U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Jasminke Stanojević, predsednika veća, Biserke Živanović i Spomenke Zarić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik advokat Olivera Popović Jadranin iz ..., protiv tužene BB iz ..., čiji je punomoćnik advokat Srđan Nešković iz ..., radi prestanka izdržavanja ili izmene odluke o izdržavanju, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 14/22 od 27.01.2022. godine, na sednici održanoj 22.06.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca izjavljena protiv stava prvog izreke presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 14/22 od 27.01.2022. godine.

ODBIJA SE zahtev tužioca za naknadu troškova revizijskog postupka.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Obrenovcu P2 17/20 od 15.04.2021. godine, stavom prvim izreke usvojen je glavni tužbeni zahtev tužioca i ukinuta obaveza tužioca da izdržava tuženu, utvrđena presudom Opštinskog suda u Obrenovcu P 801/07 od 2.10.2008. godine. Stavom drugim izreke određeno je da svaka stranka snosi svoje troškove.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 14/22 od 27.01.2022. godine, stavom prvim izreke preinačena je prvostepena presuda u stavu prvom izreke tako što je odbijen kao neosnovan glavni tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se ukine njegova obaveza da izdržava tuženu, utvrđena presudom Opštinskog suda u Obrenovcu P 801/07 od 02.10.2008. godine. Stavom drugim izreke ukinuto je rešenje o troškovima postupka iz stava drugog izreke prvostepene presude i u tom delu predmet je vraćen prvostepenom sudu na dalji postupak.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, pobijajući je prema sadržini u stavu prvom izreke, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20), u vezi člana 202. Porodičnog zakona („Službeni glasnik RS“, br. 18/2005, 72/2011-dr.zakon i 6/2015), Vrhovni kasacioni sud je ocenio da revizija tužioca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, niti iz člana 374. stav 1. ZPP koju revident ističe, bez ukazivanja na to koja je odredba zakona pogrešno primenjena ili nije primenjena, a što je moglo biti od uticaja na donošenje zakonite i pravilne presude.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, presudom Opštinskog suda u Obrenovcu P 801/07 od 02.10.2008. godine obavezan je ovde tužilac da na ime svog doprinosa za izdržavanje ćerke mal. BB plaća mesečno iznos od 25% od svoje mesečne zarade, umanjene za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje, počev od 22.01.2008. godine pa ubuduće dok obaveza po zakonu traje. Rešenjem Gradske uprave Grada Beograda od 13.07.2020. godine tuženoj je odobrena promena prezimena sa AA na BB. Iz uverenja ... fakulteta od 16.10.2020. godine proizlazi da je tužena samofinansirajući student ovog fakulteta i da je školske 2020/21 upisala drugu godinu studija, a iz uverenja o položenim ispitima od 30.10.2020. godine da je tužena u 2019. godini položila 5 ispita, a 01.02.2020. godine jedan ispit. Tužilac je naveo da su se izmenile okolnosti od donošenja prethodne odluke, dobio je još jedno dete koje pohađa četvrti razred osnovne škole, supruga mu je nezaposlena, on zarađuje oko 80.000,00 dinara i smatra da tužena ne pohađa nastavu redovno. Tužena kao redovan student pohađa sve predispitne obaveze u smislu kolokvijuma, vežbi, konsultacija i sl.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je ocenio da se školovanje tužene ne može smatrati redovnim, zbog čega tužena nema pravo na izdržavanje od tužioca kao oca u smislu člana 155. stav 2. Porodičnog zakona, jer nije redovno polagala ispite i blagovremeno upisala narednu školsku godinu, zbog čega je prilikom odlučivanja o glavnom tužbenom zahtevu tužioca, našao da je isti osnovan te je ukinuo obavezu izdržavanja koja je za tužioca bila konstituisana presudom Opštinskog suda u Obrenovcu P 801/07 od 02.10.2008. godine.

Drugostepeni sud je pobijanom presudom preinačio prvostepenu presudu u pogledu osnovnog tužbenog zahteva tako što ga je odbio kao neosnovan, ocenivši da činjenica da tužena nije dala sve ispite iz prve godine, tj da ima određeni vremenski zaostatak u studiranju nije razlog za ocenu statusa tužene kao vanrednog studenta, s obzirom na sadržinu uverenja fakulteta koji pohađa. S obzirom na to, kao i da je tužilac zdrav i radno sposoban, po oceni drugostepenog suda izdržavanje punoletne ćerke za tužioca ne predstavlja očiglednu nepravdu u smislu člana 155. stav 4. PZ, te nisu ispunjeni uslovi za prestanak njegove obaveze izdržavanja tužene.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo donoseći pobijanu odluku, dok se revizijskim navodima tužioca neosnovano ukazuje na suprotno.

Odredbom člana 155. stav 1. Porodičnog zakona propisano je da punoletno dete koje je nesposobno za rad, a nema dovoljno sredstava za izdržavanje, ima pravo na izdržavanje od roditelja sve dok takvo stanje traje, stavom 2. da punoletno dete koje se redovno školuje ima prao na izdržavanje od roditelja srazmerno njihovim mogućnostima, a najkasnije do navršene 26. godine života, stavom 4. da nema pravo na izdržavanje punoletno dete ako bi prihvatanje njegovog zahteva za izdržavanje predstavljalo očiglednu nepravdu za roditelje, odnosno druge krvne srodnike. Kriterijumi za određivanje izdržavanja propisani su članom 160. Porodičnog zakona i zavise od utvrđenih potreba poverioca izdržavanja i mogućnosti dužnika izdržavanja.

Dakle, zakonska obaveza roditelja da srazmerno svojim mogućnostima izdržava punoletno dete koje se redovno školuje uslovljena je obavezom punoletnog deteta da izvršava svoje školske obaveze, redovno polaže ispite i po isteku jedne školske godine upiše narednu godinu studija, izuzev ako je dete iz opravdanih razloga u tome sprečeno. Obaveza roditelja da u smislu člana 155. stav 2. Porodičnog zakona izdržavaju punoletno dete postojaće ukoliko je do produženog školovanja deteta došlo iz opravdanih razloga ili zaostatak u školovanju nije znatan i ne može se pripisati nemaru deteta.

Neosnovano se revizijom ističe da izdržavanje tužene za tužioca predstavlja očiglednu nepravdu i da tužena nije na redovnom školovanju s obzirom da ispite ne polaže redovno.

Iz utvrđenog činjeničnog stanja proizlazi da je tužena samofinansirajući student ... fakulteta, da je upisala drugu godinu studija i da je položila 5 ispita iz prve godine i jedan iz druge godine. Činjenica da postoji određeno vremensko kašnjenje u polaganju ispita ne može se pripisati nemaru tužene jer to kašnjenje nije znatno i jer tužena ispunjava sve svoje druge studentske obaveze (polaže kolokvijume, sluša predavanja, ide na konsultacije i sl.). Imajući u vidu navedeno, drugostepeni sud je pravilno ocenio da ova okolnost ne može uzeti osnov za tretiranje tužene kao vanrednog studenta, posebno imajući u vidu otežavajuće okolnosti izazvane pandemijom Covid 19, koje su otežale uobičajeni ritam i obaveze sve dece koja se školuju, pa tako i studenata.

Bez uticaja su navodi revizije da tužilac ima suprugu koja je nezaposlena i još jedno dete školskog uzrasta a da je on sada penzioner sa manjim primanjima u odnosu na vreme kada je bio u radnom odnosu, jer su ove okolnosti od značaja za ocenu osnovanosti eventualnog tužbenog zahteva tužioca o kome prvostepeni sud još nije odlučivao, a ne za ocenu osnovanosti glavnog tužbenog zahteva.

Na osnovu iznetog, primenom člana 414. ZPP u vezi člana 202. Porodičnog zakona, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Odluka o troškovima postupka doneta je primenom člana 165. stav 1. u vezi članova 153. i 154. Zakona o parničnom postupku, s obzirom da tužilac čija je revizija odbijena kao neosnovana nema pravo na naknadu troškova revizijskog postupka.

Predsednik veća – sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić