U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislave Apostolović, predsednika veća, Katarine Manojlović Andrić i Branislava Bosiljkovića, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Ljubica Filipović, advokat iz ..., protiv tuženog „BB“ ..., čiji je punomoćnik Ivan Kajganić, advokat iz ..., radi raskida ugovora, restitucije i naknade štete, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 831/16 od 24.11.2016. godine, u sednici veća održanoj dana 07.12.2017. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 831/16 od 24.11.2016. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici P 2125/13 od 21.10.2015. godine, koja je ispravljena rešenjem istog suda P 2125/13 od 02.06.2016. godine, stavom prvim izreke, odbijen je prigovor stvarne nenadležnosti Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici istaknut od strane tuženog. Stavom drugim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se utvrdi da je ništav ugovor o zameni nepokretnosti, kao i aneksi tog ugovora bliže navedeni u ovom stavu izreke, a što je tuženi dužan da prizna i izda tužilji valjanu tabularnu ispravu za ponovni upis prava svojine na ime tužilje na predmetnom stanu, u javne katastarske knjige koje vode evidenciju o nepokretnostima i pravima na istima, koju ispravu će u protivnom zameniti ova presuda, kao i da se tuženi obaveže da trosobni stan broj ..., koji je bio predmet navedenog ugovora i aneksa ugovora, tužilji preda u posed. Stavom trećim izreke, usvojen je eventualni tužbeni zahtev tužilje te utvrđeno da su raskinuti ugovor o zameni nepokretnosti Ov. broj ... od 18.06.2008. godine, aneks ugovora o zameni nepokretnosti Ov ... do 18.01.2010. godine, aneks II ugovora o zameni nepokretnosti Ov ... od 25.06.2010. godine, zaključeni između tužilje i tuženog, a što je tuženi dužan priznati i izdati valjanu tabularnu ispravu za ponovni upis prava svojine tužilje u javne katastarske knjige na trosobnom stanu broj ..., površine 72m2, na ... spratu stambene zgrade za kolektivno stanovanje u ulici ... broj ..., na parceli broj ..., upisan u list nepokretnosti ... KO ..., te obavezan tuženi da tužilji vrati u posed predmetni stan, kao i da joj na ime naknade štete isplati iznos od 7.440 evra u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate, sa kamatom po stopi Centralne Banke Evropske Unije u dinarskoj protivvrednosti počev od 01.11.2015. godine pa do isplate. Stavom četvrtim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje u delu isplate naknade štete ubuduće, počev od 01.11.2015. godine pa sve do dana predaje poseda, u mesečnim iznosima od po 120 evra sa kamatom po stopi Centralne Banke Evropske Unije počev od svakog prvog dana u narednom mesecu za prethodni mesec, sve u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu NBS na dan isplate. Stavom petim izreke, utvrđeo je da je povučena tužba u delu postavljenog zahteva kojim je tužilja tražila da joj tuženi isplati 7.050,00 dinara na ime poreza na imovinu, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 10.10.2011. godine, do isplate. Stavom šestim izreke, odbijen je kao neosnovan predlog za izdavanje privremene mere zabrane otuđenja i opterećenja predmetnog stana, postavljen od strane tužilje. Stavom sedmim izreke, obavezan je tuženi da tužilji na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 185.250,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od 21.10.2015. godine, kao dana presuđenja, do isplate, dok je zahtev tužilje za iznos od 38.250,00 dinara za naknadu troškova parničnog postupka preko dosuđenog iznosa, odbijen kao neosnovan. Istim stavom izreke, odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova parničnog postupka. Stavom osmim izreke, tužilja je oslobođena obaveze plaćanja sudskih taksi.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 831/16 od 24.11.2016. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tuženog i potvrđena presuda Osnovnog suda u Sremskoj Mitrovici P 2125/13 od 21.10.2015. godine, ispravljena rešenjem istog suda od 02.06.2016. godine, u delu odluke o prigovoru stvarne nenadležnosti, u usvajajućem delu odluke o glavnom zahtevu i u delu odluke o troškovima postupka (stavovi 1, 3, 7 i 8 izreke).

Protiv navedene pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama propisanim odredbom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 49/13-US, 74/13-US i 55/14 - u daljem tekstu: ZPP) i našao da revizija tuženog nije osnovana.

Pobijana presuda nije zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnsoti. Osim navedene bitne povrede, revizijski razlog u smislu člana 407. ZPP mogu biti bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tač. 6, 8, 10. i 11. ovog zakona, pod uslovom da su isticane i u žalbi, odnosno da su učinjene u postupku pred drugostepenim sudom, kao i bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ovog zakona koje su učinjene u postupku pred drugostepenim sudom. Stoga, revizijski navodi o učinjenim bitnim povredama iz člana 374. stav 2. tač. 4, 7. i 12. ne mogu biti revizijski razlog, dok je ukazivanje revidenta na bitne povrede iz člana 374. stav 1. ZPP učinjene pred drugostepenim sudom neosnovano, jer se ne radi o tim povredama, s obzirom da se na te povrede revident pozivao i u žalbi, te je drugostepeni sud za neprihvatanje žalbenih navoda dao jasne razloge. Neosnovano je ukazivanje i na pogrešnu primenu materijalnog prava, a osporavanje utvrđenog činjeničnog stanja u reviziji nije dozvoljeno, saglasno odredbi člana 407. stav 2. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, parnične stranke su zaključile ugovor o zameni nepokretnosti 18.06.2008. godine i isti overile pred Opštinskim sudom u Sremskoj Mitrovici pod Ov. br. ... . Prema sadržini ovog ugovora, tužilja je u svojstvu vlasnika stana broj ..., površine 72m2 u ..., na adresi ... broj ..., prenela pravo svojine na tuženog kao investitora i dozvolila mu da se u zemljišnim i drugim javnim knjigama upiše kao vlasnik, i to danom overe potpisa na ugovoru bez daljih pitanja i odobrenja. Tuženi se obavezao da će na tužilju preneti pravo svojine na stanu površine 40m2 i lokalu površine 25m2, a nakon što sagradi novu zgradu na mestu gde se nalazi zgrada u kojoj se nalazi i predmetni stan tužilje. Prema odredbama ugovora o zameni, tužilja se morala iseliti iz ustupljenog stana najkasnije 30 dana od dana kada tuženi dobije dozvolu za izgradnju objekta na navedenoj adresi, a tuženi se obavezao da će tužilji preneti u svojinu ugovoreni stan i lokal najkasnije 15 meseci od dana dobijanja rešenja o prijavi radova nadležnih organa. Tužilja se sa ostalim stanarima iselila iz stana u kojem je živela, neposredno po zaključenju ugovora o zameni, a pre nastupanja ugovorenog roka, po osnovu usmenog dogovora sa zakonskim zastupnikom tuženog. Tuženi se obavezao da će tužilji plaćati zakupninu za iznajmljeni stan, a nakon što je tužilja tuženom predala svoj stan koji je dala u zamenu i nakon čega je zaključila ugovor o zakupu stana koji koristi sa zakupodavcem u kome je navedena zakupnina u iznosu od 120 evra mesečno, tuženi je tužilji na ime zakupnine plaćao mesečno 120 evra zaključno sa septembrom 2010. godine, a od tada joj nije plaćao zakupninu. Nakon zaključenja ugovora o zameni nepokretnosti, parnične stranke su zaključile još dva aneksa ugovora o zameni i to 18.01.2010. godine i 25.06.2010. godine. Prvim aneksom ugovora izmenjena je obaveza investitora utoliko što se obavezao da umesto stana i lokala na adresi na kojoj se nalazio stan tužilje, preda tužilji objekat istih karakteristika ali na adresi ... broj ... u ..., dok je aneksom ugovora od 25.06.2010. godine prethodni aneks stavljen van snage. Tuženi nije plaćao zakupninu tužilji od oktobra 2010. godine, te ga je tužilja po punomoćniku pozvala da izmiri do sada nastale obaveze, a kako tuženi po ovom zahtevu nije izvršio nikakvu isplatu zaključno sa majem 2015. godine, dug tuženog prema tužilji po ovom osnovu iznosi 6.840 evra. Od maja 2015. godine tuženi tužilji nije isplatio još pet mesečnih zakupnina po 120 evra, tako da ukupno dugovanje tuženog na dan zaključenja rasprave pred prvostepenim sudom iznosi 7.440 evra.

Tuženi nije dobio odobrenje za gradnju stambene zgrade za kolektivno stanovanje na parceli ... KO ..., u ulici ... broj ..., zato što se u opštini čekalo da Katastar donese odluku o promeni namene zemljišta, u koju svrhu je tuženi trebalo da uplati određenu svotu novca, koju nije uplatio, zbog čega nikada nije doneta ta odluka, a koja je bila uslov za izdavanje odobrenja za gradnju, odnosno za početak izvođenja radova na zgradi. Tuženi je pribavio od potrebne dokumentacije dozvolu za rušenje zgrade, ali zgradu u kojoj se nalazi stan tužilje nije srušio. Tuženi je raskinuo ugovore o zameni nepokretnosti sa vlasnicima nekih stanova koji se nalaze u zgradi u kojoj se nalazi stan tužilje, te su ovim licima njihovi stanovi vraćeni u posed, uz uslov da se ta lica odreknu potraživanja naknade štete po osnovu neisplaćenih zakupnina, te su ta lica ponovo upisana kao vlasnici na stanovima. Tužilja je još uvek podstanar i plaća zakupninu od 120 evra mesečno, a živi od penzije koja iznosi 19.329,82 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da osnovni tužbeni zahtev tužilje, kojim je tražila utvrđenje ništavosti zaključenog ugovora o zameni i dva aneksa nije osnovan, ali da je osnovan eventualni tužbeni zahtev tužilje, saglasno čl. 124, 127, 130. i 132. Zakona o obligacionim odnosima, te je isti usvojen i utvrđeno da su raskinuti ugovor o zameni nepokretnosti i dva aneksa ugovora, i obavezan tuženi da tužilji vrati u posed predmetni stan, kao i da tužilji na ime naknade štete u visini iznosa zakupnine koju je plaćala za iznajmljeni stan u periodu od 01.10.2010. godine do dana zaključenja rasprave isplati iznos od 7.440 evra u dinarskoj protivvrednosti naveden u izreci rešenja o ispravci prvostepene presude, s obzirom na posledice raskida ugovora u smislu člana 132. Zakona o obligacionim odnosima.

I po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno su nižestepeni sudovi usvojili eventualni tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila raskid ugovora o zameni i dva aneksa tog ugovora, s obzirom da je u toku postupka nesporno utvrđeno da tuženi za sedam godina nije uspeo ispuniti svoju obavezu, odnosno izdejstvovati dozvolu za izgradnju zgrade, kao i da ne postoji namera tuženog da izvrši svoju obavezu, s obzirom da je u međuvremenu raskinuo ugovor o zameni nepokretnosti sa dva lica iz zgrade u kojoj je živela i tužilja i njima vratio njihove prvobitne stanove, te pravilno obavezali tuženog da tužilji saglasno članu 132. Zakona o obligacionim odnosima naknadi štetu koju je pretrpela jer je tuženom stan predala u posed, a živela u iznajmljenom stanu za koji je plaćala zakupninu. Tuženi je u početku plaćao zakupninu tužilji, ali u periodu od 01.10.2010. godine do dana zaključenja rasprave tužilji nije plaćao zakupninu, zbog čega osnovano sudovi obavezuju tuženog na isplatu dosuđenog iznosa.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci, bez detaljnog obrazlaganja revizijske odluke u smislu stava 2. istog člana, s obzirom da se u reviziji ponavljaju identični razlozi kao i u žalbi protiv prvostepene odluke, a koje navode je u potpunosti, detaljno i obrazloženo cenio drugostepeni sud.

Ostalim navodima revizije pobija se utvrđeno činjenično stanje i ocena izvedenih dokaza, što nije dozvoljeno u postupku po reviziji u smislu odredbe člana 407. stav 2. ZPP, te ove navode Vrhovni kasacioni sud nije ispitivao.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić