U postupku donošenja pobijane presude nema bitne povrede iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, a ukazivanje revidenta na povredu iz tačke 12. ove zakonske odredbe, ne može biti revizijski razlog saglasno članu 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravni prethodnik tužioca Ribarsko gazdinstvo „Ečka“ OUR Ribarstvo „Ribnjak“ Lukino Selo, po odobrenju koje je izdao Pokrajinski komitet za vodoprivredu Novi Sad, rešenjem od 13.07.1982. godine, izgradilo je polusistemski ribnjak „Sutjeska“ kod Sutjeske, sa crpnom stanicom za snabdevanje vodom iz reke Tamiš na ukupnoj poršini od 622 ha. Rešenjem o odobrenju za građenje od 26.02.1985. godine, to rešenje je dopunjeno tako što je navedenom ribarskom gazdinstvu odobreno građenje polusistemskog ribnjaka i na proširenoj površini koja zahvata parcele naznačene u dopuni rešenja o lokaciji za izgradnju ovog ribnjaka od 17.12.1984. godine. Te parcele nisu bile obuhvaćene prvim rešenjem o lokaciji jer u vreme njegovog donošenja nisu bile u vlasništvu investitora i odnosilo se samo na parcele koje se nalaze u KO Sutjeska i Banatski Despotovac (622 ha). Rešenjem od 17.12.1984. godine, odobrena je dopuna rešenja o lokaciji na neobradivom poljoprivrednom zemljištu za izgradnju ribnjaka u mestu Sutjeska i Banatski Despotovac na katastarskim parcelama navedenim u ovom rešenju, a upisanih u zk. ul. .. KO Banatski Despotovac i parcelama na koje se odnosi tužbeni zahtev tužioca br. .., .. i .., upisanim u zknj. ul. .. KO ... . Nakon izvršenog tehničkog pregleda objekta ribnjaka, Pokrajinski komitet za vodoprivredu Novi Sad je dana 20.03.1985. godine doneo rešenje o odobrenju za upotrebu objekta, pod uslovom da se postupi po primedbama navedenim u zapisniku komisije za tehnički pregled.

Tužilac je upisan kao vlasnik svih objekata i parcela iz l.n. br. .. KO Banatski Despotovac i l.n. br. .. KO Sutjeska, koje, zajedno sa spornim parcelama upisanim u l.n. .. u KO ... predstavljaju funkcionalnu celinu, Ribnjak „Sutjeska“. Međutim, u l.n. ..u KO ..., upisane su samo parcele, (ne i objekti), taksativno navedene u razlozima pobijane presude, po vrsti pretežno poljoprivredno zemljište ukupne površine 83 ha 55 a i 99 m2 i to kao državna svojina, dok je pravo korišćenja upisano u korist AD Ribnjak „Sutjeska“ Sutjeska. Te parcele su ustupljene pravnom prethodniku tužioca, bez naknade, tada upisane u zknj. ul. br. .. u KO ..., kao društvena svojina sa pravom korišćenja zemljišta u društvenoj svojini pravnog prethodnika tužioca DD Ribarsko gazdinstvo „Ečka“, a zatim nakon izdvajanja i deobnog bilansa od 31.12.1992. godine, dozvoljena je uknjižba prava korišćenja na zemljištu društvene svojine u korist DD Ribnjak“ Sutjeska“ iz Sutjeske. Nad tužiocem je okončan postupak privatizacije. Ministarstvo za privredu i privatizaciju je 10.10.2001. godine donelo rešenje 526-1/98-25 kojim se verifikuje procenjena ukupna vrednost osnovnog kapitala DP Ribnjak „Sutjeska“, posle završenog prvog kruga svojinske transformacije, te je utvrđeno da je postupak svojinske transformacije sproveden u skladu sa zakonom – preostali društveni kapital je prenet akcijskom fondu, a 19.02.2002. godine izvršen je i upis promene organizovanja ovog društvenog preduzeća u AD Ribnjak „Sutjeska“ ovde tužioca.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pobijanom presudom je odbijen tužbeni zahtev tužioca za utvrđenje prava svojine na parcelama koje se nalaze u KO ..., upisane u LN ..., kao državna svojina, na kojima ima pravo korišćenja. Drugostepeni sud je zaključio da sama činjenica da je na spornim parcelama izgrađen ribnjak, ne vodi sticanju prava svojine i na spornim parcelama, niti je to pravo mogao steći u postupku svojinske transformacije.

Razlozi revizije kojima se ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava nisu osnovani.

Naime, pravni prethodnik tužioca je u vreme kada su sporne parcele bile u režimu društvene svojine, izvršio izgradnju objekata – ribnjaka na osnovu saglasnosti nadležnih organa, čime je stekao i pravo korišćenja zemljišta na kome se ti objekti nalaze, pa je tako i upisan u javnim knjigama i nakon transformacije društvene svojine u državnu. Kasnije, u postupku vlasničke transformacije, tužilac je postao akcionarsko društvo, čime nije izmenjen svojinski režim na predmetnim parcelama. Ocenjujući navode revizije tužioca, Vrhovni kasacioni sud nalazi da nije sporno da je izgrađeni ribnjak objekat koji je izgrađen sa svim potrebnim dozvolama i da takav status ima u smislu odredbi člana 2. Zakona o planiranju i izgradnji, na koji se u reviziji poziva, ali istovremeno ima i status poljoprivrednog zemljišta u smislu odredbi člana 2. Zakona o poljoprivrednom zemljištu. U situaciji da je izgradnjom objekta, ribnjaka, došlo do promene namene poljoprivrednog zemljišta, tužilac, odnosno njegov pravni prethodnik je kao vlasnik objekta – ribnjaka, na zemljištu na kome je izgrađen, mogao steći samo pravo korišćenja u smislu odredbi tada važećeg Zakona o građevinskom zemljištu. Odredbe Zakona o planiranju i izgradnji, na koje se poziva tužilac u reviziji, odnose se na plaćanje naknade za promenu namene zemljišta, uz upućujuću normu o sticanju prava svojine na građevinskom zemljištu u skladu sa zakonom kojim se uređuje pretvaranje prava korišćenja u pravo svojine na građevinskom zemljištu. Dakle, odredbe ovog zakona („Službeni glasnik RS“, br.72/09 .... 37/19 (drugi zakon), 9/2020), kao ni odredbe Zakona o planiranju i izgradnji iz 2003. godine, čijim stupanjem na snagu je prestao da važi Zakon o građevinskom zemljištu, ne mogu se primeniti na konkretnu pravnu situaciju, a iz razloga koji su napred navedeni, uz napomenu da tužilac nije upisan kao vlasnik objekata, ribnjaka koji se prostire i na zemljištu u KO ..., a da se tužbeni zahtev odnosi na utvrđenje prava svojine tužioca na katastarskim parcelama, zemljištu, bez objekata, kako je to pravilno ocenio i drugostepeni sud.

Suprotno navodima revizije, a polazeći od sadržine odredbe Zakona o privatizaciji („Službeni glasnik RS“, br.38/01, 18/03, 45/05, 123/07, 123/07-dr. zakon, 30/10-dr. zakon i 93/12), kojima su uređeni uslovi i postupak privatizacije (član 3. st. 1. do 3; član 9. tačka 1; član 10. i član 41. stav 1.), privatizacija ne podrazumeva prodaju zemljišta subjekta privatizacije, bez obzira na obim, vrstu i titulara prava na zemljištu, već promenu vlasništva nad društvenim, odnosno državnim kapitalom u ovom subjektu. Ovo tim pre, ukoliko je izgradnjom objekta – ribnjaka došlo do prenamene zemljišta u građevinsko zemljište, kako se to navodi u reviziji. Naime, kada se privatizuje preduzeće koje u sastavu svoje imovine ima pravo korišćenja na građevinskom zemljištu u državnoj, odnosno javnoj svojini, ne menja se titular prava nad tim zemljištem, jer nisu bila predmet prodaje, već privatizovano preduzeće i dalje ostaje samo korisnik ovog građevinskog zemljišta čiji je vlasnik titular prava javne svojine, u konkretnom slučaju ovde tužena Republika Srbija. Takođe, i kada je u postupku privatizacije vršena prodaja imovine, odnosno objekata preduzeća na građevinskom zemljištu u državnoj svojini, predmet prodaje mogli su biti samo objekti u vlasništvu preduzeća, ali ne i građevinsko zemljište na kome se objekti nalaze, jer je na ovom zemljištu preduzeće imalo samo pravo korišćenja.

Osim toga, opšta pravila o prometu nepokretnosti utvrđena Zakonom o prometu nepokretnosti („Službeni glasnik RS“, br.42/98 i 111/09), određivala su da je prenosom prava svojine na objektu, kupac objekta sticao pravo korišćenja na građevinskom zemljištu na kome se objekat nalazi, koje pravo ima tužilac, a da vlasnik građevinskog zemljišta nakon prodaje objekta, ostaje titular javne svojine.

Tužilac u ovom postupku nije dokazao da su parcele u KO ..., upisane u list nepokretnosti 806, a površine od 83 ha 55 ari i 99 m2, na kojima u ovoj parnici traži utvrđenje prava svojine, ušle u vrednost društvenog kapitala koji je bio predmet prodaje, odnosno da je pravo korišćenja na građevinskom zemljištu u državnoj svojini vrednovano kod određivanja prodajne cene kapitala primenom tržišnih kriterijuma. Iz tih razloga se pravo korišćenja na građevinskom zemljištu, stečenom u postupku privatizacije, može konvertovati u pravo svojine plaćanjem tržišne vrednosti zemljišta, pod uslovima i na način kako je to utvrđeno Zakonom o planiranju i izgradnji. Iz svih navedenih razloga, primenom člana 414. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić