U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Zorane Delibašić i Gordane Komnenić, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., koju zastupa Slavica Ćosić, advokat iz ..., protiv tuženih BB i VV, obojica iz ..., pravnih sledbenika sada pokojne tužene GG, bivše iz ..., koje zastupa Strajin Lapčević, advokat iz ... i JP „Gradsko stambeno“ sa sedištem u Beogradu, radi utvrđenja ništavosti pravnog posla, odlučujući o reviziji tužilje, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 3213/18 od 12.09.2018. godine, u sednici veća održanoj dana 21.10.2020. godine, doneo je

P R E S U D U

PREINAČUJE SE presuda Apelacionog suda u Beogradu Gž 3213/18 od 12.09.2018. godine, tako što se ODBIJA kao neosnovana žalba tuženih i POTVRĐUJE presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 32141/13 od 12.12.2017. godine u drugom i trećem stavu izreke.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P 32141/13 od 12.12.2017. godine, prvim stavom izreke, dozvoljeno je subjektivno preinačenje tužbe. Drugim stavom izreke, usvojen je tužbeni zahtev i utvrđeno je da je ništav ugovor o korišćenju stana broj .. od 09.08.1984. godine zaključen između Opštinske zajednice stanovanja i sada pokojne GG, u delu koji glasi: „Jedna soba u suterenu“, što su tuženi BB i VV, kao pravni sledbenici sada pokojne tužene GG i JP „Gradsko stambeno“ iz Beograda dužni priznati. Trećim stavom izreke, obavezani su tuženi BB i VV da tužilji naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 140.400,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 3213/18 od 12.09.2018. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tuženih BB i VV i potvrđena prvostepena presuda u prvom stavu izreke. Drugim stavom izreke, preinačena je prvostepena presuda tako što je odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se utvrdi da je ništav ugovor o korišćenju stana određenog u drugom stavu izreke prvostepene i drugostepene presude, što su tuženi dužni priznati. Trećim stavom izreke, preinačeno je rešenje o troškovima postupka sadržano u trećem stavu izreke prvostepene presude, pa je obavezana tužilja da tuženima BB i VV naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 101.250,00 dinara i troškove drugostepenog postupka u iznosu od 12.000,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba Zakona o parničnom postupku iz člana 374. stav 1. ZPP i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u okviru ovlašćenja iz čl. 408. ZPP i utvrdio da je revizija osnovana.

U sprovedenom postupku nije počinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz čl. 374. stav 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Revident se u reviziji poziva na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz čl. 374. stav 1. ZPP, učinjenu u drugostepenom postupku, ali ne ukazuje o kojoj povredi se konkretno radi, pa ovaj revizijski navod ne može biti predmet razmatranja revizijskog suda.

Prema činjeničnom stanju utvrđenom u prvostepenom postupku koji je prethodio donošenju pravnosnažne presude koja se revizijom pobija, tužilja je vlasnik stana broj .., koji se nalazi u suterenu zgrade u ..., u ulici ... broj .., upisanog u zk.ul. br. .. KO ... . Pravo svojine na stanu tužilja je stekla na osnovu ugovora o zameni stanova od 09.07.2002. godine, overenog pod Ov.br. ../2002, zaključenog sa pokojnom DD. Predmet ugovora je zamena stana broj .. u ulici ... u ... broj .., površine 45,77 m2 u vlasništvu tužilje, za stan broj .. u ... ulici broj .. u suterenu, po strukturi trosoban, površine 76 m2, u vlasništvu pokojne DD. U ugovoru o zameni stanova samo je navedeno da je stan povodom koga se vodi spor po strukturi trosoban, površine 76 m2, a struktura stana nije navedena. Pokojna DD nikada nije bila u posedu sobe u suterenu koju je kao deo stana broj .. koristila tužena GG. Tužilja je ugovorom o zakupu broj ../91 od 22.10.1991. godine koristila deo stana broj .., u ulici ... broj .. (sada ...), u prizemlju, površine 63 m2, po strukturi dvosoban, sa kupatilom, klozetom, predsobljem, terasom i podrumom. Na delu stana broj .. na istoj adresi po ugovoru o korišćenju stana .., nosilac stanarskog prava bio je ĐĐ, otac tužene GG koja je preminula tokom parnice. Stan nosi oznaku broj .. takođe, površine je 49 m2, po strukturi jednosoban i sastoji se od jedne sobe u suterenu. Sporna soba u suterenu povezana je sa stanom tužilje drvenim vratima do kojih se dolazi hodnikom koji vodi prema zajedničkom podrumu koji se nalazi ispod cele zgrade, a sa stanom .. stepeništem koje se nalazi na ulazu u zgradu. Prema nalazu i mišljenju sudskog veštaka građevinske struke, sporna prostorija nalazi se u okviru dela stana broj .., vlasništvo tužilje, prilaz spornoj prostoriji je isključivo iz dela stana tužilje u suterenu i sporna prostorija predstavlja građevinsku celinu sa stanom tužilje broj .. . Prema izveštaju Opštinske uprave Opštine Vračar, Odeljenja za imovinsko-pravne poslove, u suterenu zgrade u ulici ... broj .. postoji samo trosoban stan površine 76 m2, a soba površine 10 m2 ne postoji kao posebna fizička celina – stan, pa samim tim sada pokojna GG i tuženi BB i VV, kao njeni zakonski naslednici, nemaju pravo korišćenja ove prostorije.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je zaključio da je ništav ugovor o korišćenju stana broj ../84 od 09.08.1984. godine u delu koji glasi: „Jedna soba u suterenu“, s obzirom da ova prostorija nikada nije pripadala stanu broj .., sa kojim ne čini jedinstvenu građevinsku celinu i nije mogla biti predmet raspolaganja, zbog čega pokojna GG nije mogla steći pravo korišćenja.

Odlučujući o žalbi tuženih, drugostepeni sud je zaključio da je prvostepeni sud potpuno i pravilno utvrdio činjenično stanje, ali da je pogrešno primenio materijalno pravo, zbog čega je prvostepenu presudu preinačio u drugom i trećem stavu izreke.

Prema obrazloženju drugostepenog suda, tužilja nema pravni interes za utvrđenje ništavosti dela ugovora o korišćenju stana koji je bio osnov za zaključivanje ugovora o otkupu stana, po kome je sada pokojna GG, bivša iz ..., postala legitimni vlasnik dela stana broj .., površine 49 m2. Sticanjem prava vlasništva na jednoj sobi u suterenu prestalo je dejstvo ugovora o korišćenju stana, koji ugovor od tada ne proizvodi pravno dejstvo. Stoga se, po oceni drugostepenog suda, ne može tražiti utvrđenje ništavosti dela ugovora o korišćenju stana, a da se pri tom ne traži i utvrđenje ništavosti dela ugovora o otkupu stana.

Osnovani su revizijski navodi tužilje da je drugostepeni sud na potpuno i pravilno utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenio materijalno pravo.

Ugovor o korišćenju stana prethodi zaključenju ugovora o otkupu stana, pa saglasno članu 194. ZPP, tužilja ima pravni interes za podnošenje tužbe za utvrđenje ništavosti dela ugovora o korišćenju stana, suprotno zaključku drugostepenog suda. Odluka o ovom pitanju predstavlja prethodno pitanje za donošenje odluke o eventualno postavljenom tužbenom zahtevu za poništaj dela ugovora o otkupu predmetnog stana.

Kako je izvedenim dokazima u postupku nesumnjivo utvrđeno da je sporna soba u suterenu sastavni deo tužiljinog stana, pravilan je zaključak prvostepenog suda da je ugovor o korišćenju stana broj ../84 od 09.08.1984. godine zaključen između pravnih prethodnika tuženih ništav u delu koji za predmet ima tu sobu, jer ona ne može biti u pravnom saobraćaju, jer nije posebna građevinska celina.

Na osnovu izloženog, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 416. stav 1. ZPP, doneo odluku kao u izreci presude.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić