Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom Gž2 348/2020 od 23.09.2020. godine, odbio žalbu tuženog i potvrdio prvostepenu presudu u usvajajućem delu. Delimično je usvojena žalba tužilje i preinačena prvostepena presuda u pobijanom delu kojim je odbijen deo tužbenog zahteva na ime doprinosa za izdržavanje mal.dece, za period od utuženja do presuđenja, tako što u tom delu tužbeni zahtev usvaja i tuženog obavezuje da plaća mesečni doprinos za izdržavanje počev od podnošenja tužbe 15.10.2019. godine do 22.07.2020. godine, pored doprinosa koji je prvostepenom presudom dosuđen od dana presuđenja pa ubuduće, dospele rate odjednom, a potvrđuje u pobijanom delu kojim je odbijen tužbeni zahtev na ime tuženikovog doprinosa za izdržavanje mal. dece preko dosuđenih iznosa, kao i u delu kojim je odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove. Odbijen je zahtev tužilje za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, pobijajući je u delu odluke o izdržavanju, iz svih zakonom dozvoljenih razloga.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP (''Službeni glasnik RS'', br. 72/11, 55/14, 87/18, 18/20) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka propisana članom 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na bitne povrede odredaba parničnog postupka koje mogu biti revizijski razlog u smislu člana 407. navedenog zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, maloletna deca, VV i GG, rođena su u braku tuženog i tužilje, kao njihove zakonske zastupnice, koji je razveden presudom prvostepenog suda u ovoj parnici, a njihova zajednička mal. deca poverena su majci na samostalno vršenje roditeljskog prava, dok je tuženi obavezan da doprinosi njihovom izdržavanju i to mal. VV u iznosu od 18.000,00 dinara, a mal. GG u iznosu od 20.000,00 dinara. Maloletna VV je rođena ... godine i u vreme presuđenja u ovoj parnici ima ... godina, učenik je ... razreda gimnazije u ..., trenira ritmičku gimnastiku i za zadovoljenje njenih osnovnih životnih potreba, uključujući izdatke za školu i bavljenje sportom, na mesečnom nivou potrebno je 28.000,00 dinara. Maloletni GG je rođen ... godine, u vreme presuđenja u ovoj parnici ima ... godina, učenik je ... razreda osnovne škole. Za zadovoljenje njegovih osnovnih životnih potreba, uključujući troškove škole i bavljenje sportom, na mesečnom nivou potrebno je 36.000,00 dinara. Otac mal.dece, tuženi u ovoj parnici, u vreme presuđenja ima ... godina, po zanimanju je ..., do juna 2020.godine je radio u firmi u kojoj je ostvarivao zaradu od 106.000,00 dinara, a sada radi u ... i prijavio je ostvarivanje zarade od 67.000,00 dinara mesečno. Živi u svom stanu u ..., za koji plaća režijske troškove u iznosu od 15.000,00 dinara, a poseduje i putničko vozilo. Nema obavezu izdržavanja drugih lica, osim svoje mal.dece kojima nije davao izdržavanje, ali je povremeno podmirivao njihove vanredne izdatke za odlaske na sportska takmičenja i kupovinu tehničkih uređaja. Majka mal.dece, tužilja u ovoj parnici, u vreme presuđenja ima ... godina, radi u ..., ostvaruje mesečnu zaradu oko 55.000,00 dinara. Sa mal.decom živi u domaćinstvu sa svojom majkom u ..., koja je penzioner sa mesečnom penzijom od oko 50.000,00 dinara i pomaže da se sve potrebe mal.dece zadovolje.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su, u odnosu na revizijom pobijani deo, zaključili da je tuženi u obavezi da doprinosi izdržavanju mal.dece, s pozivom na članove 154. stav 1., 160. i 162. stav 3. Porodičnog zakona. Naime, po oceni nižestepenih sudova, visina doprinosa tuženog izdržavanju mal. VV iznosi 18.000,00 dinara, a mal. GG 20.000,00 dinara mesečno, počev od 22.07.2020. godine, kao dana presuđenja, po shvatanju prvostepenog suda, pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi. Sud u pobijanoj presudi je na osnovu istog činjeničnog stanja zaključio da je od strane prvostepenog suda materijalno pravo pogrešno primenjeno u delu dospelosti obaveze izdržavanja mal. dece od strane roditelja, pa je preinačio prvostepenu presudu u tom delu i utvrdio obavezu izdržavanja tuženog od podnošenja tužbe pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da je pravilno pobijanom presudom preinačena prvostepena presuda, tako što je utvrđena obaveza izdržavanja tuženog za budući period od podnošenja tužbe, kod pravilno utvrđene visine doprinosa izdržavanju mal.dece od strane tuženog, kao njihovog oca.

Odredbom člana 67. Porodičnog zakona (''Službeni glasnik RS'', br. 18/05), pravo je, ali i dužnost roditelja da se staraju o deci, dok prema članu 75. i 160. stav 1. istog zakona, dete ima pravo na izdržavanje od oba roditelja. Visina izdržavanja određuje se prema potrebama deteta, kao poverioca izdržavanja, kako to propisuje član 160. stav 2. istog zakona, dok mogućnost roditelja, kao dužnika izdržavanja, zavisi od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njihovih ličnih potreba, ali i obaveza izdržavanja drugih lica i drugih okolnosti od značaja za izdržavanje, kako je propisano stavom 3. iste zakonske odredbe.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su prilikom donošenja odluke o visini doprinosa izdržavanju mal. dece nižestepeni sudovi pravilno utvrdili visinu obaveze tuženog, imajući u vidu utvrđene potrebe mal. dece, mogućnost tuženog kao dužnika izdržavanja, ali i mogućnosti majke – tužilje, koja takođe ima obavezu da kao roditelj izdržava svoju mal. decu. Naime, pobijanom odlukom ispravno su ocenjene sve relevantne okolnosti propisane članom 160. stav 1. i 2. Porodičnog zakona, koje su od uticaja na odluku o visini izdržavanja mal. dece, uz adekvatnu ocenu mogućnosti tuženog utvrđenih primenom člana 160. stav 3. navedenog zakona, s obzirom na njegove prihode, činjenicu da je zdrava osoba, sposoban za rad, pa može sticati sredstva koja su potrebna kako za svoje izdržavanje, tako i za izdržavanje mal.dece, kao i mogućnosti tužilje primenom člana 73. i 154. stav 1. istog zakona.

Pravilnost ocene svih relevantnih okolnosti propisanih članom 160. Porodičnog zakona nije dovedena u sumnju revizijskim navodima tuženog da su njegove finansijske mogućnosti da daje izdržavanje mnogo manje od utvrđenih nižestepenim presudama. Činjenica je da tuženi ima mogućnost da stiče veću zaradu od one koju je prijavio, vlasnik je firme i stana, a nema obavezu izdržavanja drugih lica. Ove činjenice je sud u pobijanoj presudi imao u vidu kada je utvrdio visinu doprinosa tuženog izdržavanju mal.dece, a pravno shvatanje suda u pobijanoj presudi na ove okolnosti prihvata Vrhovni kasacioni sud.

Neosnovano se revizijom ukazuje da je pogrešnom primenom materijalnog prava sud u pobijanoj presudi odlučio o obavezi izdržavanja mal.dece, počev od podnošenja tužbe pa ubuduće. Kako je dužnost roditelja da izdržavaju svoju mal. decu izričito propisana članom 154. stav 1. Porodičnog zakona, to sud odlučuje o postavljenom tužbenom zahtevu radi utvrđenja obaveze izdržavanja za budući period od podnošenja tužbe. Naime, obaveza roditelja da izdržavaju mal. decu ne može se utvrditi pre postavljenog tužbenog zahteva za izdržavanje, odnosno zakonsko izdržavanje se ne može tražiti za proteklo vreme, pre podnošenja tužbe.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić