Tužilja je dostavila odgovor na reviziju tužene.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku, u smislu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11...87/18), pa je našao da revizija tužene nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a ni povreda iz stava 1. tog člana Zakona, pred drugostepenim sudom, koja bi mogla da utiče na donošenje zakonite i pravilne odluke.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je rođena ... godine u ... i pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Smederevu, Sudska jedinica u Velikoj Plani P2 464/12 od 27.09.2012. godine, poverena je na samostalno vršenje roditeljskog prava ocu, BB iz ... . Istom presudom, pravnosnažna presuda istog suda P2 191/10 od 24.05.2010. godine, izmenjena je u pogledu visine izdržavanja, tako što je obavezana tužena da mal. tužilji na ime zakonskog izdržavanja mesečno plaća iznos od 8.000,00 dinara, počev od 17.05.2012. godine, kao dana podnošenja tužbe pa dok za to postoje zakonski uslovi, a na ruke BB iz ..., kao zakonskom zastupniku mal. tužilje.

Tužilja je zdrava devojčica, urednog psihofizičkog razvoja i u vreme presuđenja pohađala je ... razred osnovne škole. Vezana je za očevu porodicu u kojoj od rođenja živi, a koju, pored oca, čine i otac i majka zakonskog zastupnika mal. tužilje, njeni deda i baba po ocu, od kojih samo deda ostvaruje minimalnu penziju u iznosu od 12.000,00 dinara. Zakonski zastupnik mal. tužilje zaposlen je u firmi ''...'' d.o.o. ..., u kojoj ostvaruje mesečnu zaradu od 21.500,00 dinara. Porodično domaćinstvo u kom živi sa mal.tužiljom i svojim roditeljima, poseduje oko 40 ari zemlje koju sami obrađuju i gaje nešto od stoke, tako da od poljoprivrede obezbeđuju veći deo namirnica za potrebe domaćinstva. Otac mal. tužilje izdržava još tri mal.deteta iz prvog braka. Tužena je rođena ... godine i živi u ...-..., sa suprugom koji ostvaruje stalna mesečna primanja i sa kojim je dobila još dvoje mal. dece za koju prima dečiji dodatak. Nezaposlena je i ne ostvaruje bilo kakva primanja, pošto u poslednje četiri godine nije obavljala nikakvu delatnost u ... zbog trudnoća i s tim povezanim porodiljskim odsustvom i porodiljskim bolovanjem. Minimalna suma izdržavanja, prema podacima nadležnog ministarstva, u vreme donošenja odluke, iznosila je 25.629,00 dinara.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo, zaključujući da su ispunjeni uslovi za izmenu odluke o visini izdržavanja i obavezujući tuženu da na ime svog doprinosa za izdržavanje mal. tužilje, plaća mesečno iznos od 12.000,00 dinara, počev od dana podnošenja tužbe pa dok za to postoje zakonski uslovi.

Odredbom člana 164. Porodičnog zakona, propisano je da se visina izdržavanja može smanjiti ili povećati, ako se promene okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka.

U smislu odredbe člana 160. stav 1. Porodičnog zakona, izdržavanje se određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja. Potrebe poverioca izdržavanja, prema stavu 2. i 3.tog člana zakona, zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda i drugih okolnosti koje su od značaja za određivanje izdržavanja. Mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveze da izdržava druga lica i drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja.

Potrebe mal. lica, kao poverioca izdržavanja i mogućnosti tužene, kao dužnika izdržavanja, pravilno su utvrđene primenom kriterijuma za određivanje izdržavanja sadržanih u odredbi člana 160. Porodičnog zakona.

U konkretnom slučaju, stekli su se uslovi za izmenu ranije odluke o visini doprinosa za izdržavanje mal.tužilje, jer je ona u vreme donošenja prethodne odluke, bila mlađa i pohađala ... razred osnovne škole, dok sada pohađa ... razred osnovne škole i njene potrebe su uvećane, kako za život, tako i za školovanje. Minimalna suma izdržavanja koja se plaća kao naknada za hranitelje, odnosno za lica na porodičnom smeštaju, u vreme donošenja pobijane odluke iznosila je 25.629,00 dinara, pa su taj iznos nižestepeni sudovi uzeli za polaznu osnovu kod utvrđivanja visine doprinosa za izdržavanje, koji je tužena u obavezi da plaća tužilji. Dosuđenim iznosom od 12.000,00 dinara mesečno, ne ugrožava se egzistencija tužene, kao dužnika izdržavanja, dok se istovremeno zadovoljavaju osnovne potrebe tužilje, poverioca izdržavanja. Ostala sredstva potrebna za izdržavanje tužilje obezbediće otac, kao zakonski zastupnik, delimično novčanim davanjem, a delimično svakodnevnom brigom i staranjem o tužilji.

Navodima revizije tužene o tome da je nakon donošenja odluke čija se izmena traži, zasnovala bračnu zajednicu iz koje ima dvoje mal. dece, te da nije u radnom odnosu i ne prima nikakvu naknadu, ne dovodi se u sumnju pravilnost pobijane presude. Čiinjenica da tužena trenutno nije zaposlena je od uticaja samo na visinu njene obaveze da doprinosi izdržavanju mal. tužilje, svog deteta, što je u skladu sa odredbom člana 27. stav 1. Konvencije o ujedinjenim nacijama o pravima deteta, koja obvezuje sud da prilikom donošenja odluke o izdržavanju dece vodi računa pre svega o njihovim interesima, dok se obaveze roditelja, kao dužnika izdržavanja, zasnivaju na kriterijumu odgovornog roditeljstva. To znači da je roditelj koji ne živi sa mal.detetom uvek dužan da doprinosi njegovom izdržavanju, osim u slučaju potpune nesposobnosti za privređivanje, što ovde nije slučaj. Na taj način, mal. detetu se obezbeđuje suma neophodna za zadovoljavanje njegovih egzistencijalnih, zdravstvenih, obrazovnih i socijalnih potreba, a koje treba da mu omogući najmanje takav nivo životnog standarda kakav uživa i roditelj koji je dužnik izdržavanja, shodno odredbi člana 162. stav 3. Porodičnog zakona.

Suprotno navodima revizije, potrebe mal.deteta koje su uslovljene njenim godinama i potrebom za obrazovanjem, i mogućnosti tužene, kao dužnika izdržavanja koje su uslovljene njenim prihodima, mogućnostima za zaposlenje i sticanje zarade, njenim godinama života, radnom sposobnošću i ličnim potrebama, pravilno su utvrđeni prema kriterimumima za određivanje izdržavanja, primenom odredbe člana 160.-163. Porodičnog zakona. Dosuđenim izdržavanjem obezbeđuju se životni i zdravstveni uslovi za pravilan i potpun razvoj deteta, a istovremeno se ne ugrožava egzistencija roditelja, kao dužnika izdržavanja.

Neosnovani su navodi revizije tužene da drugostepeni sud nije vodio računa o mogućnostima dužnika izdržavanja koje se utvrđuju u zavisnosti od njegovih prihoda i ličnih potreba, te obaveza koje ima za izdržavanje drugog lica, u ovom slučaju, još dva mal. deteta koja je tužena u međuvremenu dobila u bračnoj zajednici. Iz utvrđenih činjenica proizlazi suprotno, da je tužilja mlada osoba (rođena ... godine), radno je sposobna pa ima mogućnosti da stiče prihode i da radom obezbedi materijalne uslove za zadovoljenje svojih ličnih potreba i potreba mal. dece čijem izdržavanju je dužna da doprinosi, a od njenog angažovanja i napora zavisi visina prihoda koje može da ostvaruje. Tužena je dužna da angažuje sve svoje mogućnosti i uloži dodatni napor kako bi obezbedila sredstva za izdržavanje mal. dece, što je njena zakonska obaveza koja se, shodno odredbi člana 167. stav 2. Porodičnog zakona, ne može da oslobodi.

Pravilno je odlučeno i o troškovima postupka, primenom odredbe člana 207., u vezi člana 153. stav 2. Zakona o parničnom postupku.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci ove presude doneo u smislu odredbe člana 414. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić