Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je izjavio blagovremenu i dozvoljenu reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava i bitnih povreda odredaba parničnog postupka.

U odgovoru na reviziju tuženi je osporio revizijske navode i predložio da Vrhovni kasacioni sud odbije reviziju kao neosnovanu. Troškove je opredeljeno tražio za sastav odgovora na reviziju i sudske takse.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu primenom odredbe člana 399. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 125/04... 111/09), koji se u konkretnom slučaju primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. ZPP-a („Službeni glasnik RS“, br. 72/11) i utvrdio da je revizija neosnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Neosnovani su revizijski navodi da je drugostepena odluka nerazumljiva, nejasna i protivrečna i zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 12. Zakona o parničnom postupku.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pok. BB, čiji je pravni sledbenik tužilac AA, je nosilac prava korišćenja njive ..., koja se nalazi na kat. parceli br. .. upisane u ZKUL .. KO ..., površine 48 ari 61 m2, a koja parcela je označena kao njiva i nalazi se u nebranjenom alulivijalnom području, formiranom na levoj obali Dunava, između odbrambenog nasipa i vodotoka Dunava. Usled izgradnje Hidroelektrane „Đerdap 1“ 1972. godine došlo je do usporavanja toka Dunava kod Velikoseoskog rita, priobalnog dela Višnjice i Forlanda u Krnjači, a vodotok Dunava je doveo do povišenja nivoa podzemnih i površinskih voda koje, između ostalih područja, ugrožavaju i područje Forlanda u Krnjači. Navedeno područje na kojem se nalazi predmetna parcela bilo je ugroženo podzemnim i površinskim vodama Dunava i pre izgradnje Hidroelektrane „Đerdap 1“, ali je nakon izgradnje hidroelektrane 1972. godine došlo do evidentnog produženog trajanja ugroženosti u odnosu na ugroženost koja bi se javila i u prirodnom stanju, te doprinos Hidroelektrane „Đerdap 1“ u ukupnoj ugroženosti predmetne parcele visokim nivoima podzemnih i površinskih voda Dunava iznosi 18 %.

Na osnovu utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su ocenili da izgradnja Hidroelektrane „Đerdap 1“ i povećana izloženost podzemnim vodama nije dovela do trajne degradacije predmetne parcele, jer se pod trajnom degradacijom zemljišta podrazumeva trajno umanjenje kvaliteta i boniteta zemljišta zbog povećanog procenta vlaženja, i to kako površinskim, tako i podzemnim vodama, a što se ne može utvrditi bez detaljne pedološke analize zemljišta od strane odgovarajućeg stručnjaka, koja analiza u priobalnom delu Dunava nije urađena, niti je od parničnih stranaka predložena. Takođe, nižestepeni sudovi zaključuju da tužilac nije dokazao da se bavio poljoprivrednom proizvodnjom u spornom periodu, niti da ima registrovano poljoprivredno gazdinstvo, a samo vlasništvo nad zemljištem ne predstavlja dokaz da neko ostvaruje zaradu obradom istog, odnosno da trpi štetu zbog izgubljene zarade.

Revident osporava materijalnopravne zaključke nižestepenih sudova. Ukazuje da je veštačenjem utvrđeno da je zbog izgradnje Hidroelektrane „Đerdap 1“ stepen ugroženosti predmetnog zemljišta zbog porasta nivoa voda 18%, te da je u istom procentu izazvana i degradacija zemljišta, ali da sudovi ni u tom delu nisu dosudili štetu tužiocu. Navodi druge odluke nižestepenih sudova u kojima su na osnovu istovrsnog činjeničnog i pravnog osnova, usvajani tužbeni zahtevi i tuženi obavezivan da tužiocima naknadi štetu po istom principu na kom je zasnovana i predmetna tužba.

Revizija tužioca nije osnovana. Nižestepeni sudovi su na utvrđeno činjenično stanje pravilno primenili materijalno pravo na osnovu kog su odbili tužbeni zahtev.

Nisu osnovani revizijski navodi da su nižestepeni sudovi doneli pogrešan materijalnopravni zaključak jer nisu uzeli u obzir utvrđeni procenat doprinosa Hidroelektrane „Đerdap 1“ na plavljenje predmetnog zemljišta i njegovu degradaciju. Naime, nižestepeni sudovi jesu utvrdili da je izgradnjom Hidroelektrane „Đerdap 1“ došlo do usporavanja toka Dunava kod Velikoseoskog rita, priobalnog dela Višnjice i Forlanda u Krnjači, koji usporen vodotok Dunava je doveo do povišenja nivoa podzemnih i površinskih voda koje, između ostalih područja, ugrožavaju i područje Forlanda u Krnjači. Međutim, na tužiocu je bio teret dokazivanja da je navedeno stanje dovelo do trajne degradacije predmetne parcele, što on nije dokazao budući da nije predložena pedološka analiza zemljišta od strane odgovarajućeg stručnjaka, koja analiza inače nije rađena u priobalnom delu Dunava. Zakljuje se, dakle, da tokom postupka nije dokazana uzročno - posledična veza između izgradnje Hidroelektrane „Đerdap 1“ i degradacije zemljišta tužioca, što je naročito bitno zbog činjenice da se parcela tužioca nalazi u nebranjenom aluvijalnom području, formiranom na levoj obali Dunava, te da su na plavljenje čitavog područja dominatno uticali prirodni faktori, na šta ukazuje podatak da je navedeno područje bilo ugroženo podzemnim i površinskim vodama Dunava i pre izgradnje hidroelektrane.

Takođe, kada se radi o tužbenom zahtevu za naknadu izgubljene zarade usled nemogućnosti poljoprivredne obrade zemljišta, tužilac nije dokazao da se radi o dobitku koji se mogao osnovano očekivati prema redovnom toku stvari ili posebnim okolnostima, a čije ostvarenje je sprečeno štetnikovom radnjom. Pravilnost navedenog zaključka se zasniva na utvrđenoj činjenici da se poljoprivrednom proizvodnjom na navedenoj parceli bavio pok. otac tužioca, dok tužilac za period za koji potražuje naknadu štete na ime izmakle koristi, nije dokazao da se bavio poljoprivredom, bilo kao registrovanom, bilo ili faktičkom delatnošću. Samo pozivanje da je usled plavljanja poljoprivrednog zemljišta koje je prema iskazu tužioca obrađivano do 1976. godine, došlo do štete u vidu izmakle koristi i u utuženom periodu od 2000. godine do 2014. godine, nije dovoljno za utvrđenje bitnih elemenata, i to kako odgovornosti tuženog o kojima je napred bilo reči, tako i proceni visine štete.

Stoga, pravilno su nižestepeni sudovi primenili odredbe člana 154. stav 1. i 189. stav 3. Zakona o obligacionim odnosima, na osnovu kojih su utvrdili da je tužbeni zahtev za naknadu štete neosnovan.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci doneo primenom člana 405. stav 1. ZPP-a.

Primenom odredbe člana 150. stav 1 Zakona o parničnom postupku, Vrhovni kasacioni sud je odbio zahtev tuženog za naknadu troškova revizijskog postupka, jer troškovi nastali povodom odgovora na reviziju nisu nužni radi odlučivanja o reviziji.

Predsednik veća - sudija

Branko Stanić, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić