Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je vlasnik kat. parcele br. ..., koja se nalazi na mestu „...“ koju čini zemljište pod zgradom u površini od 0.00,49 ha i livada treće klase u površini od 0.22,29 ha. Dalje je utvrđeno da su sedamdestih godina prethodnog veka tužilac i deda tuženog vodili državinski spor pred Opštinskim sudom u Majdanpeku, jer je tuženi u tom sporu (deda ovde tuženog) na kat. parcelu br. ... KO ... nabacao zemlju, kamen, smeće i druge otpatke, posekao orahovo drvo i postavio banderu (stub za električnu energiju). Ova parnica je okončana sudskim poravnanjem od 10.04.1979. godine, prema kome je tuženi platio naknadu štete za posečeni orah i postavljanje stuba, a tužilac je odustao od zahteva za državinskom zaštitom. Nakon toga, među istim strankama je 1980. godine vođen parnični postupak koji je, takođe, okončan sudskim poravnanjem, prema kome je ovde tužilac ustupio dedi ovde tuženog u svojinu i državinu deo parcele br. ... (koji će u javnim knjigama biti upisan kao kat. parcela ...) u ukupnoj površini od 0.01,41 ha, uz naknadu od 20.000,00 dinara. Ustupljeni deo zemljišta se nalazi sa leve strane puta, posmatrano ka severu, uz kuću tuženog. Deo parcele, povodom koga se vodi ovaj spor, nalazi se sa desne strane tog puta.

Iz sadržine nalaza i mišljenja sudskog veštaka geodetske struke Živorada Manojlovića i priložene skice, utvrđene su linije međa prema stanju u geodetskom laboratu katastra nepokretnosti za KO ... i identifikovana je sporna površina na kojoj je tuženi deponovao kamen i šut, sve u merama i granicama preciziranim u sadržini ovog nalaza.

Kod napred utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zauzeo stav da tuženi koristi deo parcele tužioca na isti način kako su to činili njegov otac i deda, kao savesni držalac, po osnovu sudskog poravnanja, u trajanju dužem od 20 godine, zbog čega je primenom člana 28. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa odbio tužbeni zahtev, kao neosnovan.

Drugostepeni sud nije prihvatio izloženi materijalnopravni zaključak prvostepenog suda, dajući u prilog tome obrazloženje da je tužilac kao vlasnik nepokretnosti na osnovu člana 37. stav 1. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa ovlašćen da zahteva vraćanje nepokretnosti koja se nesporno nalazi u državini tuženog.

Suprotno navodima revizije, drugostepena odluka je pravilna.

Na pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo, kada je izveo zaključak da je tužbeni zahtev osnovan i za svoju odluku dao jasne razloge, koje ovaj sud u bitnom prihvata.

Tužilac je upisani nosilac prava svojine na zemljišu na kat. parceli br. ... KO ..., čiji deo tuženi neovlašćeno drži i koristi za odlaganje kamena i šuta. Navedeno proizlazi iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka geodetske struke, koji je nakon uvida na licu mesta izložio odnos između faktičkog stanja i stanja u javnim knjigama, te isto prikazao u priloženoj skici. Značajno je napomenuti da sporni deo zemljišta ne predstavlja zemljište koje je tužilac ustupio pravnom prethodniku tuženog po osnovu sudskog poravnanja od 14.09.1981. godine (koje se nalazi levo od puta, za razliku od spornog zemljišta koje se nalazi desno od puta). Kako je tužilac dokazao pravo svojine na spornom delu nepokretnosti, te kako je nesporno da je ista u posedu tuženog, to je pravilno primenjen član 37. Zakona osnovama svojinskopravnih odnosa od strane drugostepenog suda kada je obavezan tuženi da tužiocu preda u posed sporni deo nepokretnosti oslobođen od stvari.

Tuženi u sadržini revizije, pored ostalog, ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava iz člana 54. Zakona osnovama svojinskopravnih odnosa. Smatra da je sporni deo parcele koristio u trajanju dužem od 20 godina (delimično neposredno, a delimično preko pravnih prethodnika – oca i dede), čime je stekao pravo službenosti korišćenja parcele tužioca, po osnovu održaja. Ovakav revizijski navod se ne može prihvatiti kao osnovan. Uspostavljanje službenosti na tuđoj nepokretnosti (poslužnom dobru), prema članu 49. Zakona osnovama svojinskopravnih odnosa, moguće je samo ako je to neophodno za korišćenje povlasnog dobra. Dakle, bitan elemenat kod uspostavljanja službenosti jeste nužnost upotrebe tuđeg dobra, a radi korišćenja sopstvenog. Samo na taj način može se punovažno suziti stvarno pravo vlasnika poslužnog dobra u korist imaoca povlasnog dobra, u čiju korist se konstituiše uže stvarno pravo. Iz rezultata celokupnog dokaznog postupka ne proizlazi da je tuženi koristio susednu parcelu tužioca radi skladištenja kamena, šuta i otpada jer mu je to bilo neophodno radi korišćenja sopstvenih nepokretnosti. Zauzeti deo parcele tužioca se ne prostire uz kuću tuženog, već je putem odvojen od njegovog zemljišta i kuće, a tuženi tokom postupka nije iznosio razloge zbog čega bi sporni deo zemljišta tužioca mogao imati karakter poslužnog dobra u odnosu na njegove nepokretnosti. Osim toga, značajno je napomenuti da je zauzeće spornog dela parcele, prema iskazu tužioca, izvršeno tek 2013. godine, tokom njegovog boravka u inostranstvu, iz čega proizlazi da nije protekao zakonski rok za sticanje prava službenosti na osnovu održaja.

Nisu od uticaja na drugačiju odluku ni revizijski navodi tuženog da je tužilac deo sporne parcele ogradio žicom, a da deo koji je on (tuženi) zauzeo nije bio ograđen. Činjenica da je tužilac deo svoje nepokretnosti-zemljišta ogradio, a deo nije, ne znači da isti nema pravo svojine sa svim ovlašćenjima iz člana 3. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa na celokupnoj nekretnini na kojoj je upisan kao sopstvenik u javnim knjigama.

Na osnovu izloženog, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku odlučio kao u izreci ove presude.

Predsednik veća - sudija

dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić