.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 4118/2020
12.11.2020. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić, Danijele Nikolić, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Dragan Krstić advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije – Visoki savet sudstva – Osnovni sud u Vranju, koju zastupa Državno pravobranilaštvo – Odeljenje u Leskovcu, radi naknade imovinske štete, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 2745/19 od 13.04.2020. godine, u sednici veća održanoj dana 12.11.2020. godine, doneo je
P R E S U D U
DOZVOLJAVA SE odlučivanje o posebnoj reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 2745/19 od 13.04.2020. godine.
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Višeg suda u Vranju Gž 2745/19 od 13.04.2020. godine
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Vranju Prr1 215/19 od 11.09.2019. godine, stavom prvim izreke, obavezana je tužena da na ime novčanog obeštećenja za imovinsku štetu koja je izazvana povredom prava na suđenje u razumnom roku u predmetu Opštinskog, sada Osnovnog suda u Vranju I 858/17, ranije I 2029/09, isplati tužilji: na ime neisplaćenih 17 rata iz sporazuma o regulisanju međusobnih prava i obaveza po osnovu rada iznos od 91.495,61 dinar sa zakonskom zateznom kamatom od 01.03.2009. godine do isplate; na ime otpremnine pri odlasku u penziju iznos od 129.031,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 01.03.2009. godine do isplate; na ime troškova parničnog postupka iznos od 17.671,85 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 02.10.2009. godine do isplate i na ime troškova izvršenja iznos od 12.966,75 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 11.06.2019. godine do isplate, sve u roku od 8 dana po prijemu presude. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev za veće iznose od iznosa dosuđenih u stavu prvom izreke, i to: na ime troškova parničnog postupka za iznos od 53.015,58 dinara sa zatraženom zakonskom kamatom na odbijeni iznos, na ime troškova izvršnog postupka za iznos od 38.900,25 dinara sa zatraženom zakonskom zateznom kamatom na odbijeni iznos, kao i za zakonsku zateznu kamatu na priznati iznos troškova izvršnog postupka od 12.966,75 dinara počev od 16.12.2009. godine do 10.09.2019. godine. Stavom trećim izreke, obavezana je tužena da na ime naknade troškova parničnog postupka plati tužilji iznos od 13.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od izvršnosti presude do isplate, u roku od 8 dana po prijemu otpravka presude.
Presudom Višeg suda u Vranju Gž 2745/19 od 13.04.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena presuda Osnovnog suda u Vranju Prr1 215/19 od 11.09.2019. godine u prvom i trećem stavu izreke. Stavom drugim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i potvrđena presuda Osnovnog suda u Vranju Prr1 215/19 od 11.09.2019. godine u drugom stavu izreke. Stavom trećim izreke, odbačena je kao nedozvoljena žalba tužilje izjavljena protiv stava prvog izreke presude Osnovnog suda u Vranju Prr1 215/19 od 11.09.2019. godine. Stavom četvrtim izreke, odbijeni su zahtevi parničnih stranaka za naknadu troškova drugostepenog postupka.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je, na osnovu člana 404. ZPP, blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Prema navedenoj odredbi, revizija je izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja se ne bi mogla pobijati revizijom, ako Vrhovni kasacioni sud oceni da je potrebno razmotriti pravna pitanja od opšteg interesa ili u interesu ravnopravnosti građana, ujednačiti sudsku praksu ili dati novo tumačenje prava (posebna revizija).
U konkretnom slučaju, uz posebnu reviziju tužilje priložene su odluke koje potvrđuju neujednačeno postupanje istog drugostepenog suda u istovetnim činjenično- pravnim sporovima. Zbog toga je, po oceni Vrhovnog kasacionog suda o izjavljenoj reviziji potrebno odlučivati radi ujednačavanja sudske prakse, pa je zato i odlučeno kao u prvom stavu izreke.
Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da tužiljina revizija nije osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Podnetom tužbom tužilja traži naknadu materijalne štete, zbog utvrđene povrede prava na suđenje u razumnom roku u postupku izvršenja radi naplate novčanog potraživanja iz radnog odnosa kod izvršnog dužnika – preduzeća sa većinskim državnim kapitalom. Tražena visina štete obuhvata i ukupne troškove postupka, dosuđene izvršnom ispravom, sa pripadajućom zateznom kamatom i ukupne troškove izvršnog postupka, određene donetim rešenjem o izvršenju, koji nisu naplaćeni u sudskom izvršnom postupku.
Odredbom člana 31. stav 1. Zakona o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku propisano je da stranka može da podnese tužbu protiv Republike Srbije za naknadu imovinske štete izazvane povredom prava na suđenje u razumnom roku, u roku od jedne godine od dana kada je stekla pravo na pravično zadovoljenje. Prema drugom stavu tog člana, odgovornost Republike Srbije za imovinsku štetu izazvanu povredom prava na suđenje u razumnom roku je objektivna.
Cilj naknade materijalne štete je da se u imovini oštećenog uspostavi stanje koje je bilo pre nego što je šteta nastala (član 185. Zakona o obligacionim odnosima). To je osnovno načelo odštetnog prava i ono zabranjuje da naknada štete bude veća od stvarno nastale štete. Označeno načelo, primenjeno u ovom slučaju, uspostavlja obavezu tužene da naknadi štetu u visini tužiljinog novčanog potraživanja iz radnog odnosa dosuđenog izvršnom ispravom, koje nije naplaćeno u izvršnom postupku, i samo deo troškova nastalih u parničnom i izvršnom postupku. U pogledu naknade štete – parničnih troškova i troškova izvršenja, nenaplaćenih u izvršnom postupku, tužilja, kao jedan od više aktivnih suparničara koji su jednom tužbom tražili naplatu novčanih potraživanja iz radnog odnosa, a zatim podneli i jedan predlog za izvršenje, nije solidarni poverilac. Saglasno članu 425. Zakona o obligacionim odnosima, solidarnost poverilaca se ne pretpostavlja, već mora biti ugovorena ili zakonom određena.
Izvršnom ispravom donetom u parničnom postupku nije određena solidarnost tužilaca u tom postupku kao poverilaca parničnih troškova, a to nije učinjeno ni donetim rešenjem o izvršenju u pogledu troškova određenih tim rešenjem. Prema odredbama Zakona o parničnom postupku, odluka o troškovima postupka u kojem su učestvovali suparničari zavisi od oblika suparničarstva.
Tužilja je u parničnom postupku koji je okončan pravnosnažnom presudom Opštinskog suda u Vranju, imala položaj formalnog aktivnog suparničara iz člana 199. stav 1. tačka 2. tada važećeg ZPP. Između tužilaca u tom sporu nije postojala solidarnost u odnosu na glavno potraživanje jer je svaki od njih tražio naplatu svog novčanog potraživanja iz radnog odnosa. Zbog toga ne postoji njihova solidarnost ni u pogledu odluke o sporednom zahtevu za isplatu parničnih troškova, već svakom od njih pripada jednak deo dosuđenih parničnih troškova. Isto pravilo važi i za troškove izvršenja, određene rešenjem o izvršenju, po jednom predlogu koji je podnelo više izvršnih poverilaca.
Sledstveno tome, tužilja ne može osnovano od tužene tražiti naknadu materijalne štete prouzrokovane povredom prava na suđenje u razumnom roku u visini troškova parničnog i izvršnog postupka ne izmirenih u postupku izvršenja, preko iznosa koji odgovara njenom udelu u istima (član 156. stav 1 ranije važećeg i član 160. stav 1. sada važećeg ZPP).
Iz navedenog razloga, nisu osnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava, zbog čega je primenom člana 414. stav 1. ZPP odlučeno kao u drugom stavu izreke.
Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
