Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 3740/2017 od 17.04.2018. godine, stavom prvim izreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Leskovcu P 3515/2016 od 25.01.2017. godine, sa rešenjem o ispravci istog suda od 24.04.2017. godine. Stavom drugim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se prema tuženom BB, utvrdi da je po osnovu svog doprinosa, kao bračna supruga, za vreme trajanja njihove bračne zajednice života, u izgradnju i opremanje nepokretnosti koje se nalaze u ... i to nove porodične stambene zgrade na kp.br. .. na mestu zvanom „DD“ u KO ..., suvlasnik sa udelom od ½ ove nepokretnosti, te da joj tuženi putem deobe ovu nepokretnost ustupi u susvojinu i trajno korišćenje ili da tužilji na ime njenog udela od ½ vrednosti ovih izgrađenih i opremljenih nepokretnosti isplati iznos od 1.730.290,00 dinara sa zateznom kamatom počev od 21.04.2014. godine do isplate. Stavom trećim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je tržila da se prema tuženom BB, utvrdi da je po osnovu svog doprinosa, kao njegova bračna supruga, po osnovu ulaganja finansijskih sredstava u kupovini pokretnih stvari bliže navedenih u ovom stavu izreke, tuženi obavezan da joj ih ustupi u susvojinu ili trajno korišćenje ili da se obaveže da tužilji na ime dinarske protivvrednosti njenog suvlasničkog udela od ½ u sticanju svih pokretnih stvari, isplati iznos od 245.481,65 dinara sa zateznom kamatom počev od 23.03.2015. godine do isplate. Stavom četvrtim izreke, odbijen je tužbeni zahtev kojim je tužilja tražila obavezivanje tuženog BB, da joj na ime primljene otpremnine isplati iznos od 433.320,00 dinara sa zateznom kamatom počev od 23.02.2012. godine do isplate, kao neosnovan. Stavom petim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu odredbe člana 408. u vezi sa članom 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...87/18), i našao da revizija tužilje nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti, a bitne povrede postupka iz člana 374. stav 2 tačke 4 i 12 ZPP, na koje se u reviziji ukazuje, ne mogu biti zakonski razlog za izjavljivanje revizije u smislu člana 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja i tuženi BB bili su u bračnoj zajednici u periodu od ...1987. godine do ...2011. godine. Tuženi VV i GG su roditelji tuženog BB. Kod RGZ – SKN ... upisana je kp.br. .. na mzv. „DD“, površine 4,19 ari, koju čini zemljište pod zgradom u površini od 57m2 i 21 m2 i zemljište uz zgradu površine 3,01 ara, sve upisano u ln. br. .. KO ..., na ime tuženog BB, kao korisnika sa udelom 1/1, sa svojinom na objektima koji se nalaze na ovoj parceli a koji su izgrađeni bez građevinske dozvole. U ln. br. .. KO ... upisana je parcela ukupne površine 2.47,33 ha na ime tuženog VV sa suvlasničkim udelom od ¼, tužene GGsa udelom od ¼ i EE sa udelom od 2/4. Za sve vreme trajanja braka tužilja i tuženi su živeli u porodičnoj zajednici. Tužilja je bila zaposlena u DP „ĐĐ“ ... u periodu od 1996. do 2008. godine. Prilikom prestanka radnog odnosa tužilja je ostvarila pravo na otpremninu koja joj je isplaćena septembra 2008. godine, u iznosu od 433.320,00 dinara i ista je uneta u domaćinstvo. Tuženi BB je radio u DP „ŽŽ“ ... u periodu od 1982 do 2003. godine, zatim kod ZZ iz ... u periodu od 2003. do 2004. godine i u Preduzeću „II“ ...u periodu od 2004. do 2011. godine. Tuženi VV je bio u radnom odnosu u DP „JJ“ ... sve do 1997. godine, kada je penzionisan. Tužena GG nije bila u radnom odnosu već je vodila poslove u domaćinstvu. U toku trajanja bračne zajednice izvršena je adaptacija porodične stambene zgrade koja je izgrađena na kp.br... u KO ..., izgrađena je nova stambena zgrada i kupljene pokretne stvari navedene u tužbenom zahtevu. Prema nalazu veštaka građevinske struke koji je dat u predmetu R3 1236/13, novi objekat u prizemlju je vrednosti 1.419.577,00 dinara, dok je spratni deo vrednosti 1.799.571,00 dinara. Prema nalazu veštaka ekonomsko-finansijske struke od 23.03.2015. godine, vrednost spornih pokretnih stvari iznosi 490.963,30 dinara.

Na osnovu utvrđenih činjenica, prvostepeni sud je zaključio da je tužilja svojom zaradom, ličnim doprinosom i staranjem o deci, učestvovala u izgradnji novog objekta i kupovini spornih pokretnih stvari, te da je nova kuća izgrađena upravo za potrebe tužilje i tuženog BB, kao bračnih drugova. Kako je predmetna imovina stečena tokom braka, prvostepeni sud je stanovišta da tužilja ima pravo na deobu zajedničke imovine i utvrđenje njenog suvlasničkog udela saglasno odredbama člana 171, 177. i 180. Porodičnog zakona i člana 18. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa. Prvostepeni sud utvrđuje da tužilja ima pravo svojine na ½ predmetne nepokretnosti i na ½ spornih pokretnih stvari jer je svojim doprinosom i angažovanjem, brigom o deci i domaćinstvu, učestvovala u sticanju istih, dok rad tuženih VV i GG, roditelja tuženog BB, smatra kao vid pomoći supružnicima. Prvostepeni sud nalazi i da je tuženi BB dužan da tužilji isplati novčana sredstva koja je tužilja primila na ime otpremnine i unela u domaćinstvo, jer predstavljaju njenu posebnu imovinu.

Odlučujući o žalbi tuženih drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu tako što je tužbeni zahtev tužilje u celosti odbio.

Pravilno je drugostepeni sud na utvrđeno činjenično stanje primenio materijalno pravo kada je prvostepenu presudu preinačio i tužbeni zahtev tužilje odbio.

Odredbom čl.195. Porodičnog zakona propisano je da, imovina koju su zajedno sa supružnicima odnosno vanbračnim partnerima stekli radom članovi njihove porodice u toku trajanja zajednice života u porodičnoj zajednici predstavlja njihovu zajedničku imovinu (stav 1); članovima porodice u smislu stava 1. ovog člana smatraju se krvni, tazbinski i adoptivni srodnici supružnika odnosno vanbračnih partnera koji zajedno sa njima žive (stav 2); na imovinske odnose članova porodične zajednice shodno se primenjuju odredbe ovog zakona o imovinskim odnosima supružnika, osim odredbe člana 176.stav2. (upisivanje u javni registar) i člana 180. stav 2. (pretpostavka o jednakim udelima), (stav 3).

U toku postupka pravilno su utvrđene sve činjenice u pogledu postojanja porodične i ekonomske zajednice svih stranaka, u smislu vođenja zajedničkog života, podele rada i zajedničkog privređivanja. Iz činjenica koje je utvrdio, prvostepeni sud je izveo pogrešan zaključak o postojanju drugih činjenica na kojima je zasnovao presudu, i to o motivu izgradnje nove stambene zgrade, jer nema saglasnog dogovora svih članova da je građena isključivo za potrebe supružnika, i stoga pogrešno primenio materijalno pravo iz citirane zakonske odredbe, pa je dugostepeni sud pravilno preinačio prvostepenu presudu i odbio tužbeni zahtev u vezi sticanja sporne nepokretnosti i pokretnih stvari, nalazeći da tužbom nisu obuhvaćeni i roditelji tuženog, kao nužni i jedinstveni suparničari, shodno odredbama čl.210. i 211. ZPP.

Nužno suparničarstvo u smislu člana 211.stav 1. ZPP postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalnopravnog odnosa. U ovom slučaju, između stranaka postoji spor o deobi zajedničke imovine (utvrđivanje suvlasničkog odnosno supoverilačkog udela svakog člana porodice) nove porodične kuće i pokretnih stvari, po osnovu sticanja u porodičnoj zajednici. U sporu o pravu svojine zadire se u pravo svojine dugih lica, u konkretnom slučaju tuženih VV i GG, koji su u vreme sticanja činili porodičnu zajednicu sa tužiljom i njenim suprugom, zbog čega je bilo nužno da i ova lica budu stranke u postupku, kao nužni suparničari. Kako tužbom navedena lica nisu obuhvaćena, to je nepotpuna procesna zajednica koju čine svi članovi porodične zajednice, pa nisu stvorene materijalnopravne pretpostavke za vođenje spora. Izostanak svih učesnika čini tužbeni zahtev neosnovanim, jer priroda spornog odnosa zahteva da se jedinstveno reši u odnosu na sve njegove subjekte.

Sa napred navedenih razloga, nisu osnovani navodi revizije kojima se ističe da su pogrešno utvrđene činjenice u vezi visine doprinosa članova porodične zajednice i o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Suprotno navodima revizije, pravilnom primenom materijalnog prava odbijen je i tužbeni zahtev za isplatu traženog novčanog iznosa na ime primljene otpremnine. Iako je pravilan zaključak drugostepenog suda da se radi o zajedničkoj imovini supružnika stečenoj po osnovu rada u toku trajanja bračne zajednice i da bi po tom osnovu tužilji pripadala ½ traženog iznosa, na strani tuženog BB nema pasivne legitimacije, budući da je nedvosmisleno utvrđeno da se novac ne nalazi kod njega već je isti potrošio njihov sin bez znanja i saglasnosti tuženog, za vreme trajanja bračne zajednice.

Vrhovni kasacioni sud je cenio i ostale navode u reviziji tužilje pa je našao da su bez uticaja na pravilno i zakonito donetu odluku drugostepenog suda.

Na osnovu izloženog Vrhovni kasacioni sud je na osnovu odredbe člana 414. ZPP odlučio kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Branislava Apostolović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić