Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina, Marine Milanović, Branislava Bosiljkovića i Branke Dražić, članova veća, u vanparničnom predmetu predlagača „Špedkomerc“ d.o.o. Novi Sad, čiji je punomoćnik Dragan Radulović, advokat iz ..., AA i BB, oboje iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Nada Jelčić, advokat iz ..., protiv protivnika predlagača Republike Srbije, koju zastupa Državno pravobranilaštvo, Beograd, Odeljenje Novi Sad, radi određivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost, odlučujući o reviziji protivnika predlagača izjavljenoj protiv rešenja Višeg suda u Sremskoj Mitrovici Gž 1173/2019 od 05.02.2020. godine, u sednici održanoj 20.05.2021. godine, doneo je

R E Š E NJ E

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija protivnika predlagača, izjavljena protiv rešenja Višeg suda u Sremskoj Mitrovici Gž 1173/2019 od 05.02.2020. godine u odnosu na predlagača „Špedkomerc“ d.o.o. Novi Sad.

NE DOZVOLJAVA SE odlučivanje o reviziji protivnika predlagača izjavljenoj protiv rešenja Višeg suda u Sremskoj Mitrovici Gž 1173/2019 od 05.02.2020. godine u odnosu na predlagače AA i BB, kao izuzetno dozvoljenoj.

ODBACUJE SE, kao nedozvoljena revizija protivnika predlagača izjavljena protiv rešenja Višeg suda u Sremskoj Mitrovici Gž 1173/2019 od 05.02.2020. godine, u odnosu na predlagače AA i BB.

O b r a z l o ž e nj e

Rešenjem Osnovnog suda u Šidu R1 11/2017 od 03.06.2019. godine, prvim stavom izreke, obavezana je Republika Srbija kao korisnik eksproprijacije i administrativnog prenosa, da predlagačima kao ranijim sopstvenicima isplati na ime naknade za nekretnine koja se sastoji od poslovnog objekta izgrađenog na kat. parceli broj .../... – građevinsko izgrađeno zemljište, površine 61 m2, upisane u ZKUL .. KO ..., eksproprisanim rešenjem Odeljenja za urbanizam, komunalno-stambene i imovinsko-pravne poslove Opštine Šid broj ...-.../.../... od 18.05.2005. godine, radi izgradnje graničnog prelaza ..., kojim rešenjem je izvršen administrativni prenos na kat. parceli broj .../... u korist državne svojine Republike Srbije i to predlagača „Špedkomerc“ d.o.o. Novi Sad za nekretnine koje se sastoje od poslovnog objekta, sagrađenog na kat. parceli broj .../..., površine 26,83 m2, upisanog u ZKUL broj .../... KO ..., koja je vlasništvo predlagača, novčani iznos od 6.175.000,00 dinara, a predlagačima AA i BB, na ime njihovog suvlasničkog dela od po ½ na ime naknade za poslovni objekat – špediciju, ukupne površine 28,58 m2, upisane u ZKUL .../... KO ..., isplati novčani iznos od 6.577.000,00 dinara svakom po 3.288.500,00 dinara, sa pripadajućom zakonskom zateznom kamatom od presuđenja pa do konačne isplate, kao i da predlagačima isplati na ime naknade troškova parničnog postupka i to predlagaču „Špedkomerc“ iznos od 285.000,00 dinara, a predlagačima AA i BB iznose od po 560.580,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 03.06.2019. godine kao dana donošenja rešenja pa do konačne isplate. Drugim stavom izreke, sa viškom tužbenog zahteva za isplatu naknade eksproprisane nepokretnosti iznad dosuđenog iznosa, predlagač „Špedkomerc“ d.o.o. Novi Sad sa iznosom od 1.149.590,00 dinara, sve sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana presuđenja, pa do izvršnosti je odbijen.

Rešenjem Višeg suda u Sremskoj Mitrovici Gž 1173/2019 od 05.02.2020. godine, prvim stavom izreke, žalba predlagač „Špedkomerc“ odbijena je kao neosnovana, a žalba protivnika predlagača je delimično odbijena kao neosnovana, a delimično usvojena i prvostepeno rešenje potvrđeno u delu odluke o glavnom zahtevu (deo stava prvog i stav drugi izreke), preinačena u delu odluke o troškovima postupka (deo stava prvog izreke), tako što je obavezan protivnik predlagača da predlagaču „Špedkomerc“ na dosuđene iznose troškova isplati zakonsku zateznu kamatu od dana izvršnosti odluke pa do isplate, dok je zahtev predlagača za isplatu zakonske zatezne kamate na dosuđeni iznos troškova postupka za period od 03.06.2019. godine pa do izvršnosti odbijen kao neosnovan, dok je ukinut u delu odluke o troškovima postupka (deo stava prvog izreke) u delu kojim je obavezan protivnik predlagača da predlagačima drugog i trećeg reda na ime troškova postupka isplati iznos od 560.580,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 03.06.2019. godine kao dana donošenja rešenja, pa do konačne isplate. Drugim stavom izreke, odbijeni su zahtevi predlagača „Špedkomerc“ i protivnika predlagača za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažnog drugostepenog rešenja, protivnik predlagača je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijano rešenje u smislu člana 408. u vezi člana 420. stav 6. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 55/14), a u vezi člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku (,,Službeni glasnik SRS“, broj 25/18, 48/88, Službeni glasnik RS“, broj 46/95...106/15), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija u odnosu na predlagača „Špedkomerc“ d.o.o. Novi Sad, nije osnovana.

U postupku donošenja pobijanog rešenja nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, kao ni bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP u postupku pred drugostepenim sudom koje bi bile od uticaja na pravilnost i zakonitost pobijane odluke. Ukazivanje na bitne povrede odrdba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, nije bilo predmet ocene ovog suda, jer se radi o povredama koje se ne mogu smatrati revizijskim razlogom u smislu odredbe člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem o eksproprijaciji nadležnog organa Opštine Šid od 18.05.2005. godine, eksproprisane su u korist državne svojine radi izgradnje graničnog prelaza Batrovci, nekretnine ranijeg sopstvenika predlagača „Špedkomerc“, i to poslovni prostor površine 26,83 m2, sagrađen na kat. parceli broj ... KO ..., građevinsko zemljište izgrađeno u površini od 61 m2, kao nekretnine ranijih sopstvenika predlagača AA i BB, suvlasnika u jednakim delovima poslovnog prostora površine 25,58 m2, sagrađen na istoj parceli, čiji su korisnici bili raniji sopstvenici navedenog poslovnog prostora u korist državne svojine Republike Srbije. Predmetni poslovni objekti predlagača su srušeni pre pravnosnažnosti rešenja o eksproprijaciji i na mestu ranijih objekata sagrađen je novi poslovno-građevinski objekat. Pokušaj sporazumnog određivanja nakande za eksproprisane nepokretnosti nije uspeo, pa je predmet ustupljen sudu da naknadu odredi u vanparničnom postupku. Dana 19.08.2005. godine izvršen je uviđaj na licu mesta radi obezbeđenja dokaza i sačinjen je Elaborat za obezbeđenje dokaza o vrednosti predmetnih nepokretnosti sudskog veštaka Milana Grčića, koji sadrži tehnički opis postojećeg poslovnog objekta špedicije i porušenih poslovnih objekata. Prema nalazu i mišljenju Republičkog zavoda za sudska veštačenja AD iz Novog Sada, a koji je rađen u tri varijante (tzv. troškovni metod, komparativni metod i prihodni metod), nižestepeni sudovi su utvrdili naknadu kako je to navedeno u njihovim odlukama i to na bazi varijante tzv. troškovnog metoda veštačenja, a poreska uprava nije vršila procenu predmetnih nekretnina. Suština tog metoda, a kako to navode veštaci je da se pođe od elemenata ranije postojećeg objekta, da se uzmu troškovi gradnje novog takvog objekta, te da se isti koriguju stopom amortizacije kao i da se vodi računa o lokaciji, kvalitetu gradnje, poslovnosti objekta, površini izgrađenosti i tome slično.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom materijalnog prava obavezali protivnika predlagača da predlagaču „Špedkomerc“ d.o.o. Novi Sad isplati novčanu naknadu u visini od 6.175.000,00 dinara za izuzete nepokretnosti utvrđenu veštačenjem, shodno članu 42., 43. i 71.a Zakona o eksproprijaciji, a u vezi člana 132. i 137. Zakona o vanparničnom postupku.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilan je zaključak nižestepenih sudova o visini dosuđene naknade za izuzete nepokretnosti predlagaču „Špedkomerc“ d.o.o. Novi Sad, utvrđene veštačenjem.

Odredbom člana 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS“ br. 53/95... 106/2016), propisano je da se visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje po tržišnoj ceni prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, a ako sporazum nije postignut prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi.

Imajući u vidu da u ovom slučaju nije došlo do sporazumnog određivanja naknade za eksproprisane nepokretnosti, visina naknade, propisana odredbama Zakona o eksproprijaciji, određuje se u sudskom postupku, shodno odredbama članova 132.-140. Zakona o vanparničnom postupku. Prema članu 136. Zakona o vanparničnom postupku, sud određuje ročište i daje korisniku eksproprijacije i ranijem sopstveniku mogućnost da se izjasne o obliku, obimu i visini naknade, kao i o dokazima vrednosti nepokretnosti koji se pribavljaju po službenoj dužnosti. Sud izvodi i druge dokaze koje učesnici predlože, ako nađe da su od značaja za određivanje naknade. Kod navedenog, ne mogu se prihvatiti tvrdnje protivnika predlagača u reviziji da je naknadu trebalo odrediti pribavljanjem podataka o prometnoj vrednosti takvih objekata od Poreske uprave. Osim toga, iz spisa predmeta proizilazi da se prvostepeni sud obratio Poreskoj upravi, Filijala Šid za procenu nepokretnosti ali do zaključenja glavne rasprave, i pored urgencije za postupanje, ovaj organ nije postupio po nalogu suda. S toga, po nalaženju revizijskog suda proizilazi da su nižestepeni sudovi pravilno zaključili da se naknada u konkretnom slučaju mora utvrditi na osnovu tržišne vrednosti objekata u skladu sa pomenutom odredbom zakona, a koja će se utvrditi putem veštačenja od strane veštaka odgovarajuće struke. Revizijom se ukazuje da veštaci nisu mogli da nalaz sačine polazeći od novog objekta već da su morali da utvrđuju vrednost objekta koji je bio predmet eksproprijacije u vreme pre izvršene eksproprijacije. Međutim, iz nalaza veštaka Republičkog zavoda za sudska veštačenja proizilazi da su veštaci upravo i pošli od elaborata za obezbeđenje dokaza o vrednosti nepokretnosti koji je izradio veštak Milan Grčić 2005. godine u varijanti tzv. troškovne metode, odnosno da su imali u vidu kvalitet gradnje objekta, lokaciju, veličinu i drugo što je potrebno da bi se došlo do tržišne vrednosti.

Polazeći od navedenog, i imajući u vidu sadržinu podneska protivnika predlagača od 16.04. 2018. godine u kojoj se osporava nalaz i mišljenje veštaka, ali se ne predlaže eventualno novo veštačenje, niti se nude nekakvi dokazi kojim bi se veštačenje argumentovano pobilo, proizilazi da se navodima iz revizije ne dovodi u sumnju pravilnost nižestepenih odluka u pogledu dosuđene naknade predlagaču u visini određenoj veštačenjem.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Odlučujući reviziji protivnika predlagača u odnosu na predlagače AA i BB, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, nisu ispunjeni zakonski uslovi za odlučivanje kao izuzetno dozvoljenoj, u smislu člana 404. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Prema odredbi člana 404. stav 1. ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...87/18), revizija je izuzetno dozvoljena zbog pogrešne primene materijalnog prava i protiv drugostepene presude koja ne bi mogla da se pobija revizijom, ako je po oceni Vrovnog kasacionog suda potrebno da se razmotre pravna pitanja od opšteg interesa ili pravna pitanja u interesu ravnopravnosti građana, radi ujednačavanja sudske prakse, kao i ako je potrebno novo tumačenje prava (posebna revizija). Shodno odredbi člana 420. stav 6. ZPP odredba člana 404. stav 1. ZPP primenjuje se i protiv drugostepenog rešenja.

Na osnovu ovlašćenja iz člana 404. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je ocenio da u konkretnom slučaju ne postoji potreba za razmatranjem pravnih pitanja od opšteg interesa i ujednačavanja sudske prakse, kao ni novog tumačenja prava, uzimajući u obzir vrstu spora i sadržinu tražene sudske zaštite. Obrazloženje pobijanog rešenja za odluku o određivanju naknade za eksproprisanu nepokretnost u skladu su sa postojećom sudskom praksom u tumačenju i primeni materijalnog prava. Visina naknade je određena na način i po propisima za utvrđivanje naknade za ekspropisane nepokretnosti prema tržišnoj vrednosti nepokretnosti, saglasno članu 42. Zakona o eksproprijaciji. Tržišna vrednost nepokretnosti je utvrđena na način koji ne odstupa od pravnog shvatanja o određivanju visine naknade za eksproprisane nepokretnosti, izraženog u sudskim odlukama Vrhovnog kasacionog suda i Ustavnog suda, po kojima sud, prilikom određivanja visine naknade, nije vezan isključivo procenom poreske uprave, na osnovu čega je u ovom slučaju, izveden dokaz veštačenjem i visina naknade određena primenom kriterijuma koje je veštak uzeo u obzir prilikom određivanja tržišne vrednosti eksproprisane nepokretnosti, pa je odlučeno kao u stavu drugom izreke.

Ispitujući dozvoljenost revizije na osnovu člana 410. stav 2. tačka 5. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija protivnika predlagača u odnosu na predlagače AA i BB, nije dozvoljena.

Prema odredbi člana 403. stav 3. Zakona o parničnom postupku, revizija nije dozvoljena u imovinskopravnim sporovima ako vrednost predmeta spora pobijanog dela ne prelazi dinarsku protivvrednost od 40.000 evra po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan podnošenja tužbe.

Postupak određivanja naknade za ekspropisane nepokretnosti započet je 24.10.2006. godine. Predlagači AA i BB nisu jedinstveni suparničari, u smislu člana 210. ZPP, pa se ocena dozvoljenosti revizije ceni u odnosu na svakog od predlagača pojedinačno. Kako vrednost pobijanog dela pravnosnažnog rešenja u odnosu na svakog predlagača pojedinačno (3.288.500,00 dinara), ne prelazi dinarsku protivvrednost 40.000 evra, po srednjem kursu Narodne banke Srbije, na dan podnošenja predloga, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija u odnosu na ove predlagače nije dozvoljena u smislu člana 403. stava 3. ZPP.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasaconi sud je na osnovu člana 413. u vezi člana 420. ZPP, odlučio kao u stavu trećem izreke.

Predsednik veća – sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić