U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dobrile Strajina, predsednika veća, Gordane Komnenić i Dragane Mirosavljević, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Milena Milutinov, advokat iz ..., protiv tužene BB iz ..., čiji je punomoćnik Mile Korać, advokat iz ..., radi utvrđenja prava svojine po osnovu sticanja u bračnoj zajednici po tužbi i protivtužbi, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1034/21 od 13.05.2021. godine, u sednici održanoj 23.11.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1034/21 od 13.05.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Novom Sadu P 625/2016 od 03.02.2021. godine, stavom prvim i drugim izreke tužbeni zahtev tužioca i protivtužbeni zahtev tužene delimično su usvojeni. Stavom trećim izreke, utvrđeno je da su stranke po osnovu zajedničkog sticanja u braku nosioci prava svojine sa udelom od po ½ na nepokretnostima i to: poslovnom prostoru projektnih oznaka „...“ lamela ..., lokal br. ..., površine 17 m2 u stambeno poslovnoj zgradi u ul. ... broj ... u ..., na parceli broj .../... KO ...; garsonjeri broj ..., površine 34 m2 u stambenoj zgradi u ul. ... broj ... u ..., na parceli broj ... KO ... i trosobnom stanu broj ... površine 79 m2, u potkrovlju stambene zgrade u ul. ... broj ... u ... na parceli broj ... KO ..., što su stranke dužne jedna drugoj priznati i trpeti da se na osnovu ove presude izvrši upis prava svojine stranaka sa po ½ dela opisanih nepokretnosti. Stavom četvrtim izreke utvrđeno je da su stranke po osnovu zajedničkog sticanja u braku nosioci prava svojine sa udelom od po ½ na putničkom vozilu marke „...“, tip: ... ... ..., broj šasije: ..., broj motora: ..., proizvedenog 2003. godine, a što su stranke dužne jedna drugoj priznati. Stavom petim izreke, odbijen je zahtev tužioca preko utvrđenog udela u pravu svojine na opisanom poslovnom prostoru pa do traženog utvrđenja udela od ¾, preko utvrđenog udela u pravu svojine na opisanoj garsonjeri pa do traženog utvrđenja prava svojine u udelu 1/1 i preko utvrđenog udela na opisanom trosobnom stanu u ul. ... pa do traženog utvrđenja udela od 4/5 (nepokretnosti iz stava tri izreke). Stavom šestim izreke, odbijen je deo protivtužbenog zahteva tužene kojim je tražila da se naloži tužiocu da joj preda: tri ženska prstena od žutog, 14-karatnog zlata, sa cirkonima, svaki težine 10 g; dva ženska prstena od žutog, 14-karatnog zlata, svaki težine 10 g; jedan ženski prsten od belog 14-karatnog zlata, težine 10 g; jedan ženski lančić od žutog 14-karatnog zlata, kafa – rad, težine 37 grama; jedan ženski lančić od žutog 14-karatnog zlata, kartije – rad, težine 20 g; jedan ženski lančić od žutog 14-karatnog zlata, kartije – rad, težine 16 g; jedan medaljon od žutog 14-karatnog zlata, težine 12 g; jedan privezak u obliku srca od žutog 14-karatnog zlata, težine 8 g; jedan privezak u obliku krsta od žutog 14-karatnog zlata, težine 13 g i jedan privezak u obliku krsta od belog i žutog 14-karatnog zlata u kombinaciji, težine 15 g. Stavom sedmim izreke, odbačena je protivtužba u delu u kome je tužilja tražila da se utvrdi da je tužilac dužan da trpi da se na osnovu ove presude izvrši deoba imovinske zajednice na opisanom vozilu (vozilo opisano u stavu četvrtom izreke) i to javnom prodajom vozila. Stavom osmim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka. Stavom devetim izreke, odbijen je zahtev tužene za oslobođenje od plaćanja taksi u ovom postupku.

Odlučujući o žalbi tužioca – protivtuženog, Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom Gž 1034/21 od 13.05.2021. godine prvostepenu presudu u pobijenom delu kojim je odlučeno o protivtužbenom zahtevu ukinuo i u tom delu vratio predmet prvostepenom sudu na ponovno suđenje, a potvrdio u delu odluke o tužbenom zahtevu.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11...18/20), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da je revizija neosnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Tužilac u reviziji ne navodi druge bitne povrede odredaba parničnog postupka koje su bile ili mogle biti od uticaja na donošenje zakonite i pravilne odluke.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, stranke su zaključile brak 23.11.1991. godine, koji je razveden presudom Osnovnog suda u Novom Sadu od 10.03.2015. godine. Imaju dvoje dece, sina rođenog ... godine i ćerku rođenu ... godine. Od februara 1992. godine do kraja 2002. godine stranke su živele u kući roditelja tužioca. Vremenom su u kući izvedeni radovi radi odvajanja dela kuće u kome su živele stranke. Dok su parnične stranke živele u kući roditelja tužioca, majka tužioca im je pomagala na taj način što je plaćala račune za komunalne usluge. Tužena se starala o higijeni i održavanju dela kuće u kome su živeli i obavljala je sve kućne poslove.

U vreme zaključenja braka stranke su bile zaposlene i ostvarivale prihode po tom osnovu. U tom periodu zarade su bile približno iste visine. Tužena je kao ... u ... bila zaposlena na neodređeno vreme od 01.09.1994. godine. Svoju zaradu trošila je za potrebe domaćinstva. Ona je raspolagala i čekovima, koje je koristila za kupovinu potrepština za domaćinstvo. Tužilac je mobilisan aprila 1992. godine, kada je ostao bez posla. Na ratištu je bio do septembra 1992. godine. Po povratku sa ratišta u periodu 1992/93 godine tužilac se bavio preprodajom robe i goriva iz ... . Od decembra 1993. godine sa prijateljem je započeo prodaju ... na štandovima i zarađivao je oko 600 DEM mesečno. Polovinom 1996. godine tužilac je sa VV započeo novi posao osnivanjem ortačke radnje, koja se bavila ... . Kasnije, 2013. godne promenjena je pravna forma ortačke radnje u pravnu formu privrednog društva, kada je sa poslovanjem nastavilo privredno društvo, gde su udele od po 50% imali tužilac i VV. Time se tužilac bavio sve do 2015. godine. Za navedeno vreme, tužilac se bavio i ... . Tužena mu je u tome pomagala na taj način što su preko nje njene kolege sa posla kupovale ... kod tužioca.

Tokom trajanja bračne zajednice stranaka kupljen je poslovni prostor u ul. ..., površine 16,94 m2. Kupoprodajni ugovor sa prodavcem zaključen je 18.12.1991. godine, a u ugovoru su kao kupci označene obe stranke. Poslovni prostor je kupljen u „sirovom“ stanju, drugi stepen završenosti. Na privođenju nameni poslovnog prostora radili su tužilac i njegov otac, tako što su ga sređivali sa majstorima. Kada je priveden nameni, poslovni prostor je služio za izdavanje, ali nije bio izdat za sve vreme trajanja bračne zajednice stranaka. Stan – garsonjeru površine 34 m2 na ... spratu, označen kao stan broj ... u stambenoj zgradi broj ... u ul. ... u ..., kupljen je tokom trajanja bračne zajednice stranaka za cenu od 690.000,00 dinara. Ugovor je zaključen 15.05.2000. godine, a u ugovoru je kao kupac označen tužilac. Tokom trajanja bračne zajednice stranaka, 2002. godine kupljen je i veći stan – trosoban stan broj ... u potkrovlju (... sprat) sa korisnom površinom 78,75 m2, koji se nalazi u stambenoj zgradi broj ... u ul. ... u ..., za cenu od 2.520.910,0 dinara. Ugovor je zaključen 25.10.2002. godine, a u ugovoru su kao kupci označene obe stranke. Stranke su novac dobijen na ime svadbenog poklona uložile u kupovinu poslovnog prostora, a majka tužioca je strankama dala na poklon novčani iznos od 5.500 DEM i 5.000 DEM za kupovinu stanova.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je delimično usvojio zahtev tužioca određivanjem suvlasničkog udela tužioca u sticanju zajedničke imovine sa ½ dela, primenom člana 171, 177. i 180. stav 3. i 4. Porodičnog zakona.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je odlučio drugostepeni sud, kada je odbio, kao neosnovanu žalbu tužioca u delu u kome je odbijen kao neosnovan njegov zahtev preko utvrđenog udela na predmetnim nepokretnostima, pravilnom primenom člana 171. i 180. stav 2. Porodičnog zakona.

Porodičnim zakonom članom 171. stav 1. propisano je da imovina koju su supružnici stekli radom u toku trajanja zajednice života u braku predstavlja njihovu zajedničku imovinu dok je stavom 2. propisano da supružnici bračnim ugovorom mogu drugačije urediti svoje imovinske odnose. Članom 177. propisano je da deobom zajedničke imovine, u smislu ovog zakona, smatra se utvrđivanje suvlasničkog odnosno supoverilačkog udela svakog supružnika u zajedničkoj imovini. Članom 180. stav 1. propisano je, ako supružnici ne mogu da se sporazumeju o deobi zajedničke imovine, deobu zajedničke imovine vrši sud (sudska deoba), stavom 2. da se pretpostavlja da su udeli supružnika u zajedničkoj imovini jednaki, stavom 3. da veći udeo jednog supružnika u sticanju zajedničke imovine zavisi od njegovih ostvarenih prihoda, vođenja poslova domaćinstva, staranja o deci, staranja o imovini, te drugih okolnosti od značaja za održavanje ili uvećanje vrednosti zajedničke imovine.

Iz napred citiranih odredbi Porodičnog zakona sledi da imovina koju su supružnici stekli u toku trajanja zajednice života u braku predstavlja njihovu zajedničku imovinu. Pretpostavlja se da su udeli supružnika u zajedničkoj imovini jednaki. Veći udeo jednog supružnika u sticanju zajedničke imovine zavisi od njegovih ostvarenih prihoda, vođenja poslova u domaćinstvu, staranja o deci, staranja o imovini, te drugih okolnosti od značaja za održavanje ili uvećanje vrednosti zajedničke imovine. Imajući u vidu da stranke svoje imovinske odnose nisu uredile bračnim ugovorom, da su predmetne nepokretnosti stečene za vreme trajanja bračne zajednice stranaka i da tužilac nije dokazao da je njegov udeo u zajedničkoj imovini veći u odnosu na tuženu, pravilno su nižestepeni sudovi utvrdili pravo tužene na ½ idealnog dela predmetnih nepokretnosti, jer u postupku nije oborena zakonska pretpostavka o jednakim udelima supružnika, pa se revizijom neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.

Neosnovano je ukazivanje u reviziji na ostvarena veća primanja tužioca u odnosu na tuženu u toku trajanja njihove bračne zajednice, jer iako su nižestepeni sudovi utvrdili da su u jednom periodu prihodi tužioca bili veći od prihoda tužene, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da se iz utvrđenog činjeničnog stanja ne može pouzdano izvesti zaključak koliko je doprinos tužioca u sticanju zajedničke imovine veći. Osim toga, prihodi od zarade su samo jedan od kriterijuma kod utvrđenja udela u zajednički stečenoj imovini. U ovom slučaju pravilno je vrednovan doprinos tužene u sticanju zajedničke imovine, koja je tokom trajanja bračne zajednice bila u radnom odnosu i u njenom staranju o domaćinstvu i deci.

Cenjeni su i ostali navodi revizije kojima se osporava primena materijalnog prava, ali ovaj sud nalazi da su isti neosnovani i da ne utiču na drugačiju odluku u ovoj pravnoj stvari.

Sa napred navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija
Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka
upravitelj pisarnice
Marina Antonić