U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u parnici tužilaca mal. AA, čiji je zakonski zastupnik majka BB i BB, oboje iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Milan Marković, advokat iz ... protiv tuženog VV iz ..., čiji je punomoćnik Branislav Šokac, advokat iz ..., radi izmene odluke u vršenju roditeljskog prava, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 137/21 od 15.04.2021. godine, u sednici održanoj 10.09.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 137/21 od 15.04.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Somboru P2 573/19 od 29.01.2021. godine, prvim stavom izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužilaca, pa je drugim stavom izreke odlučeno da se menja stav drugi presude Opštinskog suda u Apatinu P 32/09 od 27.02.2009. godine u pogledu odluke o vršenju roditeljskog prava i određeno je da će roditeljsko pravo nad zajedničkim mal. detetom AA, rođenim u ... dana ...2008. godine, JMBG ..., vršiti samostalno majka BB i određena je adresa prebivališta mal. AA na adresi njegove majke u ..., ..., ulaz ..., stan broj ... Trećim stavom izreke, određen je način održavanja ličnih odnosa mal. deteta AA sa svojim ocem VV, na način da će se viđanje oca i mal. deteta odvijati svake druge subote u vremenu od 17,00 do 19,00 časova kao i putem telefona svake subote od 17,00 časova. Četvrtim stavom izreke, menja se presuda Opštinskog suda u Apatinu P 32/09 od 27.02.2009. godine u delu doprinosa za izdržavanje mal. AA od strane oca VV i obavezan je tuženi da na ime doprinosa za izdržavanje mal. tužioca plaća mesečni iznos od 12.000,00 dinara na račun zakonske zastupnica mal. tužioca, majke BB bliže opisan u ovom stavu izreke, počev od dana podnošenja tužbe 23.10.2019. godine pa ubuduće, sve dok za to budu postojali zakonski razlozi ili do drugačije odluke suda, do svakog petog u mesecu za tekući mesec, a zaostale rate odjednom. Petim stavom izreke, odbijen je deo tužbenog zahteva preko dosuđenog mesečnog iznosa od 12.000,00 dinara, do traženog mesečnog iznosa od 18.000,00 dinara na ime doprinosa za izdržavanje mal. tužioca, kao neosnovan. Šestim stavom izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 137/21 od 15.04.2021. godine, prvim stavom izreke, žalbe su odbijene i prvostepena presuda u pobijanom delu odluke o tužbenom zahtevu koji se odnosi na visinu izdržavanja (stav 4. i 5. izreke), i delu odluke o troškovima postupka (stav 6. izreke) je potvrđena. Drugim stavom izreke, odbijeni su zahtevi stranaka za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane odluke u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku, a u vezi člana 403. stav 2. tačka 1. ZPP (,,Službeni glasnik RS“ broj 72/11, 49/2013 - US, 74/13 - US, 55/14, 87/18 i 18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija dozvoljena i neosnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti, niti bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP učinjena u postupku pred drugostepenim sudom, koja bi bila od uticaja na zakonitost i pravilnost pobijane odluke. Ukazivanje na bitne povrede odrdba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, nije bilo predmet ocene ovog suda, jer se radi o povredama koje se ne mogu smatrati revizijskim razlogom u smislu člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnom presudom Opštinskog suda u Somboru P 32/09 od 27.02.2009. godine, razveden je brak BB i VV i određeno da će roditelji zajednički sporazumno vršiti roditeljsko pravo nad mal.detetom AA, za prebivalište deteta određeno je prebivalište majke, uređen je način održavanja ličnih odnosa mal. deteta sa ocem, na način da će dete dva puta u toku nedelje provoditi po sat vremena sa svojim ocem, u dogovoru sa majkom mal. deteta, obavezan je tuženi da na ime doprinosa za izdržavanje mal. deteta plaća mesečno iznos od 3.000,00 dinara, počev od 03.02.2009. godine pa nadalje, dok za to budu postojali zakonski uslovi ili do drugačije odluke suda. Mal. AA, rođen je 2008. godine, ima 12 godina i učenik je šestog razreda osnovne škole. Pojedinačno utvrđene mesečne potrebe mal.tužioca za ishranu, higijenu, odeću, obuću, školske i vanškolske aktivnosti povećane su u odnosu na prethodnu odluku i iznose oko 33.000,00 dinara. Tužilja BB, rođena je ... godine, zaposlena je i ostvaruje mesečnu zaradu u iznosu od oko 28.000,00 dinara, ne poseduje pokretnu imovinu. Za zakupninu za iznajmljeni stan u kojem živi sa mal.tužiocem, tužilja izdvaja 100 evra i oko 15.000,00 dinara mesečno za troškove komunalnih usluga. Tuženi je rođen ... godine, vlasnik je kuće u ... u kojoj živi sa suprugom i mal. ćerkom GG, rođenom 2019. godine. Tuženi i njegova supruga se vode u evidenciji nezaposlenih lica, a tuženi je radno sposoban, po struci ..., a poseduje i dozvolu za upravljanje radnim mašinama. Tuženi obavlja privremene sezonske poslove. Tuženi ima još jedno dete mal. DD, rođenu 2012. godine i na ime doprinosa za njeno izdržavanje mesečno plaća iznos od 3.000,00 dinara.

Tuženi nema redovan kontakt sa mal. detetom i viđa ga samo povremeno i slučajno kada se sretnu na ulici, a mal. AA je emotivno vezan za majku i želi da živi sa njom, dok sa ocem ima distanciran odnos. Majka poseduje odgovarajući nivo roditeljskih veština i motivisana je da nadalje brine o dečaku, pa je predlog nadležnog organa starateljstva da majka samostalno vrši roditeljsko pravo uz predloženi model održavanja ličnih odnosa.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da su se u ovom slučaju u stekli uslovi za izmenu ranije odluke o visini doprinosa tuženog za izdržavanje mal. tužioca sa iznosa od 3.000,00 dinara na iznos od 12.000,00 dinara mesečno, kao roditelja kome dete nije povereno, primenom materijalnog prava sadržanom u odredbama člana 160. do 164. Porodičnog zakona.

Odredbe člana 160. Porodičnog zakona propisuju kriterijume određivanja izdržavanja. Odredbom člana 160. stav 1. Porodičnog zakona, propisano je da se izdržavanje određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja. U drugom stavu ovog člana je propisano da potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja. U trećem stavu istog člana je propisano da mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveze da izdržava druga lica, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja. U četvrtom stavu ovog člana je propisano da minimalna suma izdržavanja predstavlja sumu koju kao naknadu za hranjenike, odnosno za lica na porodičnom smeštaju, periodično utvrđuje Ministarstvo nadležno za porodičnu zaštitu, u skladu sa zakonom.

Odredbe člana 162. Porodičnog zakona propisuju visinu izdržavanja. Odredbom člana 162. stav 3. Porodičnog zakona propisano je da ako je poverilac izdržavanja dete, visina izdržavanja treba da omogući najmanje takav nivo životnog standarda za dete kakav uživa roditelj dužnik izdržavanja. Odredbom člana 164. Porodičnog zakona, propisano je da se visina izdržavanja može smanjiti ili povećati ako se promene okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka.

Po oceni revizijskog suda, prilikom odlučivanja o zahtevu mal.tužioca za izmenu ranije odluke, pobijanom odlukom pravilno su ocenjene sve relevantne okolnosti, i to najpre potrebe maloletnog tužioca prema njegovom uzrastu, usaglašene zahtevima i uslovima sredine u kojoj živi u vreme donošenja prvostepene odluke, koje su se povećale u odnosu na raniju odluku, kao i materijalne i porodične prilike oba roditelja, i u sklopu navedenog njihove mogućnosti da doprinose izdržavanju mal.tužioca. Kod utvrđenog da je prethodna odluka o visini doprinosa izdržavanju mal.tužioca od strane tuženog doneta na osnovu sporazuma tužilje i tuženog, kao dužnika izdržavanja, revizijski navodi da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili odredbe člana 160. stav 1. i člana 164. Porodičnog zakona propuštanjem da utvrde okolnosti koje su se izmenile u odnosu na raniju odluku, su neosnovani. Nižestepeni sudovi su, imajući u vidu sve okolnosti ovog slučaja, pravilno zaključili da su se stekli uslovi za izmenu ranije odluke o visini izdržavanja, pravilnom primenom materijalnog prava sadržanog u navedenim odredbama Zakona. Naime, suprotno revizijskim navodima sudovi su cenili mogućnosti tuženog, kao dužnika izdržavanja utvrđene u skladu sa članom 160. stav 3. Porodičnog zakona, imajući u vidu da je tuženi zdrav i radno sposoban, kao i da ima obavezu izdržavanja još dvoje maloletne dece, te da je u mogućnosti da izdržavanju mal.tužioca doprinosi iznosom dosuđenim nižestepenim odlukama. Kod navedenog navodi revizije tuženog kojima se ukazuje da je određeni novčani iznos previsoko odmeren, odnosno da ne odgovara okolnostima koje se pre svega tiču mogućnosti tuženog, kao dužnika izdržavanja, ocenjeni su kao neosnovani.

Pretežni deo navoda tuženog u reviziji odnosi se posredno ili neposredno na činjenično stanje koje on smatra bitnim a koje, po njegovom mišljenju, nije pravilno ili potpuno utvrđeno u sprovedenom postupku. Ti navodi revizije, kojima se ukazuje na pogrešno ili nepotpuno utvrđeno činjenično stanje ne mogu biti dozvoljen revizijski razlog u smislu člana 407. stav 2. ZPP.

Na osnovu izloženog, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 414. stav 1. ZPP doneo odluku kao u izreci presude.

Predsednik veća – sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić