uplaćen tuženom ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd, ili to nije slučaj. Ta činjenica je bitna pošto se ovde radi o restituciji, kao posledici ništavosti ugovora, što znači da bi tuženi ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd, bio dužan da predmetni novčani iznos od 5.000.000,00 dinara sa pripadajućom kamatom, vrati tuženom-protivtužiocu ''NIS'' a.d. Novi Sad, samo ukoliko je tom tuženom navedeni iznos uplaćen, a to nije utvrđeno.

U ponovnom postupku potrebno je da prvostepeni sud utvrdi da li je iznos od 5.000.000,00 dinara koji je tuženi-protivtužilac ''NIS'' a.d. Novi Sad, isplatio putem ugovora o cesiji na ime ispunjenja svoje obaveze iz ugovora o zajedničkom finansiranju rekonstrukcije i izgradnje objekta železničkog odmarališta u Vranjskoj Banji, uplaćen tuženom ''Železnice Srbije'' a.d., ili to nije slučaj, kako bi imao mogućnost da, pravilnom primenom materijalnog prava, o tužbenom zahtevu tuženog-protivtužioca ''NIS'' a.d. Novi Sad, u odnosu na tog tuženog, donese novu i na zakonu zasnovanu odluku.

Ukinuta je i odluka o troškovima parničnog postupka kojom je tuženi ''Železnice Srbije'' a.d. Beograd, obavezan da tuženom-protivtužiocu ''NIS'' a.d. Novi Sad, naknadi troškove parničnog postupka, jer zavisi od ishoda postupka.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u stavu drugom izreke doneo u smislu odredbe člana 416. stav 2. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća - sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić