Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž 1623/20 od 30.09.2020. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužene i potvrđena presuda Višeg suda u Nišu P 1492/16 od 15.10.2019. godine.

Protiv pravnosnažne presude Apelacionog suda u Nišu, tužena je blagovremeno, preko zakonskog zastupnika, izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 18/20), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija tužene nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, ugovorom o kupoprodaji nepokretnosti Ov. br. 5991/83 koji je zaključen između AA, BB, VV, GG i DD, kao prodavaca i Opštinskog komiteta SKS u Nišu, kao kupca, prodavci su prodali kupcu porodičnu stambenu zgradu u Nišu u ulici ... broj .. na KP br. .. sa pravom trajnog korišćenja na ovoj parceli u površini od 5,23 ari, za ugovorenu kupoprodajnu cenu u iznosu od 1.788.160,00 dinara. Ugovorom o prenosu prava korišćenja na nepokretnosti od 01.06.1984. godine, zaključenim između Opštine Niš i Opštinskog komiteta SKS Niš, Opština Niš je prenela pravo korišćenja na kući br. .., sa tri zgrade u ulici ... u Nišu, na KP br. .. u površini od 1050 m2 KO Niš Ćelekula, bez naknade, a Opštinsi komitet SKS Niš je primio pravo korišćenja na navedenim nepokretnostima. Članom 4. navedenog ugovora Opština Niš se saglasila da Opštinski komitet SKS Niš na osnovu ovog ugovora može bez posebne saglasnosti izvršiti upis prava korišćenja stečenog ovim ugovorom. Iz ugovora o plaćanju naknade za uređivanje gradskog-građevinskog zemljišta od 14.12.1984. godine utvrđeno je da je naknada plaćena. Rešenjem Opštinskog komiteta za urbanizam i stambeno-komunalne delatnosti Opštine Niš od 20.03.1985. godine odobreno je investitoru Opštinskom komitetu SKS Niš dogradnja društvenih prostorija, prva faza (VP) (P+1+P) na KP br. .. i .. u ulici ..., čija je predračunska vrednost iznosila 37.496.145,00 dinara dok je rešenjem istog organa od 23.07.1986. godine odobrena dogradnja druge faze (VP) (P+1+P) čija je predračunska vrednost iznosila 25.484.901,00 dinara. Dana 22.07.1986. godine Služba društvenog knjigovodstva, Filijala Niš, izdala je potvrdu da je Opštinski komitet SKS Niš obezbedio sredstva za izgradnju i nakon tog, dana 30.12.1986. godine, Opštinski komitet za urbanizam i stambeno-komunalne delatnosti Opštine Niš izdao je rešenje UP br. .. kojim je odobrena upotreba investicionog objekta, dogradnja društvenih prostorija prva faza i druga faza na KP br. .. i .. KO Niš Ćelekula, čiji je investitor Opštinski komitet SPS u Nišu. Rešenjem Opštinskog suda u Nišu Dn br. 133/91 od 12.02.1991. godine, po zahtevu SPS Opštinski odbor Niš, dozvoljen je upis zgrade br. .. i tri zgrade sa kućištem, dvorištem i njivom u ulici ... na KP br. .. od 1050 m2, prava korišćenja i upravljanja u korist SPS Opštinskog odbora Niš po osnovu prenosa od do tada uknjiženog korisnika SKS – Opštinskog komiteta SKN Niš. Rešenjem istog suda Dn br. 623/02 od 28.11.2002. godine dozvoljena je promena upisa u vlasničkom listu ZK.Ul. br. .. KO Niš tako što je predmetna imovina upisana kao državna svojina, vlasništvo SRJ, a navedena promena je izvršena na osnovu člana 13. i 14. Zakona o finansiranju političkih partija. Iz Uverenja RGZ, SKN Niš od 30.04.2018. godine utvrđeno je da su KP br. .. i KP br. .. spojene u KP br. .. koja je upisana kao zgrada br. .. i .., zgrada od 7 ari i 65 m2 i dvorište od 8 ari i 05 m2 na SKS Opštinski komitet Niš, dok je iz uverenja od 31.03.2017. godine utvrđeno da je 2011. godine u postupku izrade katastra nepokretnosti KP br. .. prenumeracijom dobila novi broj .. KO Niš – Bubanj i upisana kao zemljište pod zgradom od 4 ari i 60 m2, zemljište pod zgradom od 2 ara i 52 m2, zemljište pod zgradom od 1 ar i 89 m2, zemljište pod zgradom od 766 m2, zemljište uz zgradu od 5 ari i 46 m2 na SPS Srbije Opštinski odbor Niš, kao da je i danas KP br. .. na navedeni način upisana na Socijalističku partiju Srbije, Opštinski odbor Niš, u LN br. .. KO Niš – Bubanj. Veštačenjem od strane veštaka građevinske struke utvrđeno je da je stanje pre dogradnje, odnosno do 21.12.1983. godine bilo sledeće: na KP br. .. bila je izgrađena kuća br. .. i tri zgrade površine 5 ari i 29 m2 u društvenom vlasništvu, nosilac prava korišćenja Opština Niš, dok je na KP br. .. bila izgrađena porodična kuća broj .. i jedna zgrada površine 145 m2 u vlasništvu Opštinskog komiteta SKS Niš. Nakon dogradnje, a što je i sadašnje stanje, na KP br. .. KO Niš se nalaze: poslovna zgrada br. 1, površine u osnovi 460 m2, poslovna zgrada br. 2, površine u osnovi 252 m2, pomoćna zgada br. 3, površine u osnovi 189 m2 i pomoćna zgrada br. 4, površine u osnovi 76 m2. Dograđena je zgrada broj 6 proširenjem osnove i nadogradnjom na delu ranije zgrade broj 6 dograđen je prvi sprat korisne površine 160 m2 i potkrovlje površine 145 m2. U dvorištu je izgrađen novi objekat funkconalno povezan sa napred opisanim dograđenim objektom korisne površine 400 m2. Dogradnjom objekata na KP br. .. objekti su spojeni u jedinstvenu građevinsku i funkcionalnu celinu i ne mogu se razdvajati bez znatnije štete. Dopunskim nalazom veštaka od 15.05.2019. godine utvrđena je tržišna vrednost nepokretnosti na KP br. .. KO Niš – Bubanj sa stanjem pre i nakon dogradnje i tržišnim uslovima, pa je utvrđeno da je ukupna vrednost predmetne nepokretnosti pre dogradnje iznosila 60.456.000,00 dinara, dok ukupna tržišna vrednost predmetnih nepokretnosti sa stanjem i tržišnim uslovima na dan procene iznosi 258.576.000,00 dinara, kao i da procentualni udeo ranijih postojećih zgrada i parcela KP br. .. i .. u ukupnoj vrednosti sada postojećih objekata i parcele iznosi 23,38%. Iskazima saslušanih svedoka utvrđeno je da su finansijska sredstva za izvršene građevinske radove obezbeđivana iz uplaćenih članarina, a ne iz budžeta SRJ kako je to tvrdila tužena, a i Služba društvenog knjigovodstva, Filijala Niš, izdala je dana 22.07.1986. godine potvrdu da je Opštinski komitet SKS Niš obezbedio sredstva za izgradnju.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom materijalnog prava usvojili tužbeni zathev tužioca kao osnovan.

Odredbom člana 13. stav 1. Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni list SRJ“ br. 73/2000, koji je prestao da važi 18.07.2003. godine, osim odredbi člana 13. i 14. Zakona) propisano je da je imovina koja je bila na upravljanju, korišćenju i raspolaganju Saveza komunista Jugoslavije, Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije i Saveza socijalističke omladine Jugoslavije, a koju su činili objekti, poslovni prostor, oprema, kancelarijski nameštaj i slično, svojina Savezne Republike Jugoslavije.

Odredbom člana 14. istog Zakona propisano je da su odluke, ugovori i drugi akti kojima se nepokretnosti, na kojima su pravo korišćenja, odnosno raspolaganja imale društveno-političke organizacije iz člana 13. stav 1. ovog Zakona i koje su služile za obavljanje delatnosti tih organizacija, preneta na druga pravna ili fizička lica posle njihovog prestanka, ili kojima je pravo korišćenja, odnosno raspolaganja preneto na političke stranke, udruženja građana ili društvene organizacije nastale preobražajem, spajanjem ili pripajanjem društveno – političkih organizacija, ili kojima su na druga pravna ili fizička lica prenete sa dejstvom u momentu prestanka rada društveno – političkih organizacija ništavi (stav 1.), da Savezna Republika Jugoslavija ima pravo da zahteva brisanje prava svojine ili drugog stvarnog prava stečenog suprotno stavu 1. ovog člana i predaju nepokretnosti na kojima su pravo korišćenja, odnosno raspolaganja imale ove savezne društveno – političke organizacije (stav 2.), a da se primenom odredbe stava 2. ovog člana ne može dirati u prava koja su stekli savezni sticaoci i treća savezna lica (stav 3.).

Vrhovni kasacioni sud prihvata pravni stav nižtestepenih sudova da se na konkretan slučaj ne mogu primeniti odredbe Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni list SRJ“ br. 73/2000) odnosno odredba člana 13. stav 1. tog Zakona. Naime, utvrđeno je u postupku da sporna imovina u konkretnom slučaju nikada nije bila na upravljanju, korišćenju i raspolaganju Saveza komunista Jugoslavije. Prema opštim aktima Savez komunista Jugoslavije – Statutu nekadanji Opštinski komitet Saveza komunista je bio samostalna organizacija, o čemu se ovaj sud već izjasnio kroz svoju presudu Rev 14/2010 od 17.02.2010. godine. Zbog navedenog Zakon o finansiranju političkih stranaka nije mogao da bude osnov za uknjiženje sporne imovine, kao vlasništvo Savezne Republike Jugoslavije kako je to urađeno u konkretnom slučaju. Ovo iz razloga što je u postupku utvrđeno da je pravni prethodnik tužioca sporne nepokretnosti stekao teretnim putem, odnosno teretnim pravnim poslom – ugovorom o kupoprodaji nepokretnosti i izgradnjom iz sopstvenih sredstava, te da je uknjižen na osnovu valjanog pravnog posla kao titular prava, to znači da je po članu 33. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa pravni prethodnik tužioca postao i vlasnik spornih nepokretnosti u smislu člana 20. i 21. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa i prava korišćenja katastarske parcele u smislu člana 24. istog Zakona.

Sa iznetih razloga neosnovani su revizijski navodi o pogrešnoj primeni materijalnog prava od strane nižestepenih sudova.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka doneta primenom člana 153. i 154. ZPP.

Revizijski navodi kojima se osporava ocena izvedenih dokaza u provedenom postupku i pravilnost utvrđenog činjeničnog stanja nisu razmatrani, jer ne predstavljaju revizijski razlog iz odredbe člana 407. stav 2. ZPP.

Sa iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 414. Zakona o parničnom postupku odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća-sudija,

Slađana Nakić Momirović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić