Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi VV je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tuženog VV nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijom se posebno ne ukazuje na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka koje su zakonom (član 407. stav 1. tačke 2. i 3. ZPP) predviđene kao razlozi za ovaj vanredni pravni lek.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravnosnažnom i izvršnom presudom tadašnjeg Trećeg opštinskog suda u Beogradu P. 1492/06 od 03.09.2007. godine usvojen je zahtev tužioca i utvrđeno da nasledna izjava njegovog dužnika - tuženog BB, kojom se odrekao nasledstva na zaostavštini pokojne GG, data u ostavinskom postupku pred istim sudom O. ../04 ne proizvodi pravno dejstvo prema tužiocu u onom obimu koliko iznosi zakonski nasledni deo od 1/3 vlasništva na stanu broj .. levo od ulaza na ... spratu kuće kućni broj .. u ulici ... u ... . Rešenjem o izvršenju Prvog osnovnog suda u Beogradu Ii 7599/13 od 31.05.2016. godine određeno je izvršenje na označenom suvlasničkom udelu tuženog BB na navedenom stanu radi naplate novčanog potraživanja tužioca u iznosu od 60.000 evra sa pripadajućom kamatom u dinarskoj protivvrednosti, troškova parničnog i izvršnog postupka. Na istom predmetu izvršenja je, rešenjem o izvršenju Prvog osnovnog suda u Beogradu Ii 4331/16 od 26.02.2016. godine, određeno izvršenje radi naplate novčanog potraživanja tuženog VV u iznosu od 34.000 evra sa pripadajućom kamatom u dinarskoj protivvrednosti i troškova parničnog postupka. Zaključkom javnog izvršitelja III 78/16 od 05.04.2017. godine određena je prva prodaja predmeta izvršenja.

Na ovako utvrđeno činjenično stanje nižestepeni sudovi su u ovom sporu pravilno primenili materijalno pravo.

Podnetom tužbom traženo je utvrđenje da je izvršenje, određeno na predlog tuženog VV, na suvlasničkom udelu tuženog BB na predmetnom stanu nedopušteno jer tužilac ima pravo koje sprečava to izvršenje. Pravo koje tužilac ističe kao pravo koje sprečava izvršenje je ono stečeno pravnosnažnom presudom Trećeg opštinskog suda u Beogradu P. 1492/06 od 03.09.2007. godine, donetom u sporu za pobijanje pravne radnje - negativne nasledne izjave njegovog dužnika, tuženog BB.

Cilj pobijanja je da se poveriocu omogući naplata iz dužnikove imovine koja je usled pobijane pravne radnje izašla, odnosno nije ušla u tu imovinu. Svrha pobijanja nije u tome da se proglasi nevažećom cela pravna radnja i za sva lica, već da se ona proglasi bez dejstva samo u odnosu na poverioca koji je pobija i samo u onoj meri u kojoj je to potrebno za njegovo namirenje. Takvo pravno dejstvo pobijanja dužnikove pravne radnje predviđeno je i članom 284. Zakona o obligacionim odnosima, kojim je propisano da ako sud usvoji tužbeni zahtev, pravna radnja gubi dejstvo samo prema tužiocu i samo koliko je potrebno za ispunjenje njegovih potraživanja.

Dakle, pravno dejstvo pobijanja određeno je njegovim ciljem. Ako je poverilac koji je podneo tužbu uspeo da dokaže uslove za pobijanje, pobijana pravna radnja se ne ništi u celosti već gubi dejstvo jedino prema njemu, u meri potrebnoj za namirenje njegovih potraživanja. Prema svim ostalim licima, pravna radnja ostaje i dalje u važnosti, kako za dužnika i protivnike pobijanja tako i za treća lica, na primer za ostale poverioce dužnika koji nisu učestvovali u pobijanju.

Kada se izloženo primeni u ovom slučaju, pravnosnažnim usvajanjem tužiočevog zahteva u sporu za pobijanje negativne nasledne izjave njegovog dužnika - tuženog BB, ista je izgubila pravno dejstvo samo u odnosu na tužioca i samo radi naplate njegovog novčanog potraživanja. Negativna nasledna izjava tuženog BB ne gubi pravno dejstvo u odnosu na ostale poverioce, pa ni prema tuženom VV, što znači da u odnosu na njega tuženi VV nema imovinu - suvlasnički udeo od 1/3 idealna dela predmetnog stana, iz koje bi tuženi VV mogao namiriti svoje potraživanje. Iz te imovine novčano potraživanje može namiriti samo tužilac, kao poverilac koji je uspešno pobio negativnu naslednu izjavu dužnika, a to njegovo pravo u odnosu na imovinu sprečava izvršenje radi naplate novčanih potraživanja svih drugih poverilaca koji nisu učestvovali u pobijanju dužnikove pravne radnje.

Zbog toga su sudovi izveli pravilan zaključak o osnovanosti tužbenog zahteva u ovom sporu. Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, nisu osnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava, kao ni navodi o nedopuštenosti tužbe koje revident zasniva na stavu da je tužilac pre podnošenja tužbe bio dužan da u skladu sa članom 108. Zakona o izvršenju i obezbeđenju, kao treće lice, podnese prigovor u izvršnom postupku.

Postupak izvršenja na predmetu izvršenja u odnosu na koji se traži utvrđenje nedopuštenosti pokrenut je pre 01.07.2016. godine, kao dana stupanja na snagu Zakona o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 106/15). Odredbom člana 545. tog zakona propisano je da se izvršni postupci i postupci obezbeđenja koji su počeli pre njegovog stupanja na snagu nastavljaju prema Zakonu o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik Republike Srbije“, broj 31/11 ... 139/14). Odredba člana 50. tog zakona, kojom je uređen prigovor trećeg lica, kategorički ne zabranjuje tužbu za nedopustivost izvršenja. Podnošenje prigovora u smislu te odredbe je pre pravo nego dužnost trećeg lica, pa mu zato ne treba uskratiti pravo da podnese tužbu za nedopustivost izvršenja iako prethodno nije uložio prigovor u izvršnom postupku. S`tim u vezi, ispravno je pravno shvatanje nižestepenih sudova da je prigovor samo konkuretno pravno sredstvo sa tužbom, koje stoji na raspolaganju trećem licu radi zaštite njegovih prava. S`obzirom na prelaznu odredbu sada važećeg Zakona o izvršenju i obezbeđenju, revident se neosnovano poziva na odredbu člana 108. tog zakona kao argument za stav da je tužba nedopuštena jer tužilac nije prethodno uložio prigovor izvršnom sudu i izvršni sud o tom prigovoru odlučio tako što je isti odbio.

Shodno izloženom, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić