Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 3. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...18/20) i utvrdio da je revizija tuženog osnovana.

Na osnovu činjeničnog stanja utvrđenog pred drugostepenim sudom koji je otvorio raspravu na osnovu člana 383. stav 4. ZPP, utvrđeno je da je pravni prethodnik tužilje sada pokojni VV, kao kupac sa GG, kao prodavcem, dana 27.09.1991. godine zaključio ugovor o kupoprodaji Ov br. .../... koji je za predmet imao prodaju i ustupanje u svojinu i državinu bez ikakvog tereta kp .../..., voćnjak druge klase u površini od 0.07.99 ha mzv Selo i kp ... na kojoj se nalazi kuća sa pomoćnim objektima čija ukupna površina 0.01.52 ha, dvorište 0.95,00 ha i voćnjak druge klase u površini od 0.01,31 ha u KO ... . Katastarska parcela ... KO ... je od prvobitnog premera bila upisana u posedovni list br. ... na ime DD. DD je vodio postupak protiv ĐĐ i presudom na osnovu priznanja Opštinskog suda u Boljevcu P 368/80 od 03.07.1980. godine, utvrđeno je da je tužilac DD vlasnik parcele .../..., kuća površine 0.00.30 ha i kp br. .../... pod zgradom 0.00.29 ha i dvorišta površine 0.00.73 ha obe u mzv „...“ KO ..., po osnovu održaja. Na osnovu ove presude katastarske parcele .../... i …/… upisane su u posedovni list ... KO ... na ime DD. Na osnovu izjava saslušanih svedoka, kupljene parcele, kao i katastarsku parcelu ... na kojoj se nalazi porodična stambena zgrada i više pomoćnih zgrada, od izvršene kupoprodaje pa do svoje smrti držao je i koristio pravni prethodnik tužilje pok. VV, a nakon toga tužilja i u tome ih niko nije ometao. Tuženi se na osnovu ugovora o poklonu od 12.09.2018. godine, koji je zaključio sa EE upisao u nadležnu SKN Boljevac, pored ostalih, i na parceli .../... .

Drugostepeni sud je nakon održane rasprave ukinuo prvostepenu presudu i usvojio tužbeni zahtev na osnovu člana 28. stav 4. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, nalazeći da je pravni prethodnik tužilje pravo svojine na katastarskoj parceli .../... koja se nalazi u sastavu katastarske parcele ... na kojoj se nalazi kuća sa pomoćnim objektima kupio po osnovu Ugovora o kupoprodaji, isplatio kupoprodajnu cenu i stupio u državinu iste sa svim zgradama, a da je prodavac postao vlasnik ove parcele 1980. godine po osnovu presude Opštinskog suda u Boljevcu od pravnog prethodnika ovde tuženog, tako da su tužilja i njen pravni prethodnik u savesnoj, zakonitoj državini od 1980. godine.

Pravilnost zaključka drugostepenog suda za sada se ne može prihvatiti kao pravilan, s obzirom da je zbog pogrešne primene materijalnog prava činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Za sticanje prava svojine vanrednim održajem u smislu člana 28. stav 4. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa potrebna je savesna državina stvari i protek roka od 20 godina za nepokretne stvari.

Predmet ugovora od 27.09.1991. godine su bile katastarske parcele .../... i ... u KO ..., pa se za sada revizijskim navodima osnovano osporava veza između navedenog ugovora na koji se tužilja poziva i kp .../... u odnosu na koju se odnosi tužbeni zahtev. Pored toga drugostepeni sud je propustio da identifikuje predmet kupoprodaje po ugovoru Ov br .../... i da li je kuća sa pomoćnim objektima na katastarskoj parceli ... obuhvatala i pomoćnu zgradu broj 1 (na katastarskoj parceli .../...) koja je predmet ove pravne stvari, i da li je ista predata tom prilikom pravnom prethodniku tužilje. U vezi sa tim osnovano se u reviziji tuženog ukazuje da tužilja prilikom uviđaja nije pokazala spornu pomoćnu zgradu već pomoćnu zgradu koja je već u njenom vlasništvu na katastarkoj parceli ..., a drugostepeni sud to obrazlaže navodom da je predmet ugovora o kupoprodaji bila parcela i sve zgrade koje se nalaze na njoj, pa i predmetna pomoćna zgrada, što međutim u odsustvu identifikacije postojećih nepokretnosti prilikom zaključenja ugovora ne opravda ovakav zaključak. Ovo i kod činjenice da je DD na osnovu presude od 03.07.1980. godine po osnovu održaja postao vlasnik na katastarskoj parceli .../... kuća površine 0.00.30 ha bez navođenja pomoćne zgrade.

U ovoj pravnoj stvari drugostepeni sud je otvorio raspravu i pročitao spise predmeta sa dokazima i zapisnicima, a u pobijanoj odluci navodi da na osnovu izjava saslušanih svedoka, pri tome ne označavajući o kojim licima je reč, utvrdio da je kupljene parcele i kp ... držao i koristio pravni prethodnik tužilje. Međutim, ovako paušalno utvrđenje ne daje činjeničnu osnovu za zaključak da su kupljene parcele i pomoćne zgrade upravo parcele na koje se odnosi tužbeni zahtev.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će identifikovati nepokretnost koju je pravni prethodnik tužilje kupio, držao do svoje smrti, a nakon toga tužilja, te da li je predmet kupoprodaje i predaje u državinu bila i pomoćna zgrada broj 1 sa katastarskom parcelom .../... na koju se odnosi tužbeni zahtev. Kod činjenice da je DD na osnovu presude od 03.07.1980. godine po osnovu održaja postao vlasnik na katastarskoj parceli .../.. kuća površine 0.00.30 ha bez navođenja pomoćne zgrade, to je potrebno da iznese činjenice na kojima zasniva zaključak da je ova parcela .../... ušla u sastav katastarske parcele ... . U odsustvu ovih činjenica ostalo je nerazjašnjeno da li je pravni prethodnik tužilje ušao u posed i državinu katastarskie parcele .../... i pomoćne zgrade broj 1 i od kada, a samim tim nisu cenjeni ni uslovi za ispunjenost primene odredbe člana 28. stav 4. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa.

Stoga kako zbog pogrešne primene materijalnog prava nisu raspravljene bitne činjenice za donošenje odluke o zahtevu tužilje, to je drugostepena presuda morala biti ukinuta i predmet vraćen ovom sudu na ponovno suđenje, kako bi drugostepeni sud u ponovnom postupku otklonio ukazane nepravilnosti i ponovo odlučio o žalbi tužilje.

Sa iznetih razloga, na osnovu člana 416. stav 2 ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Dobrila Strajina s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić