Protiv pravnosnažnog rešenja, donetog u drugom stepenu, predlagač BB i protivnik predlagača Grad Požaerevac, su blagovremeno izjavili revizije, zbog bitne povrede postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijano rešenje u granicama razloga propisanih članom 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 20/18) u vezi člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku i utvrdio da revizije nisu osnovane.

U postupku donošenja pobijanog rešenja nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, nepokretnosti upisane u z.k.ul. ... KO ..., parcela broj ... kuća sa zgradom, kućište, dvorište i vinograd u ulici ... od 14 a 37 m2, u vlasništvu umobolne VV, bila je predmet nacionalizacije po Zakonu o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta, tako što je rešenjem nadležnog organa od 12.06.1959. godine, parcela proglašena za gradsko građevinsko zemljište. Od tog vremena vlasnik opisane nepokretnosti upisan je u javnoj evidenciji nepokretnosti kao korisnik gradskog građevinskog zemljišta. Na osnovu rešenja zemljišnoknjižnog suda Dn 1289/64 od 30.05.1964. godine, izvršena je promena tako što su kao vlasnici sagrađene nepokretnosti, odnosno korisnici zemljišta upisane GG i DD, sa po 1/2 dela. Rešenjem Skuštine opštine Požarevac od 28.06.1967. godine daju se na trajno korišćenje, u cilju izgradnje poslovno – stambene zgrade Preduzeću za privredno poslovanje stambenim zgradama u društvenoj svojini ..., na trajno korišćenje gradsko građevinsko zemljište iz opštenarodne imovine na 6 parcela u potesu ..., deo katastarske parcele br. ... u ulici ... i navedena katastarska parcela br. ..., sve u KO ... . Opština Požarevac i Preduzeće za privredno poslovanje stambenim zgradama u društvenoj svojini zaključili su dana 22.12.1967. godine ugovor, po kome je Opština predala ugovaraču katastarsku parcelu broj ... od 14 a 37 m2, na trajno korišćenje u svrhu izgradnje poslovno-stambene zgrade. JP direkcija za izgradnju Grada Požarevca, kao pravni sledbenik Preduzeća za poslovanje stambenim zgradama preuzela je obavezu da reguliše pitanje naknade za rušenje i preuzela sve imovinske obaveze svog pravnog prethodnika na parceli broj ... . Rešenjem Odeljenja za upravne poslove Opštine Požarevac od 15.07.1970. godine, odobrena je Građevinskom preduzeću „Stig“ izgradnja poslovne zgrade prema urbanističkim uslovima na delovima parcela ..., .../... i .../.... U javnim knjigama je 1970. godine izvršen upis deobe kat. parcele br. ..., tako što su upisane kat. parc. br. .../... površine 11 a 37 m2 i kat parc. br .../... površine 03 a 00 m2. Potom, 1991. godine izvršen je upis deobe kat. parcele br. .../... na novu kat. parc. br. .../... površine 04 a 44 m2 i kat. Parc. broj .../... površine 06 a 93 m2, sa upisom prava korišćenja na dotadašnje korisnike. Izvršnim rešenjem Odeljenja za imovinsko- pravne poslove Skupštine opštine Požarevac od 16.06.1993. godine, u korist Opštine Požarevac, eksproprisani su kuća, kućište i dvorište kat. parcela br. .../..., .../... i .../... KO ..., od zemljišnoknjižnih vlasnika i korisnika ĐĐ i GG, za potrebe Građevinskog preduzeća „Stig“ Požarevac, radi izgradnje poslovnog objekta. U rešenju je navedeno da je opšti interes utvrđen opštim aktom Detaljnim urbanističkim planom Čede Vasovića u Požarevcu od 07.02.1991. godine. Na osnovu ovog rešenja, rešenjem zemljišnoknjižnog suda Dn 846/93 od 24.07.1993. godine GP „Stig“ Požarevac upisan je kao zemljišnoknjižni vlasnik eksproprisanih objekata. Predlog za određivanje naknade za eksproprisane nepokretnosti podnet je 09.12.1993. godine. Predlagači su, po pravnom osnovu nasleđivanja, pravni sledbenici upisanih zemljišnoknjižnih vlasnika eksproproprisanih zgrada, odnosno sukorisnika zemljišta na kom su eksproprisane nepokretnosti bile sagrađene pre rušenja. Prema izveštaju Poreske uprave, filijale Požarevac, vrednost eksproprisanog zemljišta iznosi 38.901.280,00 dinara.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, u odsustvu dokaza da je naknada za nacionalizovane, odnosno eksproprisane nepokretnosti isplaćena, prvostepeni sud je pozivom na čl. 134. Zakona o vanparničnom postupku solidarno obavezao protivnike predlagača da predlagačima, spram obima naslednih prava isplate tržišnu naknadu za eksproprisane nepokretnosti.

Drugostepeni sud prihvata stanovište prvostepenog suda u odnosu na obavezu protivnika predlagača Grada Požarevca, iskazujući stanovište da je odluka pravilna i zakonita na osnovu odredbi člana 72. Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS“ br. 53/95 sa izmenama) i članova 1.–3. Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik SRS“ br. 40/84 i 53/87) važećeg u vreme donošenja rešenja o eksproprijaciji. Postupak određivanja naknade nije pravnosnažno okončan do dana stupanja na snagu važećeg Zakona o eksproprijaciji, te je Grad Požarevac, kao pravni sledbenik korisnika eksproprijacije Opštine Požarevac dužan da po odredbama članova 41., 42. i 43.a Zakona o eksproprijaciji isplati tržišnu naknadu za zemljište, utvrđenu na osnovu izveštaja organa nadležnog za utvrđivanje poreza na promet apsolutnih prava na nepokretnostima. Međutim, stanovišta je da GP „Stig“a.d. Požarevac nije pasivno legitimisan u predmetnom postupku, pošto je nepokretnost po rešenju organa uprave eksproprisana u korist Opštine Požarevac, kao korisnika eksproprijacije.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda stanovište drugostepenog suda je pravilno.

Predmet nacionalizacije je u konretnom slučaju po Zakonu o nacionalizaciji najamnih zgrada i građevinskog zemljišta bilo samo izgrađeno građevinsko zemljište pod objektima, tako da su pravni prethodnici predlagača ostali vlasnici sagrađenih objekata, sa pravom korišćenja nacionalizovanih parcela sve do donošenja rešenja o eksproprijaciji dana 16.06.1993. godine. Rešenjem o eksproprijaciji jasno je naznačeno da su predmet eksproprijacije kuća, kućište i dvorište na katastarskim parcelama .../..., .../... i .../... . Stoga, ukazivanje protivnika predlagača Grada Požarevca u reviziji da je Opština Požarevac raspolagala ovim nepokretnostima 30 godina pre donošenja rešenja, tako što su njeni upravni organi odobrili rušenje objekata u privatnoj svojini, a potom odobrili gradnju društvenom preduzeću „Stig“, ne dovodi u sumnju zakonitost i pravilnost odluke. Upravo suprotno, činjenica da je doneto rešenje o eksproprijaci potvrđuje izostanak regulisanja imovinskopravnih pitanja pre početka izgradnje poslovnog objekta 1967. godine. Po sadržini rešenja o eksproprijaciji, opšti interes za eksproprijaciju je utvrđen tek na osnovu donetog Detaljnog urbanističkog plana Čede Vasovića u Požarevcu od 07.02.1991. godine, pa se ne mogu prihvatiti navodi revizije da eksproprijacija nije zakonita pošto prethodno nije utvrđen opšti interes.

Drugostepeni sud pravilno nalazi i da je obveznik plaćanja naknade korisnik eksproprijacije koji je određen rešenjem o eksproprijaciji, što je u konkretnom slučaju Grad Požarevac, kao pravni sledbenik Opštine Požarevac. To što je u sistemu društvene svojine organ uprave poverio izgradnju društvenom preduzeću „Stig“, te da je u rešenju o eksproprijaciji konstatovano da se nekretnina ekspropriše za potrebe građenja tog pravnog lica, suprotno navodima revizije predlagača BB, ne može voditi konstituisanju solidarne obaveze ovog pravnog lica, prema merodavnim materijalnopravnim odredbama.

Pravilno je odlučeno i o troškovima postupka na osnovu odredbi članova 28. i 139. Zakona o vanparničnom postupku.

Iz iznetih razloga, na osnovu članova 414. stav 1. ZPP i 30. stav 2. Zakona o vanparičnom postupku, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić