Prema utvrđenom činjeničnom stanju „VV“ a.d. ... i tužilac kao vlasnik poljoprivrednog gazdinstva „AA“ iz ... i proizvođač zaključili su 03.11.2008. godine ugovor o kooperaciji u proizvodnji poljoprivrednih proizvoda, kojim je regulisan odnos stranaka u razmeni mineralnog đubriva za merkantilnu pšenicu roda 2009. godine, na način bliže naveden u ugovoru. Dana 24.11.2008. godine „VV“ a.d. iz ..., kao poverilac i tužilac, kao dužnik podneli su Opštinskom sudu u Zrenjaninu predlog za obezbeđenje novčanog potraživanja od 37.856.000,00 dinara zasnivanjem založnog prava na nepokretnostima dužnika površine 106 ha 04 a 15 m2. Na ročištu od 10.12.2008. godine postignut je sporazum o obezbeđenju novčanog potraživanja zasnivanjem založnog prava na nepokretnostima tužioca opisanim u obrazloženju prvostepene presude i doneto rešenje I 1664/08 kojim je prihvaćen sporazum stranaka. „VV“ a.d. je 22.10.2009. godine podneo Opštinskom sudu u Zrenjaninu predlog za izvršenje na osnovu sporazuma kao izvršne isprave kojim je predloženo namirenje njegovog novčanog potraživanja i troškova postupka popisom, procenom i prodajom dužnikovih vanknjižnih nepokretnosti na kojima je zasnovano založno pravo. Rešenjem I 1761/09 od 18.11.2009. godine određeno je predloženo izvršenje i odmereni troškovi postupka. Tužioci, kao izvršni dužnici, nisu izjavili žalbu. Zaključkom I 1230/10 od 12.04.2010. godine Osnovni sud u Zrenjaninu je odredio procenu vrednosti nepokretnosti izvršnih dužnika veštačenjem. Pravnosnažnim rešenjem Gž 1331/10 od 17.11.2010. godine odbijena je žalba izvršnih dužnika i potvrđeno je rešenje o utvrđivanju vrednosti I 1230/10 od 31.05.2010. godine kojima je utvrđena vrednost nepokretnosti izvršnih dužnika. Dana 23.01.2010. godine sudu je dostavljen podnesak „GG“ d.o.o. ... u kome je navedeno da je ugovorom o cesiji overenim 20.12.2010. godine „VV“ a.d. ... preneo svoja potraživanja po izvršnoj ispravi iz postupka na prijemnika „GG“ d.o.o. iz ... i predloženo da sud donese rešenje kojim će uvesti novog izvršnog poverioca u postupak izvršenja. Rešenjem suda od 06.04.2011. godine nije dozvoljena promena izvršnog poverioca. „GG“ d.o.o. ... dostavio je sudu podnesak 26.09.2011. godine u kome ponovo predlaže da se označi kao izvršni poverilac, pa je zaključkom suda od 29.09.2011. godine utvrđeno da sticalac „GG“ d.o.o. ... stupa u izvršni postupak, kao izvršni poverilac umesto „VV“ a.d. ... . Nakon što je izvršni poverilac podneskom od 26.12.2011. godine izvestio sud da je ustrojena nova evidencija nepokretnosti, sud je rešenjem od 27.02.2012. godine naložio RGZ-SKN Zrenjanin zabeležbu postojanja izvršenja, a zaključkom od istog dana izvestio poverioca da određene parcele nisu upisane na izvršne dužnike i naložio mu da se o tome izjasni u određenom roku. U podnesku od 07.06.2012. godine izvršni poverilac je odustao iz izvršenja u pogledu parcela koje se ne vodi na ime dužnika, a nakon što je Osnovni sud u Zrenjaninu zakazao prodaju nepokretnosti, dužnici su izjavili prigovor u kome su naveli da je obaveza u pretežnom delu izvršena. Podneskom od 14.07.2012. godine poverilac je priznao da je delimično izvršena obaveza i u kom delu, a 04.12.2012. godine je održano ročište radi sprovođenja izviđajnih radnji. Rešenjem I 1230/10 od 09.01.2013. godine obustavljen je postupak izvršenja za određeni iznos i ograničeno sprovođenje izvršenja na isplatu ostatka duga, dok je prigovor presuđene stvari i predlog izvršnih dužnika za upućivanje na parnicu radi dokazivanja da su svoju obavezu izvršili odbijen. Zaključkom o prodaji od 01.04.2013. godine zakazana je prodaja za 30.04.2013. godine, a podneskom od 10.04.2013. godine dužnici su prigovorili procenjenoj vrednosti nepokretnosti. Zaključkom od 19.04.2013. godine naloženo je izvršnim dužnicima da izvrše uplatu predujma troškova stručnog lica radi procene vrednosti nepokretnosti, što je učinjeno. Na ročištu za javnu prodaju od 30.04.2013. godine sud je doneo zaključak da se ročište neće održati i da se usvaja predlog izvršnog dužnika da se zbog proteka vremena i promene tržišne vrednosti nepokretnosti putem stručnog lica ponovo utvrdi vrednost istih. Dana 16.05.2013. godine izvršni dužnici su dostavili sudu zahtev za zaštitu zakonitosti protiv rešenja od 09.01.2013. godine i rešenja Ipv 11/13 od 06.03.2013. godine. Procena vrednosti dostavljena je sudu 17.05.2013. godine, a punomoćniku dužnika 20.05.2013. godine. Podneskom od 24.05.2013. godine izvršni dužnici su predložili da se odluka suda o dozvoli promene poverioca i sve odluke posle 06.04.2011. godine ukinu i postupak obustavi. Vrhovni kasacioni sud je rešenjem Gzz1 215/13 od 20.06.2013. godine odbacio zahtev za zaštitu zakonitosti. Osnovni sud u Zrenjaninu je 13.09.2013. godine doneo zaključak kojim je zakazao prvo javno nadmetanje za prodaju nepokretnosti za 11.10.2013. godine. Podneskom od 08.10.2013. godine izvršni dužnici su tražili novu procenu zbog proteka od 6 meseci. Dana 11.10.2013. godine održano je usmeno javno nadmetanje za prodaju na kome je donet zaključak da se deo nepokretnosti dodeljuje kupcu „DD“ d.o.o. ... . Podneskom od 25.10.2013. godine kupac je dostavio dokaz o uplati cene, a podneskom od istog dana izvršni poverilac je opredelio potraživanje na dan 11.10.2013. godine. Prigovorom od 28.10.2013. godine dužnici su zatražili otklanjanje nepravilnosti učinjenih tokom prodaje, jer sud nije ponovno procenio vrednost. Zaključkom od 30.10.2013. godine sud je proglasio prodaju dela nepokretnosti bez pravnog dejstva i u tom delu ukinuo zaključak o dodeljivanju kupcu, a preostale nepokretnosti su predate kupcu. Dužnici su protiv ovog zaključka podneli zahtev za otklanjanje nepravilnosti koji je rešenjem Ipv 293/13 od 21.11.2013. godine odbačen uz uput izvršnom sudiji da odluči o njemu. Rešenjem suda od 25.11.2013. godine odbijen je zahtev dužnika. Rešenjem Ipv 322/13 od 16.12.2013. godine odbijen je prigovor izvršnih dužnika i potvrđeno rešenje prvostepenog suda od 25.11.2013. godine. Zaključkom suda I 1230/10 od 23.12.2013. godine utvrđen je preostali dug i određeno da se izvrši nemirenje potraživanja izvršnog poverioca, a u iznosima bliže navedenim u pobijanoj presudi za preostalo neizmireno potraživanje. Podneskom od 09.10.2014. godine izvršni poverilac je izvestio da su izvršni dužnici namirili dug i da povlači predlog za izvršenje te je predložio sudu da obustavi postupak. Rešenjem suda od 16.10.2014. godine je obustavljen.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja pravilno je primenjeno materijalno pravo u pobijanoj odluci kada je zaključeno da tužena nije odgovorna za traženu naknadu materijalne štete.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilan je zaključak nižestepenih sudova da u konkretnom slučaju nije bilo nezakonitog, odnosno nepravilnog rada organa tužene odnosno suda u spornom izvršnom postupku u smislu člana 172. stav 1. ZOO, jer tužioci nisu dokazali da im je organ tužene svojim činjenjem ili nečinjenjem odnosno nepravilnim i nezakonitim radom u okviru sprovođenja izvršnog postupka prouzrokovao konkretnu štetu, zbog čega nema odgovornosti tužene. Tužioci svoj zahtev za štetu zasnivaju na okolnosti da je sud u postupku prinudnog izvršenja potraživanja „VV“ a.d. ... kao izvršnog poverioca po predlogu za izvršenje, kojim je tražena prodaja na nepokretnostima izvršnih dužnika na osnovu sporazuma o zasnivanju založnog prava na istima dozvolio promenu poverioca na „GG“ d.o.o. ... .

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je pravilno zaključio da u radnjama suda nema nepravilnog i nezakonitog rada bez obzira što je u to vreme važeći član 37. stav 1. Zakona o izvršnom postupku („Sl. glasnik RS“ br. 125/04 od 22.11.2004. godine) dozvoljavao samo određivanje izvršenja na predlog lica koje nije u izvršnoj ispravi označeno kao poverilac, a ne i prenos i prelaz potraživanja u toku izvršnog postupka, a nakon donošenja rešenja o izvršenju, obzirom da je bilo mesta shodnoj primeni odredaba ZPP prema članu 27. istog zakona.

Nadalje je pravilno zaključio da je u toku navedenog izvršnog postupka došlo do promene zakona kojim se reguliše izvršni postupak tako što je Zakon o izvršenju i obezbeđenju („Sl. glasnik RS“, br. 31 od 09.05.2011. godine) stupio na snagu 17.05.2011. godine, a primenjivao se od 17.09.2011. godine. U prelaznim i završnim odredbama u članu 358. stav 1. propisano je da će se postupci izvršenja i obezbeđenja u kojima je do dana početka dana primene ovog zakona započeto sprovođenje izvršenja okončati po odredbama ovog zakona. Članom 23. Zakona o izvršenju i obezbeđenju regulisan je prenos i prelaz potraživanja i obaveza na taj način što je propisano da se izvršenje određuje i sprovodi i na predlog i u korist lica koje u izvršnoj ispravi nije označeno kao izvršni poverilac, ako ono javnom ili u skladu sa zakonom overenom ispravom dokaže da je potraživanje na njega preneto ili da je na njega na drugi način prešlo pre ili u toku postupka, a ako to nije moguće prenos ili prelaz potraživanja dokazuje se pravnosnažnom odnosno konačnom odlukom, donetom u parničnom, prekršajnom ili u upravnom postupku. Istom odredbom propisano je da u slučaju prenosa ili prelaza potraživanja sa izvršnog poverioca na treće lice nakon donošenja rešenja o izvršenju sticalac stupa na mesto izvršnog poverioca i da na predlog sticaoca sud odnosno izvršitelj zaključkom utvrđuje da je sticalac stupio na mesto ranijeg izvršnog poverioca, da sticalac prima postupak u stanju u kakvom se nalazi i prema protivnoj strani ima ista prava koja je i njegov prethodnik imao, a izvršni dužnik može istaći prema sticaocu pored prigovora koje ima prema njemu i one prigovore koje je mogao istaći prema ustupiocu do časa kada je saznao za promenu.

Po pravilnom stanovištu nižestepenih sudova, iz svega navedenog sledi da je u toku izvršnog postupka došlo do izmene zakona kojim se propisuje postupak izvršenja i da je odredbama novog Zakona o izvršenju i obezbeđenju na drugačiji način uređen postupak u slučaju prenosa i prelaza potraživanja, tako što je dozvoljena promena poverioca u toku sprovođenja izvršenja, a nakon donošenja rešenja o izvršenju. Stoga, postupanje izvršnog suda kojim je utvrđeno da je na mesto starog izvršnog poverioca stupio novi izvršni poverilac, ne vodi zaključku o nezakonitom i nepravilnom postupanju izvršnog suda, a samim tim i odgovornosti tužene za naknadu štete.

Tužioci u reviziji ukazuju da je za njih šteta nastala zbog toga što je sud u postupku prinudnog izvršenja potraživanje izvršnog poverioca mogao namiriti prodajom useva sa zemljišta, odnosno da je propustio da vodi računa o srazmeri između potraživanja i vrednosti predmeta izvršenja. Međutim, kako to pravilno zaključuju nižestepeni sudovi, postupak izvršenja je upravo pokrenut i vođen radi realizacije založnog prava na nepokretnostima radi namirenja novčanog potraživanja na osnovu sporazuma o zasnivanju založnog prava kao izvršne isprave, čime se ostvaruje sadržina sporazuma, a koje razloge prihvata i Vrhovni kasacioni sud, kao pravilne.

U pogledu navoda revizije da je izvršni sud u postupku prodaje nepokretnosti izvršnih dužnika pogrešno utvrdio vrednost poljoprivrednog zemljišta čime im je pričinjena šteta, ovi navodi nisu od uticaja na drugačije presuđenje imajući u vidu da je procena vrednosti zemljišta izvršena u samom postupku izvršenja u kome su tužioci kao izvršni dužnici koristili procesna prava da na istu utiču, pri čemu je izvršni sud na ročištu za javnu prodaju od 30.04.2013. godine doneo zaključak da se ročište neće održati i usvojio predlog izvršnih dužnika da se zbog proteka vremena i tržišne vrednosti nepokretnosti putem stručnog lica ponovno utvrdi vrednost tih nepokretnosti. Stoga pravilnost pravnosnažnih odluka u toku postupka koje su donete od strane izvršnog suda ne može biti predmet ocene suda u ovoj parnici.

Sledom rečenog nisu osnovani navodi revidenta o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Ovog iz razloga što odgovornost tužene za rad sudova leži u nezakonitom radu pod čime se smatra postupanje suprotno zakonu, drugom propisu ili opštem aktu, kao i propuštanje da se zakon ili drugi propis, odnosno opšti akt primeni. Tužioci nisu dokazali postojanje uzročno-posledične veze između činjenja odnosno ne činenja organa tužene-izvršnog suda i nastale štete. Takođe, nisu dokazali ni nepravilan rad izvršnog suda. Nepravilan rad jeste činjenje ili nečinjenje protivno uobičajenom ili propisanom načinu obavljanja delatnosti koji šteti pravu i interesima nekog lica. I nezakonit i nepravilan rad organa podrazumeva protivpravnost radnji istog. Eventualno pogrešno tumačenje propisa od strane sudije ne prestavlja nezakoniti i nepravilan rad suda zbog kojih bi država odgovarala u smislu člana 172. stav 1. ZOO za eventualno nastalu štetu. Osim toga, postupanje izvršnog suda je bilo u skladu sa odredbama Zakona o izvršnom postupku („Sl. glasnik RS“, br. 125/04 od 22.11.2004. godine) i Zakona o izvršenju i obezbeđenju („Sl. glasnik RS“, br. 31/11 od 09.05.2011. godine) u kome nije bilo povrede prava od strane izvršnog suda.

Kako se ni ostalim navodima revizije ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane odluke, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić