Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branke Dražić, predsednika veća, Marine Milanović i Vesne Mastilović, članova veća, u vanparničnom predmetu predlagača Ustanove „Institut za krmno bilje Kruševac“ Globoder, čiji je zakonski zastupnik direktor Zoran Lugić iz ..., čiji je punomoćnik Dušan Stanikuća, advokat iz ..., protiv protivnika predlagača Grada Kruševca, čiji je zakonski zastupnik Gradski pravobranilac Grada Kruševca, radi naknade po osnovu administrativnog prenosa zemljišta, odlučujući o reviziji protivnika predlagača, izjavljenoj protiv rešenja Višeg suda u Kruševcu Gž 1588/22 od 01.11.2022. godine, u sednici održanoj 04.12.2024. godine, doneo je

R E Š E NJ E

USVAJA SE revizija protivnika predlagača, pa se UKIDA rešenje Višeg suda u Kruševcu Gž 1588/22 od 01.11.2022. godine u preinačenom usvajajućem delu i odluci o troškovima postupka i u tom delu predmet VRAĆA drugostepenom sudu na ponovni postupak.

O b r a z l o ž e nj e

Rešenjem Osnovnog suda u Kruševcu R1 42/20 od 16.03.2022. godine, stavom prvim izreke, utvrđena je naknada po osnovu administrativnog prenosa zemljišta u svojini RS, sa pravom korišćenja Ustanove „Institut za krmno bilje Kruševac“ Globoder, sa sedištem u Kruševcu u korist Grada Kruševca za katastarske parcele taksativno navedene u tom stavu, u iznosu od 648.176,15 dinara; stavom drugim izreke, obavezan je protivnik predlagača da na ime naknade po osnovu administrativnog prenosa zemljitša bliže opisanog u stavu prvom izreke rešenja isplati ukupan iznos od 648.176,15 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 16.03.2022. godine, kao dana donošenja rešenja pa do naplate; stavom trećim izreke, odbijen je predlog predlagača da se pored dosuđenog iznosa iz stava prvog izreke rešenja, plati još 1.063.736,24 dinara (939.806,00 dinara i 123.930,24 dinara) na ime naknade za administrativni prenos zemljišta sa zakonskom zateznom kamatom počev od 24.08.2018. godine pa do naplate, kao neosnovan; stavom četvrtim izreke, odbijen je predlog predlagača da se na iznos naknade iz stava prvog izreke rešenja plati i zakonska zatezna kamata počev od 24.08.2018. godine do dana 16.03.2022. godine kao neosnovan; stavom petim izreke, obavezan je protivnik predlagača da predlagaču na ime naknade troškova vanparničnog postupka isplati iznos od 555.950,00 dinara.

Rešenjem Višeg suda u Kruševcu Gž 1588/22 od 01.11.2022. godine, preinačeno je rešenje Osnovnog suda u Kruševcu R1 42/20 od 16.03.2022. godine, tako što je utvrđena naknada po osnovu administrativnog prenosa zemljišta u svojini Republike Srbije sa pravom korišćenja Ustanove „Institut za krmno bilje Kruševac“ Globoder u korist Grada Kruševca za katastarske parcele taksativno navedene u tom stavu u iznosu od 1.634.696,58 dinara; obavezan je protivnik predlagača da na ime naknade po osnovu administrativnog prenosa zemljišta bliže opisanog u stavu prvom izreke rešenja isplati predlagaču iznos od 1.634.696,58 dinara sa zakonskom zateznom kamatom na taj iznos počev od 16.03.2022. godine kao dana donošenja rešenja pa do konačne isplate; odbijen je predlog predlagača da se obaveže protivnik predlagača da mu na iznos od 1.634.69,58 dinara pored dosuđene zakonske zatezne kamate isplati i zakonsku zateznu kamatu počev od dana 24.08.2018. godine do 16.03.2022. godine, kao neosnovan; odbijen je predlog predlagača da se obaveže protivnik predlagača da mu pored iznosa dosuđene naknade na ime administrativnog prenosa zemljišta isplati iznos od još 77.215,81 dinar sa zakonskom zateznom kamatom na ovaj iznos počev od 24.08.2018. godine pa do konačne isplate, kao neosnovan; obavezan je protivnik predlagača da predlagaču na ime troškova vanparničnog postupka isplati iznos od 616.700,00 dinara; obavezan je protivnik predlagača da predlagaču na ime troškova drugostepenog postupka isplati iznos od 22.500,00 dinara.

Protiv pravnosnažne odluke donete u drugom stepenu, protivnik predlagača blagovremeno je izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijanog rešenja na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11 ... 18/20) u vezi člana 420. stav 1, 2. i 6. Zakona o parničnom postupku i člana 27. stav 2. i člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku, Vrhovni sud je ocenio da je revizija osnovana.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnim rešenjem Odeljenja za komunalno-stambene i imovinsko-pravne poslove Gradske uprave Grada Kruševca i to rešenjem broj 465-24/17 od 02.03.2018. godine i rešenjem broj 465-97/18 od 01.08.2018. godine, izvršen je administrativni prenos katastarskih parcela bliže označenih u izreci rešenja, u svojini RS sa pravom korišćenja „Institut za krmno bilje“ Globoder u korist Grada Kruševca radi izgradnje objekta i javne namene obuhvaćene planom kompleksa „Park Bagdala“ u Kruševcu, u skladu sa planom detaljne regulacije „Park Bagdala“ u Kruševcu („Službeni list Grada Kruševca“ broj 8/16). Naknada za administrativni prenos nije utvrđena sporazumom u upravnom postupku, pa je Odeljenje za komunalno-stambene i imovinsko-pravne poslove Gradske uprave Grada Kragujevca službenim putem dostavilo sudu spise predmeta radi utvrđivanja naknade za navedeni administrativni prenos katastarskih parcela taksativno navedenih u izreci rešenja, da sud shodno odredbama člana 70. i 71. Zakona o eksproprijaciji i članu 132. Zakona o vanparničnom postupku odluči o visini naknade u vanparničnom postupku. Na osnovu nalaza i mišljenja Komisije sudskih veštaka Univerziteta u Novom Sadu Poljoprivrednog fakulteta od 20.10.2021. godine, utvrđeno je da neamortizovana vrednost mere kalcizacije na dan 24.08.2018. godine iznosi 35.842,79 dinara, da nema neamortizovane vrednosti za meru humizacije, da neamortizovana vrednost mere podrivanja prema cenovniku Zadružnog saveza Vojvodine na dan 24.08.2018. godine iznosi 45.129,00 dinara (jer predlagač nije dokazao da vrednost ovih mera na području Kruševca iznosi 155.079,36 dinara), da nije bilo semenske proizvodnje, tačnije da za istu nisu dostavljeni potrebni dokazi, da izgubljena korist u proizvodnji sena francuskog ljulja i crvene deteline prema cenama na dan 24.08.2018. godine u polju 3 iznosi 939.806,00 dinara, da izgubljena korist u proizvodnji livadskog sena u polju 4 prema cenama na dan 24.08.2018. godine iznosi 114.135,00 dinara, da izgubljena korist u proizvodnji livadskog sena prema cenama na dan 24.08.2018. godine u polju 5 iznosi 32.734,55 dinara i da izgubljena korist u proizvodnji livadskog sena u polju 6 iznosi 123.930,24 dinara, odnosno ukupan iznos neamortizovane vrednosti primenjenih mera podrivanja humizacije i kalcizacije i iznos izgubljene koristi od proizvodnje sena na parcelama koje su predmet ove pravne stvari prema cenama na dan 24.08.2018. godine iznosi ukupno 1.291.577,79 dinara. Na osnovu dopunskog nalaza i mišljenja veštaka utvrđeno je da pored navedenih iznosa iz osnovnog nalaza izgubljenu korist na ime sena za polje 1 čini iznos od 27.663,00 dinara, dok za polje 2 izgubljenu korist na ime sena čini iznos od 315.456,00 dinara, što zajedno sa iznosom od 1.291.577,79 dinara daje iznos od 1.634.696,58 dinara.

Na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je predlagaču utvrdio nakandu po osnovu administrativnog prenosa zemljišta u svojini RS u iznosu od 648.176,15 dinara i obavezao protivinika predlagača da navedeni iznos isplati predlagaču sa zakonskom zateznom kamatom počev od 16.03.2022. godine pa do konačne isplate, a u preostalom delu odbio predlog predlagača kao neosnovan, jer isti predstavlja izgubljenu korist u proizvodnji sena francuskog ljulja u polju 3, a ne iznos semenskog useva kako je preciziranim predlogom navedeni iznos označen i tražen.

Drugostepeni sud je zaključio da je prvostepeni sud na pravilno utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenio materijalno pravo kada je odredio visinu naknade koju treba isplatiti predlagaču u konkretnom slučaju, jer se predlagaču ne može dosuditi manji iznos naknade od tražene, samo iz razloga što predlagač nije pravilno opredelio u preciziranom predlogu za koje polje, odnosno na ime čega traži naknadu, zbog čega je drugostepeni sud preinačio prvostepeno rešenje i odlučio kao u izreci pobijanog rešenja.

Po oceni Vrhovnog suda, osnovani su revizijski navodi protivnika predlagača da je zbog pogršene primene materijalnog prava od strane drugostepenog suda, visina naknade koja pripada predlagaču po osnovu administrativnog prenosa zemljišta u svojini Republike Srbije, ostala sporna.

Odredbom člana 70. Zakona o eksproprijaciji propisano je da prava na nepokretnosti u državnoj ili društvenoj svojini mogu se rešenjem opštinske uprave oduzeti ili ograničiti i preneti na drugog nosioca prava na nepokretnosti u društvenoj ili državnoj svojini, ako to zahteva javni interes (administrativni prenos) (stav 1.). Javni interes iz stava 1. ovog člana utvrđuje se na način koji je zakonom određen za eksproprijaciju nepokretnosti (stav 2.).

Odredbom člana 71. istog Zakona propisano je da u slučaju administrativnog prenosa zemljišta ili drugog prirodnog bogatstva u društvenoj svojini, nosilac prava na zemljištu ili drugom prirodnom bogatstvu koje je stekao bez naknade ima pravo na naknadu samo za rad i sredstva uložena u to zemljište ili drugo prirodno bogatstvo.

Odredbom člana 71a propisano je da ako ovim Zakonom nije drugačije određeno, odredbe koje se odnose na eksproprijaciju nepokretnostsi shodno se primenjuju i na administrativni prenos nepokretnosti.

Po oceni Vrhovnog suda drugostepeni sud je odlučio kao u izreci pobijanog rešenja, a da shodno članu 71. Zakona o eksproprijaciji nije na jasan i pouzdan način utvrđena visina naknade koja predlagaču pripada po osnovu administrativnog prenosa zemljišta u svojini RS, jer nije utvrđeno koja naknada i u kom iznosu se odnosi na rad na katastarskim parcelama koje su predmet administrativnog prenosa, a koja naknada i u kojoj visini je utvrđena na ime uloženih sredstava u katastarske parcele koje su predmet administrativnog prenosa, niti su u tom smislu dati jasni i valjani razlozi. Drugostepeni sud ne utvrđuje i ne daje razloge da li naknadu za rad po preciziranom predlogu predlagača od 21.02.2022. godine, čine naknada za primenjene mere kalizacije i podrivanja po nalazu veštaka u neamortizovanoj vrednosti i u kom iznosu, niti je drugostepeni sud utvrdio niti dao razloge koja su to uložena sredstva i u kojoj visini na katastarskim parcelama koje su predmet aministrativnog prenosa. Drugostepeni sud je odlučio kao u izreci pobijanog rešenja, a nije utvrdio i nije dao razloge da li iznosi od 939.806,00 i 123.930,24 dinara predstavljaju naknadu za semenske useve krmnog bilja – odnosno da li navedeni iznosi predstavljaju sredstva uložena u katastarske parcele koje su predmet administrativnog prenosa ili ne ili je reč o pogrešno preciziranom predlogu predlagača i zašto.

Prilikom odlučivanja drugostepeni sud je propustio da pravilno primeni posebna pravila postupka predviđena Zakonom o vanparničnom postupku za određivanje naknade za eksproprisanu nepokretnost, a samim tim i za utvrđenje naknade po osnovu administrativnog prenosa zemljišta u svojini RS shodno članu 71a Zakona o eksproprijaciji, koja propisuje dužnost suda u ovoj vrsti postupaka.

Naime, prema članu 134. stav 1. Zakona o vanparničnom postupku, postupak određivanja naknade za eksproprisanu nepokretnost pokreće se i vodi po službenoj dužnosti. Iz navedenog proizilazi da sud mora da ima aktivnu ulogu u celom postupku i odredi koje činjenice treba da se utvrde i koji dokazi moraju da se izvdu da bi se te činjenice utvrdile. Postupanje suda bliže je propisano članom 136. Zakona o vanparničnom postupku.

U ovom slučaju određivanja tražene naknade ostala je neutvrđena visina sredstava uloženih u zemljište koje je predmet administrativnog prenosa.

Kako su ukazani propusti od bitnog značaja za donošenje pravilne i zakonite odluke, pobijano rešenje je ukinuto u preinačenom usvajajućem delu. U ponovnom postupku drugostepeni sud će otkloniti ukazane nepravilnosti i doneti pravilnu i zakonitu odluku.

Ukinuta je i odluka o troškovima postupka, jer ista zavisi od konačne odluke suda.

Sa iznetih razloga odlučeno je kao u izreci rešenja na osnovu člana 416. stav 2. u vezi člana 420. stav 6. Zakona o parničnom postupku i člana 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku.

Predsednik veća-sudija,

Branka Dražić, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković