.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 3702/2020
27.01.2021. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Zorane Delibašić i Gordane Komnenić, članova veća, u parnici tužilaca AA iz ..., BB iz ..., VV iz ..., GG iz ..., DD iz .... ĐĐ iz ..., EE iz ... i ŽŽ iz ...., čiji je zajednički punomoćnik Branislav Herceg, advokat iz ..., protiv tuženog Grada Novog Sada, koga zastupa Pravobranilaštvo Grada Novog Sada, radi činidbe, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1030/20 od 11.06.2020. godine, u sednici održanoj dana 27.01.2021. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog Grada Novog Sada, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1030/20 od 11.06.2020. godine, u odnosu na tužilju AA iz .... .
ODBACUJE SE, kao nedozvoljena, revizija tuženog Grada Novog Sada, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1030/20 od 11.06.2020.godine, u odnosu na preostale tužioce.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Višeg suda u Novom Sadu P 172/2019 od 03.02.2020. godine, koja je ispravljena rešenjem istog suda P 172/2019 od 10.03.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijen je prigovor stvarne nenadležnosti suda. Stavom drugim izreke, odlučeno je da se tužbeni zahtev delimično usvaja. Stavom trećim izreke, obavezan je tuženi da tužiocima isplati i to: AA iznos od 5.249.951,00 dinara, BB iznos od 99.302,04 dinara, VV iznos od 95.738,66 dinara, GG iznos od 202.882,16 dinara, DD iznos od 164.478,08 dinara, ĐĐ iznos od 187.753,28 dinara, EE, iznos od 210.640,56 dinara i ŽŽ, iznos od 382.993,42 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 03.02.2020. godine, pa do isplate. Stavom četvrtim izreke, odbijen je tužbeni zahtev preko dosuđenog iznosa tužilji AA od 5.249.951,00 dinara do traženog iznosa od 5.987.261,67 dinara, tužiocu BB preko dosuđenog iznosa od 99.302,04 dinara do traženog iznosa od 101.596,82 dinara, VV preko dosuđenog iznosa od 95.738,66 dinara do traženog iznosa od 97.689,21 dinar, GG preko dosuđenog iznosa od 202.882,16 dinara do traženog iznosa od 207.101,21 dinar, DD preko dosuđenog iznosa od 164.478,08 dinara do traženog iznosa od 168.025,51 dinar, ĐĐ preko dosuđenog iznosa od 187.753,28 dinara do traženog iznosa od 191.470,93 dinara, EE preko dosuđenog iznosa od 210.640,56 dinara do traženog iznosa od 212.181,05 dinara i ŽŽ, preko dosuđenog iznosa od 372.993,42 dinara do traženog iznosa od 375.794,39 dinara, sve sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja pa do isplate. Stavom petim izreke, obavezan je tuženi da tužiocima naknadi parnične troškove u iznosu od 810.291,25 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od dana izvršnosti presude do isplate.
Apelacioni sud u Novom Sadu je, presudom Gž 1030/20 od 11.06.2020. godine, stavom prvim izreke, žalbu odbio, a potvrdio presudu Višeg suda u Novom Sadu P 172/2019 od 03.02.2020. godine, u pobijanom usvajajućem delu i delu odluke o troškovima parničnog postupka. Stavom drugim izreke, žalba je odbijena i potvrđeno rešenje o ispravci Višeg suda u Novom Sadu P 172/2019 od 10.03.2020. godine. Stavom trećim izreke, odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.
Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u odnosu na tužilju AA, primenom odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11...87/18), i utvrdio da, u odnosu na nju, revizija nije osnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a ni povrede iz stava 1. tog člana zakona, pred drugostepenim sudom koja bi mogle da utiče na donošenje zakonite i pravilne odluke. Revident u reviziji ukazuje na bitnu povredu odredaba parničnog postupka propisanu odredbom člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, međutim, ta bitna povreda nije razlog zbog koga revizija može da se izjavi, shodno odredbi člana 407. stav 1. tačka 2. istog Zakona.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja AA je vlasnik parcela br. ..., površine 214 m2, njiva četvrte klase, gradsko građevinsko zemljište, upisana u LN br. ... K.O. ..., u celini, broj .../...., površine 207 m2, vinograd druge klase, gradsko građevinsko zemljište, upisane u LN br. ..., K.O. ..., u suvlasničkom udelu od 28/207 i br. .../..., površine 226 m2, vinograd druge klase, zemljište u građevinskom području, upisanu u LN br. ... K.O. ..., takođe u celini. Na parceli broj .../..., površine 1341 m2, upisanoj u LN br. ... K.O. ..., suvlasnici su i to: tužilja AA, u delu od 923/1341, tužilac BB, u delu od 26/1341, tužilja VV u delu od 25/1341, tužilac GG u delu od 53/1341, tužilja DD u delu od 43/1341, tužilac ĐĐ, u delu od 49/1341, tužilac EE u delu od 55/1341 i tužilac ŽŽ u delu od 100/1341, parcele upisane kao voćnjak druge klase, zemljište u građevinskom području. Parcela broj .../..., nastale 2004. godine, a njen vlasnik je bio ZZ, čiju zaostavštinu je u ostavinskom postupku u celosti nasledila tužilja AA Parcele broj .../..., .../... i .../... su nastale deobom 2011. godine, na osnovu ugovora o razvrgnuću imovinske zajednice, a po istom tom ugovoru, parcela broj .../.. je tužiocima pripala u navedenim suvlasničkim udelima. Planom regulacije Sremske Kamenice sa okruženjem („Sl. list Grada Novog Sada, br.32/13 i Planom detaljne regulacije Starog Iriškog puta, sa delom Paragova u Sremskoj Kamenici („Sl. list Grada Novog Sada“ br.24/11), parcele broj .../... i .../..., a Planom detaljne regulacije „Bukovčaki plato“ („Sl. list Grada Novog Sada, br.3/2007), parcela broj .../..., namenjene su za javnu površinu – ulicu. Parcela broj .../..., površine 1341 m2, je planskom dokumentacijom ušla u sastav Vinske ulice u celosti, dok je u prirodi ona sastavni deo ulice Dinka Šumanovića u površini od 13,24 m2, 98,7% ukupne površine). U toj površini se koristi kao javna površina – ulica. Opremljena je infrastrukturom, a saobraćajnica je izgrađena delom od asfaltnog a delom od tucanog zastora. Parcela broj .../..., površine 207 m2, je ušla u sastav Vinske ulice u celosti i koristi se kao javna površina. Opremljena je infrastrukturom, a saobraćajnica je izgrađena od tucaničkog zastora. Parcela broj .../..., površine 226 m2, je ušla u sastav Vinske ulice u celosti. Opremljena je infrastrukturno, a saobraćajna površina izgrađena od asfaltnog zastora. Parcela broj .../..., površine 214 m2, je u celosti ušla u sastav ulice Širine. Opremljena je infrastrukturom, a saobraćajnica je izgrađena od asfaltnog zastora. Imajući u vidu suvlasničke udele na parceli broj .../... koja je ušla u sastav ulice u površini od 13,24 m2, tužiocima pripada i to: 911,29 m2, tužilji AA, 25,6 m2, tužiocu BB, 24,68 m2, tužilji VV, 52,3 m2, tužiocu GG, 42,4 m2, tužilji DD, 48,4 m2, tužiocu ĐĐ, 54,3 m2, tužiocu EE i 98,73 m2 tužiocu ŽŽ. Tržišna vrednost parcele broj .../..., .../... i .../..., iznosi 33 evra, odnosno 3.879,20 dinara po 1 m2, a parcele broj .../... iznose 29 evra, odnosno 3.408,99 dinara po 1 m2.
Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom materijalnog prava, tuženog obavezali da tužilji AA isplati novčanu naknadu zbog izvršene faktičke eksproprijacije zemljišta, u iznosu od 5.249.951,00 dinara, sa pripadajućpm zakonskom zateznom kamatom, shodno odredbi člana 277. Zakona o obligacionim odnosima.
Odredbom člana 58. Ustava Republike Srbije, između ostalog, propisano je da se jemči mirno uživanje svojine i drugih imovinskih prava stečenih na osnovu zakona (stav 1.) kao i da pravo svojine može biti oduzeto ili ograničeno samo u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona i da je učinjeno uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne (stav 2.).
Iz navedene ustavne odredbe proizlazi da dozvoljeno oduzimanje prava svojine, koje ne predstavlja povredu prava na imovinu, postoji samo kada su kumulativno ispunjena dva uslova: da je učinjeno u pravnom interesu utvrđenom na osnovu zakona i da je učinjeno uz naknadu koja ne može da bude niža od tržišne.
Odredbom člana 9. stav 1. Zakona o građevinskom zemljištu („Sl. glasnik RS“, br.44/95...46/98), koji je bio na snazi u vreme usvajanja Regulacionog plana naselja („Sl. list Grada Novog Sada“ broj 3/01...17/03), propisano je da se građevinsko zemljište privodi nameni izgradnjom objekata odnosno izvođenjem drugih radova u skladu sa propisima u planiranju i uređenju prostora. Članom 10. stav 2. Zakona o javnoj svojini („Sl. glasnik RS“, br.72/11 ...105/2014), propisano je da se dobrima u opštoj upotrebi i javnoj svojini smatraju one stvari koje su zbog svoje prirode namenjene korišćenju svih i koje su, kao takve određene zakonom (javni putevi, javne pruge, most i tunel na javnom putu, pruzi ili ulici, trgovi, javni parkovi, granični prelazi i slično), a stavom 7. istog člana zakona, dobra u opštoj upotrebi su u svojini Republike Srbije, izuzev puteva drugog reda, koji su u svojini AP na čijoj se teritoriji nalaze, kao i izuzev nekategorisanih puteva, opštinskih puteva i ulica (koje nisu deo autoputa ili državnog puta prvog i drugog reda), i trgova i javnih površina koje su u svojini jedinica lokalne samouprave na čijoj se teritoriji nalaze.
Predmetne parcele su Planom regulacije Sremske Kamenice sa okruženjem („Sl. list Grada Novog Sada“ br.32/13 i Plana detaljne regulacije Starog Iriškog puta sa delom Paragova u Sremskoj Kamenici („Sl. list Grada Novog Sada“, br.24/11), kao i Planom detaljne regulacije „Bukovački plato“ („Sl. list Grada Novog Sada“ br.3/27), namenjene za javnu površinu – ulicu i faktički je zemljište privedeno nameni pošto se koristi kao ulica – javni put u naselju koji saobraćajno povezuje delove naselja (član 2. tačka 12. Zakona o javnim putevima), čime je izvršena faktička eksproprijacija koja nastaje kada se na zemljištu grade putevi, infrastrukturni i drugi objekti u javnom interesu, iako ne postoji rešenje o eksproprijaciji zemljišta odnosno njegovom izuzimanju iz poseda, što je ovde slučaj.
Saglasno navedenom, a kako je predmetno zemljište privedeno nameni u skladu sa planskim aktom i po zakonu postalo javna svojina, tužilja AA, kao suvlasnik tog zemljišta, ne može da trpi štetne posledice nepostupanja nadležnog organa tuženog koji nije sproveo upravni postupak i nije doneo rešenje o eksproprijaciji koje bi bilo osnov za isplatu novčane naknade tužiocima.
Stoga su pravilno nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo usvajanjem tužbenog zahteva tužilje AA i obavezivanjem tuženog da joj isplati novčanu naknadu zbog izvršene faktičke eksproprijacije zemljišta, koju su utvrdili prema tržišnoj vrednosti parcela, a prema nalazu i mišljenju veštaka, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom, na način naveden u izreci pobijane presude.
Neosnovani su navodi revizije tuženog da tužilja AA nije aktivno legitimisana jer je vlasništvo na predmetnim parcelama stekla u vreme kada su predmetne parcele već bile ulice, odnosno javno dobro, koje nije moglo biti predmet raspolaganja, ugovorom zaključenim 2012. godine. Suprotno tome, ugovorom o razvrgnuću imovinske zajednice iz 2012. godine, ugovarači su samo odredili način korišćenja parcela, na kojima su i ranije imali pravo suvlasništva, a radi regulisanja svojih međusobnih odnosa u pogledu prava na naknadu. Zbog toga se navodima revizije tuženog, neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava u pogledu naknade određene tužilji AA.
Na utvrđeno činjenično stanje, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo, a odluke su obrazložene detaljnim i realnim razlozima koje u svemu prihvata revizijski sud.
O troškovima postupka odlučeno je pravilnom primenom odredbe člana 153. i 154. ZPP.
Na osnovu izloženog, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u stavu prvom izreke doneo u smislu odredbe člana 414. stav 1. ZPP.
Ispitujući dozvoljenost revizije tuženog u odnosu na preostale tužioce (koji su formalni suparničari), u smislu odredbe člana 410. stav 2. tačka 5. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija, u odnosu na njih, nije dozvoljena.
Tužioci BB, VV, GG, DD i ĐĐ su u parnicu stupili podneskom od 25.03.2019.godine, tužilac EE podneskom od 29.03.2019.godine, a tužilac ŽŽ, podneskom od 02.04.2019.godine. Vrednost pobijanog dela presude u odnosu na navedene tužioce iznosi i to: BB 99.302,40 dinara; VV 95.738,66 dinara; GG 202.882,16 dinara; DD 164.478,08 dinara; ĐĐ 187.753,28 dinara; EE 210.640,56 dinara i ŽŽ 382.993,42 dinara, koji iznosi očigledno ne prelaze dinarsku protivvrednost od 40.000,00 evra, po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe.
Imajući u vidu da se u konkretnom slučaju radi o imovinskopravnom sporu koji se odnosi na novčano potraživanje, u kome vrednost predmeta spora ne prelazi imovinski cenzus za dozvoljenost revizije, to je Vrhovni kasacioni sud našao da je revizija tuženog u odnosu na gore navedene tužioce nedozvoljena, u smislu odredbe člana 403. stav 3.Zakona o parničnom postupku.
Na osnovu odredbe člana 413. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke.
Predsednik veća - sudija
Vesna Popović,s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
