.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI KASACIONI SUD
Rev 5835/2018
30.06.2020. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Marine Milanović, članova veća, u parnici tužilja AA, BB i VV, sve iz ..., čiji je zajednički punomoćnik Ramiza Paljevac Emrović, advokat iz ..., protiv tuženih GG iz Republike ..., sa nepoznatom adresom prebivalištva, čiji je privremeni zastupnik Šefketa Dolovac, advokat iz ... i DD iz ..., čiji je punomoćnik Ranka Pantović, advokat iz ..., radi utvrđenja prava svojine i predaje nepokretnosti, odlučujući o reviziji tužilja, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1994/18 od 06.09.2018. godine, u sednici održanoj 30.06.2020. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilja, izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1994/18 od 06.09.2018. godine.
ODBIJA SE zahtev tuženog DD za naknadu troškova odgovora na reviziju.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Osnovnog suda u Novom Pazaru 604/17 od 27.12.2017. godine, prvim stavom izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužilja, i prema tuženima je utvrđeno da su tužilje po osnovu nasleđa iza pok. ĐĐ, bivšeg iz ..., suvlasnice sa udelima od po ¼ na katastarskoj parceli broj ..., upisanoj u listu nepokretnosti broj ... KO ..., po kulturi zemljište pod zgradom – objektom, ukupne površine 8 m2, kao i postojećeg objekta na istoj, upisanog pod rednim brojem ..., što su tuženi dužni priznati i dozvoliti knjiženje kod Službe za katastar nepokretnosti Novi Pazar, kao osnovan. Drugim stavom izreke, obavezan je tuženi DD da tužiljama preda poslovni prostor – lokal, koji se nalazi u ulici ... u ..., izgrađen na katastarskoj parceli broj ..., upisanoj u listu nepokretnosti broj ... KO ..., po kulturi zemljište pod zgradom – objektom, površine 8 m2, oslobođen od lica i stvari. Trećim stavom izreke, utvrđeno je da je tužba tužilja povučena u odnosu na tuženog EE. Četvrtim stavom izreke, obavezani su tuženi da tužiljama solidarno nadoknade troškove parničnog postupka u iznosu od 125.220,00 dinara.
Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž 1994/18 od 06.09.2018. godine, prvim stavom izreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Novom Pazaru P 604/17 od 27.12.2017. godine u stavu prvom, drugom i četvrtom izreke, tako što je odbijen tužbeni zahtev tužilja kojim su tražile da se prema tuženima utvrdi da su po osnovu nasleđa iza pok. ĐĐ, bivšeg iz ..., suvlasnice sa udelima od po ¼ na katastarskoj parceli broj ..., upisanoj u listu nepokretnosti broj ... KO ..., po kulturi zemljište pod zgradom – objektom, ukupne površine 8 m2, kao i postojećeg objekta na istoj, upisanom pod rednim brojem ..., što su tuženi dužni priznati i dozvoliti knjiženje kod Službe za katastar nepokretnosti Novi Pazar, kao neosnovan, odbijen je tužbeni zahtev tužilja kojim su tražile da se obaveže tuženi DD da im preda poslovni prostor – lokal koji se nalazi u ulici ... u ..., izgrađen na katastarskoj parceli broj ..., upisanoj u listu nepokretnosti broj ... KO ..., po kulturi zemljište pod zgradom – objektom, površine 8 m2, oslobođen od lica i stvari, kao neosnovan i obavezane su tužilje da tuženom GG solidarno naknade troškove parničnog postupka u iznosu od 54.000,00 dinara, a tuženom DD u iznosu od 76.500,00 dinara. Drugim stavom izreke, odbačena je kao nedozvoljena žalba tuženog DD, izjavljena protiv stava trećeg izreke presude Osnovnog suda u Novom Pazaru P 604/17 od 27.12.2017. godine.
Protiv pravnosnažne presude tužilje su blagovremeno izjavile reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Tuženi DD je dostavio odgovor na reviziju.
Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 – 87/18), a u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP, pa je našao da revizija tužilja nije osnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilje i EE su deca sada pok. ĐĐ, bivšeg iz .... Tuženi GG je u toku 1957. godine, sada pok. ĐĐ prodao nepokretnost označenu kao katastarska parcela broj ..., po kulturi kuća, površine 19 m2, upisana u posedovnom listu broj ... KO ..., koja je u katastru nepokretnosti i dalje upisana na tuženog GG, koji se odselio u ... . Sada pok. ĐĐ je kupljenu nepokretnost preuredio u poslovni prostor, tako što je napravio tri manja lokala. Povodom spornog lokala, postojećeg u ulici ... u ..., označenog pod brojem ..., tuženi DD vodio je parnicu radi utvrđenja prava svojine protiv tužilja, koji spor je okončan donošenjem pravnosnažne presude Osnovnog suda u Novom Pazaru P 520/13 od 06.12.2013. godine, kojom je njegov tužbeni zahtev odbijen. Zakonski naslednik sada pok. ĐĐ, pored tužilja i EE, je i njegova supruga, sada pok. ŽŽ, bivša iz .... Nakon smrti ĐĐ, njegovi zakonski naslednici su tokom 1997. godine sporni lokal izdali u zakup tuženom DD, a stupanjem na snagu Katastra nepokretnosti za Grad Novi Pazar, predmetni lokal dobio je posebnu katastarsku oznaku-katastarska parcela broj ..., upisan u listu nepokretnosti broj ... KO ... . Tokom 1997. godine, EE je zaključio sa ovde tuženim DD ugovor o kupoprodaji spornog lokala za kupoprodajnu cenu od 30.000 DM , koji ugovor je u celosti izvršen. Međutim, prilikom zaključivanja navedenog ugovora o kupoprodaji, EE nije tražio saglasnost svojih sestara, ovde tužilja, koje su kao suvlasnice na predmetnom lokalu imale pravo preče kupovine. Između pravnog prethodnika tužilja ĐĐ i njihovog brata EE, bio je zaključen ugovor o doživotnom izdržavanju, koji je raskinut presudom Opštinskog suda u Novom Pazaru P 1009/94 od 06.03.1995. godine, a koja presuda je postala pravnosnažna 15.04.1995. godine. Tuženom DD prodat je lokal ukupne površine od 6 m2, koji je prema stanju u listu nepokretnosti broj 12110 KO Novi Pazar ukupne površine od 8 m2, jer je tuženi DD na prvobitnih 6 m2, dogradio 2 m2 i predmetni lokal renovirao.
Kod tako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilna je odluka drugostepenog suda da tužbeni zahtev nije osnovan.
Odredbom člana 205. stav 1. tačka 1. Zakona o parničnom postupku propisano je da više lica mogu jednom tužbom da tuže, odnosno da budu tuženi (suparničari) ako su u pogledu predmeta u pravnoj zajednici ili ako njihova prava, odnosno obaveze proističu iz istog činjeničnog i pravnog osnova, a članom 210. istog zakona, propisano je da ako se po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa spor može da se reši na jednak način prema svim suparničarima (jedinstveni suparničari), oni se smatraju kao jedna parnična stranka, tako da se kad pojedini suparničari propuste neku parničnu radnju, dejstvo parničnih radnji koje su izvršili drugi suparničari odnose se i na one koji te radnje nisu preduzeli. Članom 211. ZPP propisano je da nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalnopravnog odnosa (stav 1.), a ako sva lica iz stava 1. ovog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, sud će da odbije tužbeni zahtev, a da o nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti (stav 3.).
Imajući u vidu da tužilje podnetom tužbom traže utvrđenje prava susvojine po osnovu nasleđa iza pok. ĐĐ na predmetnoj katastarskoj parceli, kao i na objektu postojećem na toj parceli, to je pravilan zaključak drugostepenog suda o neosnovanosti tužbenog zahteva, jer u konkretnom slučaju ne postoji potpuna procesna zajednica na strani tuženih, kao nužnih i jedinstvenih suparničara, koja vodi odbijanju tužbenog zahteva zbog nedostatka potpune pasivne legitimacije. U konkretnom slučaju tužbom je kao tuženi morao biti obuhvaćen i EE, brat tužilja, kao zakonski naslednik iza pok. ĐĐ, oca tužilja. Naime, imajući u vidu sadržinu tražene pravne zaštite, tužbom moraju biti obuhvaćeni svi učesnici predmetnog materijalnopravnog odnosa, s obzirom da se u konkretnom slučaju radi o sporu za utvrđenje prava susvojine po osnovu nasleđa na predmetnim nepokretnostima, pa povlačenjem tužbe u odnosu na svog brata EE, kao zakonskog naslednika sada pok. ĐĐ, stekli su se uslovi za odbijanje tužbenog zahteva. Stoga su navodi tužilja kojima se ukazuje da se podnetom tužbom ne dira u pravo njihovog brata EE na isti udeo jer je i on naslednik, kao i da on ne želi da učestvuje u ovom postupku, bez uticaja na drugačiju odluku u ovoj pravnoj stvari.
Odredbom člana 3 stav 1 Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa je propisano da vlasnik ima pravo da svoju stvar drži, da je koristi i da njome raspolaže, u granicama određenim zakonom, a stavom 2 istog člana da je svako dužan da se uzdržava od povrede prava svojine drugog lica. Članom 37 stav 1 istog zakona je propisano da vlasnik može tužbom zahtevati od držaoca povraćaj individualno određene stvari, a stavom 2 istog člana da vlasnik mora dokazati da na stvari čiji povraćaj traži ima pravo svojine, kao i da se stvar nalazi u faktičkoj vlasti tuženog. Odredbom člana 20 stav 1 istog zakona je propisano da se pravo svojine stiče po samom zakonu, na osnovu pravnog posla i nasleđivanjem. Kod utvrđenog da je Katastru nepokretnosti kao vlasnik nepokretnosti koje su predmet tužbenog zahteva upisan tuženi GG, to je pravilan zaključak drugostepenog suda da zahtev tužilja za predaju u posed predmetnog lokala nije osnovan. Naime, tužilje koje u javnim knjigama nisu upisane kao vlasnici, odnosno suvlasnici na spornim nepokretnostima, a ni u ovom sporu nije utvrđeno njihovo pravo svojine na istim, ne mogu tražiti uvođenje u posed po osnovu svojine, odnosno susvojine, jer je to pravo shodno odredbama Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa predviđeno isključivo za vlasnike.
Sud je cenio i ostale navode revizije, pa je našao da su neosnovani, jer je drugostepeni sud u pobijanoj odluci dao jasne, potpune i pravilne razloge iz kojih proizilazi neosnovanost revizijskih razloga, a koje ovaj sud u svemu prihvata.
Na osnovu člana 414. Zakona o parničnom postupku, odlučeno je kao u stavu prvom izreke.
Kako troškovi odgovora na reviziju ne predstavljaju potrebne troškove radi vođenja parnice u smislu odredbe člana 154. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučeno je kao u drugom stavu izreke.
Predsednik veća - sudija
Slađana Nakić Momirović,s.r.
Za tačnost otpravka
upravitelj pisarnice
Marina Antonić
