Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pokojni otac tužilje BB iz ... bio je vlasnik parc.br. .. od 1 katastarskog jutra u ... . Deobu ove nepokretnosti izvršio je 1973. godine nakon koje je formirano više parcela kojima je raspolagao, dok je na predmetnoj formiranoj parceli br. .. ostao vlasnik. Prema stanju zemljišne knjige, do njene obnove koja je izvršena 1984. - 1985. godine, nema podataka da je raspolagano i novoformiranom parcelom br. .. od 6 a 69 m2, koja je nakon tog upravnog postupka utopljena u parcelu br. .. površine 23 a 78 m2 k.o. ... i u svojini je Grada Novog Sada. Prema aktuelnom upisu u listu nepokretnosti br. .. k.o. ..., parcela br. .. predstavlja gradsko građevinsko zemljište pod zgradom – objektom i u javnoj je svojini grada Novog Sada. Pravnosnažnim rešenjem od 31. oktobra 1994. godine tužilja je oglašena jedinim zakonskim naslednikom BB, a imovinska prava vezana za parcelu br. .. od 6 a 69 m2 nisu prijavljena kao njegova zaostavština. Predmetnu parnicu ona je pokrenula dana 10. septembra 2018. godine, nije se odazvala pozivu suda radi izvođenja dokaza davanjem izjave na bitne okolnosti, a prvostepeni sud sa osloncem na nalaz veštaka iz oblasti građevinarstva, priloženog sa polazištem na ovlašćenje iz čl. 261. ZPP-a, utvrđuje da parcela br. .. k.o. ... predstavlja u celosti ulicu ... u ..., a da njena tržišna vrednost na dan 19. novembra 2018. godine iznosi 10.682.462,00 dinara.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev zaključujući da je osnovan shodno odredbama čl. 1. Protokola br. 1. uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava, čl. 58. i čl. 18. Ustava Republike Srbije, a svoju odluku o osnovanosti zahteva zasniva na pravilima o teretu dokazivanja iz čl. 231. st. 3. ZPP, nalazeći da je na tuženom bio teret dokazivanja činjenice da je isplatio naknadu za faktički eksproprisano zemljište, što nije učinio.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev, zaključujući da je pogrešno primenjeno materijalno pravo i da je teret dokazivanja sadržine raspravnog zapisnika br.4 ko ..., koji se navodi u dopisu RGZ od 14.08.2018. godine, na osnovu koga je u postupku obnove zemljišne knjige upisano pravo svojine u korist tuženog, bio na tužilji, jer je osnov prelaska svojine na spornoj parceli morao biti vidljiv u toj javnoj ispravi-raspravnom zapisniku, koja se pretpostavka potvrđuje i pasivnim držanjem kako pravnog prethodnika tužilje do smrti 1994. godine, činjenicom da u ostavinskom postupku tužilja nije prijavila kao zaostavštinu staru zemljišnoknjižnu parcelu .. i pasivnim držanjem tužilje u odnosu na imovinska prava sve do pokretanja ove parnice.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, revizijom tužilje osnovano se ukazuje da je pobijana drugostepena presuda zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, zbog nepravilne primene pravila o teretu dokazivanja.

Prema članu 231. ZPP, ako sud na osnovu izvedenih dokaza (član 8.) ne može sa sigurnošću da utvrdi neku činjenicu, o postojanju činjenice primeniće pravila o teretu dokazivanja. Stranka koja tvrdi da ima neko pravo, snosi teret dokazivanja činjenice koja je bitna za nastanak ili ostvarivanje prava, ako zakonom nije drugačije propisano. Stranka koja osporava postojanje nekog prava, snosi teret dokazivanja činjenice koja je sprečila nastanak ili ostvarivanje prava ili usled koje je pravo prestalo da postoji, ako zakonom nije drugačije propisano.

U konkretnom slučaju, među parničnim strankama nije bilo sporno da je parcela, za koju tužilja u ovom postupku potražuje naknadu na ime izvršene faktičke eksproprijacije, ušla u sastav parcele br. .. k.o. ..., koja je sada u svojini tuženog i predstavlja u celosti ulicu ... u ..., za koju je veštačenjem utvrđena i tržišna vrednost po metru kvadratnom. Među strankama je ostao sporan osnov prelaska svojine na spornoj parceli za koju tužilja potražuje naknadu sa pravnog prethodnika tužilje na tuženog prilikom sprovedenog postupka obnove zemljišne knjige 1984.-85. godine, a koji je po stanovištu drugostepenog suda morao biti vidljiv u raspravnom zapisniku br.4 ko ... sačinjenom u postupku obnove zemljišne knjige, zbog čega po oceni ovog suda, iz citiranih odredaba o teretu dokazivanja, proizilazi da je na tuženom teret dokazivanja činjenice šta je bio osnov prelaska svojine na spornoj parceli na tuženog, odnosno da se nije radilo o eksproprijaciji ili faktičkoj eksproprijaciji. Ovo iz razloga što je tužilja učinila nespornim da je parcela koju je nasledila od oca koji je bio vlasnik, postala sastavni deo parcele koja je u svojini tuženog i predstavlja javnu površinu-ulicu, za koju nije isplaćena naknada, a tuženi i organi tuženog raspolažu i poseduju celokupnu dokumentaciju na osnovu koje je izvršeno pripajanje parcele tužilje u sada postojeću parcelu, pa između ostalog i raspravni zapisnik sačinjen u postupku obnove zemljišne knjige, zbog čega se ne može prihvatiti zaključak drugostepenog suda da postoji pretpostavljeni osnov prelaska svojine potkrepljen pasivnim držanjem tužilje i njenog pok.oca, već je tuženi morao da dokaže da osnov postoji, odnosno da tužilja nema pravni osnov da potražuje naknadu za oduzeto zemljište. Takođe, suprotno stanovištu drugostepenog suda tužilja nije mogla u ostavinskom postupku da prijavi kao zaostavštinu staru parcelu jer je ista već ušla u sastav novoformirane parcele .. koja se u zemljišnim knjigama vodila na tuženog.

S obzirom na navedeno, pobijana drugostepena presuda je ukinuta i predmet vraćen tom sudu na ponovno suđenje, koji će nakon što pravilnom primenom navedenih zakonskih odredaba otkloni učinjenu bitnu povredu odredaba parničnog postupka, ponovo odlučiti o žalbi tuženog.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 415. stav 1. ZPP.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić