U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Branke Dražić i Dragane Boljević, članova veća, u parnici tužioca maloletnog AA iz ..., čiji je zakonski zastupnik majka BB, a punomoćnik Miroslav Ercegovčević advokat iz ..., protiv tuženog VV iz ..., čiji je punomoćnik Dejan Mraković advokat iz ..., radi izmene odluke o visini izdržavanja, odlučujući o reviziji tuženog izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 576/23 od 18.10.2023. godine, na sednici održanoj 04.04.2024. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tuženog izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 576/23 od 18.10.2023. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 576/23 od 18.10.2023. godine odbijena je žalba tuženog i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 1573/22 od 25.07.2023. godine kojom je tuženi obavezan da na ime svog doprinosa za izdržavanje maloletnog tužioca plaća iznos od 22.000,00 dinara počev od podnošenja tužbe 04.10.2022. godine pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi, svakog 01. do 10. u mesecu za tekući mesec, sa zakonskom zateznom kamatom na dospele iznose, a da dospele neisplaćene iznose plati u roku od 15 dana od prijema otpravka presude (stav prvi izreke) i konstatovano da je time izmenjena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 835/2020 od 14.10.2020. godine; dok je u preostalom delu, za iznos od još 3.000,00 dinara mesečno, tužbeni zahtev odbijen (stav drugi izreke) i odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove postupka (stav treći izreke).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...10/23), čije se odredbe u ovoj pravnoj stvari primenjuju na osnovu člana 202. Porodičnog zakona, Vrhovni sud je utvrdio da je revizija tuženog neosnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nisu učinjene bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koje revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenim činjenicama, presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P2 835/2020 od 14.10.2020. godine razveden je brak roditelja maloletnog tužioca - njegove majke BB (rođene 1986. godine) i oca, tuženog VV (rođenog 1976. godine), tužilac AA (rođen 2010. godine) poveren je na samostalno vršenje roditeljskog prava majci, a tuženi je obavezan da na ime svog doprinosa za izdržavanje mal. sina plaća mesečno 25% od svojih redovnih mesečnih novčanih primanja počev od 14.10.2020. godine. Roditelji maloletnog tužioca nemaju obaveze zakonskog izdržavanja prema drugim licima.

Tužilac, koji sada ima 13 godina i pohađa VI razred osnovne škole, živi sa majkom u njenom stanu od 56 m2 u ... ulici u ..., trenira košarku, pohađa košarkaške pripreme i privatne časove engleskog jezika, i redovno ide na letovanja i zimovanja. Za podmirenje njegovih trenutnih mesečnih potreba dovoljan je iznos od oko 44.000,00 dinara, koji odgovara minimalnoj sumi za izdržavanje. Zakonska zastupnica maloletnog tužioca je zaposlena u ... kao ..., sa platom od oko 58.000,00 dinara krajem 2022. godine. Otplaćuje tri kredita mesečnim iznosom od oko 26.000,00 dinara, a finansijski je pomažu roditelji. Osim stana u kome živi sa tužiocem, ima i automobil BMW (2010. godište).

Tuženi je mašinski tehničar; prijavljen je kao nezaposlen (sa više prekida od 2010. godine), iako je ranije 7-8 godina radio u kladionici sa platom od 36.000,00 dinara, a sada se bavi dostavom hrane za restoran i ostvaruje mesečne prihode od oko 50.000,00 dinara. Očev stan u kome je ranije živeo u ..., površine 51 m2 (u ulici ...), prodao je sredinom 2022. godine i od iznosa od 50.000 evra, koji mu je preostao nakon što je novac od prodaje podelio sa sestrom, za 35.000 evra kupio je stan u izgradnji u ... ugovorene površine 54 m2, sa rokom izgradnje do jeseni 2023. godine. Živi u iznajmljenom stanu površine 46 m2 u centru Beograda (u ulici ...), za koji plaća zakupninu od 400 evra. Na ime naknade za eksproprisanu imovinu, u dva navrata tokom 2022. godine je primio iznose od 258.000,00 i 337.654,00 dinara, a povremeno prima i uplate od kladionice na ime dobitaka. Automobil koji je prethodno vozio (Fiat Punto, 2002. godište) prodao je sredinom 2022. godine i nakon toga kupio automobil Peugeot 206 (2001. godište). Od nepokretne imovine preostala mu je parcela od 1,70 ari koja se nalazi između ... i ... . Srčani je bolesnik (2010. godine je imao infarkt). Nije kreditno opretećen. Nije u kontaktu sa maloletnim tužiocem, jer on ne želi da se viđa sa njim.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da su se promenile okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka – ne samo da je tužilac stariji tri godine i da su povećane njegove potrebe u pogledu ishrane, higijene, škole, dokolice i druženja, već i tuženi, iako sada prijavljen kao nezaposlen, ostvaruje veće prihode i to ne samo po osnovu rada, pri čemu je iz njegovog životnog stila očigledno da on ostvaruje i druge prihode. Stoga je tuženi obavezan da na ime svog doprinosa za izdržavanje maloletnog tužioca plaća 22.000,00 dinara mesečno, što predstavlja polovinu iznosa od minimalne sume izdržavanja, dok je za 3.000,00 dinara preko tog iznosa mesečno tužbeni zahtev odbijen.

Po oceni Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo prilikom odlučivanja o visini obaveze tuženog za izdržavanje maloletnog deteta i izmene ranije donete odluke o visini izdržavanja.

Porodičnim zakonom („Službeni glasnik RS“, br. 18/05, 72/11, 6/15) je propisano (član 160) da se izdržavanje određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja (stav 1); da potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 2); da mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveza da izdržava druga lica, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 3). Ako je poverilac izdržavanja dete, visina izdržavanja treba da omogući najmanje takav nivo životnog standarda za dete kakav uživa roditelj dužnika izdržavanja (član 162. stav 3), pri čemu se visina izdržavanja može smanjiti ili povećati ako se promene okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka (član 164).

Nižestepeni sudovi su pravilno zaključili da je došlo do promene okolnosti koja uzrokuju potrebu da se promeni ranija sudska odluka o iznosu izdržavanja kojim je tuženi obavezan da doprinosi izdržavanju maloletnog sina.

Maloletni tužilac je trinaestododišnji dečak sa znatno većim i raznovrsnijim potrebama nego što je to bilo u vreme donošenja prethodne presude pre tri godine. I materijalna situacija tuženog se popravila, kada se ima u vidu da je u međuvremenu razrešio imovinske odnose sa sestrom i trajno se stambeno obezbedio. Pri tom, do prijema kupljenog stana tuženi je sebi priuštio zakup stana u centru grada i to takve površine koja je, imajući u vidu trenutne društvene okolnosti, podobna da zadovolji ne samo potrebe pojedinca, već i stambene potrebe manje porodice. Stoga, vodeći računa o svim kriterijumima za izdržavanje navedenim u citiranim zakonskim odredbama, imajući u vidu i raznovrsne prihode tuženog i njegove ostale životne navike, nema sumnje da je tuženi u stanju da doprinosi izdržavanju maloletnog tužioca dosuđenim iznosom, pa nisu osnovani revizijski navodi o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Suprotno revizijskim navodima, nižestepeni sudovi su pravilno ocenili sve okolnosti konkretnog slučaja koje su od uticaja na obavezu tuženog za izdržavanje svog maloletnog sina, i to kako njegove mogućnosti, tako i njegove potrebe i obaveze, i podrobno su i logično obrazložili zaključak da tužilac, uprkos tome što je zvanično evidentiran kao nezaposleno lice, očigledno ima dopunske prihode koji mu omogućavaju nadprosečni životni standard.

Navodi koje je tuženi iznosio i tokom prvostepenog postupka, a koje ponavlja u reviziji, o tome da mu je zdravlje ozbiljno ugroženo i narušeno jer je imao infarkt i tokom 2022. i 2023. godine lečio (i izlečio) helikobakter, zbog čega je bio izložen konstantnim novčanim izdacima, koje inače nije konkretno dokazao, u kontekstu ostalih okolnosti koje ukazuju da tužilac neometano vodi aktivan život, nisu od uticaja na donošenje drugačije odluke. Bez uticaja je takođe i navod tuženog da za iznos od 50.000 evra koji mu je preostao od prodaje očevog stana ne može da se kupi ni garsonjera u Beogradu, s obzirom da je tuženi, upravo od tog iznosa uložio 35.000 evra u kupovinu stana u izgradnji. Zbog toga su nižestepeni sudovi pravilno zaključili da je tuženi bio u mogućnosti da preostali iznos koristi racionalno, s obzirom da je njegova prvenstvena obaveza da se stara o izdržavanju sina.

Nije od uticaja ni ukazivanje na nepotpuno i nepravilno utvrđeno činjenično stanje od strane nižestepenih sudova, u pogledu porasta konkretnih troškova života i obima tog porasta. Iako su okolnosti u kojima žive poverilac i dužnik izdržavanja različite u svakom konkretnom slučaju, te ih treba u svakom od njih i utvrđivati, postoji i niz činjenica (priznatih, neosporenih ili opštepoznatih) koje nije neophodno utvrđivati. Takve su činjenice koje se tiču porasta troškova života, potrebe za ishranom deteta u pubertetu, za higijenom, osnovnom odećom i obućom, školskim i sa njima vezanim aktivnostima, kao i aktivnostima vezanim za dokolicu i socijalno okruženje. Dosuđeni iznos na ime doprinosa tuženog za izdržavanje maloletnog sina, uz doprinos majke, kako u novcu tako i kroz rad, brigu i staranje koje ona svakodnevno ulaže, dovoljan je za podmirenje potreba maloletnog tužioca i omogućava mu nivo životnog standarda kakav uživa roditelj koji je dužnik izdržavanja – ovde tuženi. Plaćanjem dosuđenog iznosa, i prema shvatanju ovog suda, a suprotno navodima revizije, neće biti ugrožena egzistencija tuženog.

Ostalim navodima revizije tuženi ponavlja navode svoje žalbe, koji su već bili pravilno cenjeni od strane drugostepenog suda i osporava ocenu izvedenih dokaza, što predstavlja razlog zbog kojih se revizija ne može izjaviti prema članu 407. stav 1. ZPP, te ih ovaj sud ne obrazlaže detaljno, saglasno članu 414. stav 2. ZPP.

Iz navedenih razloga, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić