Protiv stava prvog izreke pravnosnažnog rešenja drugostepenog suda, blagovremene revizije su izjavili protivnik predlagača i krajnji korisnik, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Predlagač je dostavio odgovor na reviziju krajnjeg korisnika. Troškove revizijskog postupka je tražio opredeljeno.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijano rešenje, primenom odredbe člana 408. u vezi člana 420. stav 1. i 6. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11... 18/20), i odredbe člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku („Službeni glasnik SRS“, br. 25/82 i 48/88 i „Službeni glasnik RS“, br. 46/95... 14/2022) i utvrdio da revizije nisu osnovane.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti, a navodima revizije revidenta ne ukazuje se na neku drugu bitnu povredu propisanu odredbom člana 407. stav 1. tačke 2. i 3. istog Zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnim rešenjem Opštinskog organa uprave – Odeljenja za imovinsko-pravne poslove Opštine Palilula br. 465- 12/2012-1-3 od 06.12.2012. godine, eksproprisane su u potpunosti k.p. br. .../... i k.p. br. .../..., upisane u LN br. ... KO ..., vlasništvo predlagača i prenete u javnu svojinu Grada Beograda za potrebe Direkcije za građevinsko zemljište i izgradnju Grada Beograda JP, a radi izgradnje saobraćajnice Severna tangenta oda saobraćajnica T6 do Pančevačkog puta – sektor 2 ''deonica od Zrenjaninskog puta – M24.1 do Pančevačkog puta – M 1,9'', a na osnovu Plana detaljne regulacije (''Službeni list Grada Beograda'' br. 24/10). Između predlagača i krajnjeg korisnika nije postignut sporazum o naknadi za eksproprisano predmetno zemljište. Prema proceni tržišne vrednosti Poreske uprave – Filijala Palilua od 09.01.2014. godine, tržišna vrednost nepokretnosti iznosi i to: k.p. br. .../... 431,65 dinara po 1 m2; k.p. br. .../... 146,00 din.po 1 m2, kao poljoprivredno zemljište. Na osnovu nalaza sudskog veštaka Slobodana Runića, utvrđena je vrednost 1m2 k.p. br. .../... od 3.620,00 dinara, što ukupno iznosi 10.041.880,00 dinara, a tržišna vrednost k.p. br. .../... od takođe 3.620,00 dinara, po 1m2, što iznosi 3.091.480,00 dinara, tako da ukupna tržišna vrednost obe parcele iznosi 13.133.360,00 dinara, pri čemu je sudski veštak imao u vidu da se radi o gradskom građevinskom zemljištu. Procenjena vrednost biljnih kultura prema nalazu Gradskog zavoda za veštačenje za k.p. br. .../..., na kojoj je bila zasađena pšenica iznosi 41.010,82 dinara, a za k.p. br. .../... na kojoj je bio zasađen kukuruz iznosi 14.429,18 dinara, tako da ukupna vrednost zasađenih biljnih kultura iznosi 55.440,00 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su primenom odredbe člana 41. stav 2. i 42. Zakona o eksproprijaciji, u vezi odredbe člana 132. Zakona o vanparničnom postupku, odredili naknadu za eksproprisanu nepokretnost i biljne zasade, prihvatajući tržišnu cenu utvrđenu veštačenjem, imajući u vidu da je sudski veštak svoj nalaz zasnovao na činjenici da je predmetno zemljište građevinsko, dok je Poreska uprava svoju procenu tržišne vrednosti dala za poljoprivredno zemljište.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo.

Odredbom člana 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji (''Službeni glasnik RS'', br. 53/95...106/2016), propisano je da se visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje po tržišnoj ceni, prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, ako sporazum nije postignut, prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi. Na osnovu odredbe člana 42. istog zakona, naknada za eksproprisano poljoprivredno zemljište i građevinsko zemljište određuje se u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta, ako zakonom nije drukčije propisano (stav 1.). Procenu tržišne cene iz stava 1. ovog člana, vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima (stav 2.).

Na osnovu odredbe člana 88. stav 1. Zakona o planiranju i izgradnji (''Službeni glasnik RS'', br. 72/2009...52/2021), kada se planskim dokumentom promeni namena poljoprivrednog i šumskog u građevinsko zemljište, organ nadležan za donošenje planskog dokumenta je dužan da u roku od 15 dana od dana stupanja na snagu tog dokumenta, organu nadležnom za poslove državnog premera i katastra dostavi planski dokument koji sadrži popis kat.parc. kojima je promenjena namena ili opis granica planskog dokumenta, sa popisom kat.parc. sa odgovarajućim grafičkim prikazom. Od dana stupanja na snagu planskog dokumenta kojim je izvršena promena namene poljoprivrednog i šumskog zemljišta u građevinsko zemljište, vlasnik takvog zemljišta ostvaruje sva prava na građevinskom zemljištu, u skladu sa ovim zakonom (stav 9.).

U konkretnom slučaju, na osnovu Planskog akta – Plana detaljne regulacije za saobraćajnicu Severna tangenta od saobraćajnice T6 do Pančevačkog puta – Sektor 2 (deonica od Zrenjaninskog puta M-24.1 do Pančevačkog puta M 1,19), objavljenog u (''Službenom listu Grada Beograda'' br. 24/10), formirana je građevinska parcela koju, između ostalih, čine i predmetne kat.parcele vlasništvo predlagača, što znači da predlagačima naknada za predmetne parcele pripada na osnovu njihove tržišne vrednosti, kao građevinskog zemljišta, o kojoj se izjasnio sudski veštak u svom nalazu i mišljenju na kom je zasnovana odluka nižestepenih sudova.

Neosnovani su navodi revidenata o pogrešnoj primeni odredbe člana 42. Zakona o eksproprijaciji, zbog činjenice da je procena tržišne cene organa nadležnog za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima višestruko niža od cene utvrđene veštačenjem. Organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima vrši procenu tržišne cene, kako je propisano stavom 2.odredbe člana 42. Zakona o eksproprijaciji, ali ne određuje tržišnu vrednost eksproprisanog zemljišta. U slučaju kad se ne postigne sporazum (što je ovde slučaj), naknadu određuje sud, u vanparničnom postupku, tako što, pored procene koje je dala Poreska uprava može da izvede druge dokaze koje učesnici predlože, pa i veštačenje ako je to potrebno za određivanje naknade. U konkretnom slučaju, imajući u vidu da Poreska uprava, pri izjašnjenju o proceni tržišne cene predmetne nepokretnosti nije uzela u obzir da je predmetno zemljište građevinsko a ne poljoprivredno, nižestepeni sudovi su pravilno predlagačima naknadu priznali na osnovu nalaza i mišljenja veštaka koji se o tržišnoj ceni predmetnih parcela izjasnio imajući u vidu da se radi o građevinskom zemljištu, na osnovu odredbe člana 88. stav 9. Zakona o planiranju i izgradnji. Zbog toga revidenti neosnovano u revizijama ukazuju na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci doneo primenom odredbe člana 414. stav 1., u vezi člana 420. stav 6. Zakona parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Gordana Komnenić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić