U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem o odobrenju za izgradnju Gradske uprave Grada Beograda, Sekretarijat za urbanizam i građevinske poslove, Sektor za sprovođenje planova i pripremu za građenje, Odeljenje za sprovođenje planova, izdavanja i odobrenja za izgradnju objekta BP preko 800 m2 od 24.08.2004. godine tuženima je odobreno da mogu izgraditi stambeni objekat spratnosti Su+Pr+2+Pk, ukupne BPG 1.414,2 m2, od čega nadzemne BPG 869 m2, a podzemne 545,21 m2, na građevinskoj parceli formiranoj od kat.parc. .. i .. KO ..., ul. ... br. .., Beograd. Ugovorom od 17.11.2004. godine regulisana je naknada za uređivanje građevinskog zemljišta za izgradnju stambenog objekta u ul. ... br. .., na kat.parc. br. .. i .. KO ... . U ugovoru su kao investitori označeni ovde tuženi. Utvrđena je visina naknade (član 3. stav 1), način plaćanja (član 4), s tim što je ugovor za investitore potpisala GG. GG je navedeni ugovor potpisala na osnovu punomoćja od 10.01.2004. godine kojim je ovlašćena da u ime potpisanih lica i za njihov račun može preduzimati sve pravne i faktičke radnje, voditi upravne i druge postupke pred upravnim sudskim organima, podnositi zahteve, potpisivati sve ugovore, odricati se prava na žalbu, ulagati pravne lekove prema nahođenju za objekat u ul. ... br. .., postojeći na kat.parc. br. .. KO ... . Takođe je ovlašćena da može pribaviti akt o urbanističkim uslovima, odobrenje za gradnju i druga odobrenja kao i sačiniti glavni građevinski projekat i predati ga na saglasnost i potpisati ugovor sa tužiocem, sve radi izgradnje novog objekta na pomenutoj lokaciji. U punomoćju je navedeno da su isto dali AA, BB, VV i DD. Aneksom navedenog ugovora koji je potpisan 15.04.2008. godine, regulisana je izmena načina plaćanja naknade za uređivanje građevinskog zemljišta po ugovoru od 17.11.2004. godine, zaključenog za izgradnju stambenog objekta u ul. ... br. .. u Beogradu, na kat.parc. br. .. i .. KO ... . U ugovoru su kao investitori označeni ovde tuženi, s tim što je za investitore ovaj aneks potpisao ĐĐ, a na osnovu punomoćja od tuženih AA, BB i VV. Na navedenom punomoćju je konstatovano da ga je potpisala i svoj potpis overila GG za AA, BB i VV. Članom 1. aneksa navedeno je da su investitori po zaključenom ugovoru sa Direkcijom za građevinsko zemljište izvršili 22 uplate do 03.04.2008. godine u ukupnom iznosu od 8.841.996,00 dinara, a članom 4. konstatovano je da ukupna obaveza iznosi 8.966.260,26 dinara. Investitori su 11.04.2008. godine, po osnovu aneksa, platiti prvu ratu od 896.626,00 dinara.

Pravnosnažnim rešenjem o upotrebnoj dozvoli Grada Beograda, Sekretarijat za urbanizam i građevinske poslove, Sektor za sprovođenje planova i pripremu za građenje od 08.12.2008. godine odobrena je investitorima AA, BB, VV i DD upotreba navedenih radova na izgradnji stambenog objekta spratnosti Su+P+3+Pk na građevinskoj parceli broj .. i .. KO ... u ul. ... br. .. ukupne BRGP nadzemnih etaža 1.368,99 m2 (obračunato po GP-u) dok je ukupna površina BRPG (obračunata po JUS-u) 2.087,99 m2, od čega nadzemne 1.541,65 m2, a podzemne 546,34 m2, izgrađenog po osnovu rešenja o odobrenju za izgradnju rešenjem o odobrenju za izgradnju od 24.08.2004. godine, odobrenja po izmenjenoj dokumentaciji od 27.09.2006. godine, potvrde o prijemu dokumentacije od 17.12.2004. godine i potvrde o prijemu dokumentacije po izmenjenoj dokumentaciji od 09.05.2008. godine.

Iz nalaza i mišljenja veštaka građevinske struke od 17.07.2017. godine i izjašnjenja veštaka, koje je prvostepeni sud prihvatio, utvrđeno je da je ukupna visina duga tuženih prema aneksu ugovora, a imajući u vidu izmenjeno rešenje o odobrenju za izgradnju u pogledu spratnosti objekta iznosi 13.618.122,47 dinara (480,80m2 h 28.319,17 din/m2) na dan 17.07.2017. godine, kao i da je nalaz i mišljenje dato preko neisplaćene površine uz primenu cena prema Odluci o kriterijumima i merilima za utvrđivanje naknade za uređivanje građevinskog zemljišta od 28.12.2009. godine (važećoj u vreme veštačenja).

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je odbio tužbeni zahtev, nalazeći da ĐĐ nije imao ovlašćenje za zaključenje aneksa ugovora, a da tuženi nisu odobrili zaključenje aneksa, pa smatrajući da aneks ugovora nije zaključen, to obaveza tuženih nije nastala, u smislu člana 88. Zakona o obligacionim odnosima ZOO, zbog čega je ocenio da je osnovan prigovor nedostatka pasivne legitimacije. Kako punomoćja od 09.06.2006. godine nisu potpisali investitori, već je isto potpisala GG za sve njih, a da je u tekstu ovog punomoćja navedeno da se ovlašćuje ĐĐ da u ime davaoca ovog punomoćja, a za svoj račun, između ostalog potpiše i ugovor sa Direkcijom, ali ne i aneks, to po oceni prvostepenog suda GG nije bila ovlašćena da svoja punomoćja koja su izdali ovde tuženi prenese na ĐĐ.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i usvojio tužbeni zahtev, zaključivši kod činjenice da je pravnosnažnim rešenjem o upotrebnoj dozvoli od 08.12.2008. godine odobreno investitorima AA, BB, VV i DD upotreba izvedenih radova na izgradnji stambenog objekta, da su tuženi, saglasno odredbi člana 74. tada važećeg Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“, br. 47/03) ispunili uslove potrebne za dobijanje rešenja o odobrenju za izgradnju, ali i obavezu da zaključe ugovor kojim se reguliše plaćanje naknade za uređivanje građevinskog zemljišta bez koga ne bi ni mogli da dobiju navedeno rešenje, saglasno odredbi člana 114. stav 2. istog zakona, zbog čega su kao dokaz o uređenju odnosa povodom regulisanja nakande morali priložiti ugovor sa tužiocem. Kako su investitori po zaključenom aneksu ugovora sa tužiocem izvršili uplatu prve rate 11.04.2008. godine, pri činjenici da tuženi u formalnom smislu nisu naknadno odobrili radnje neovlašćenog punomoćnika ĐĐ (koji nije imao punomoćje za zaključenje aneksa ugovora) u smislu odredbe člana 88. ZOO, ocenio je da su tuženi konkludentnim radnjama odobrili zaključeni aneks ugovora samim tim što su prilažući aneks ugovora i uplaćujući prvu ratu, dobili rešenje o odobrenju za izgradnju, zbog čega po stanovištu drugostepenog suda obaveza tuženih prema tužiocu postoji. Po oceni Vrhovnog suda pravilno je stanovište drugostepenog suda da obaveza tuženih za plaćanje naknade za uređenje građevinskog zemljišta postoji. Naime, odredbom člana 2. stav 1. tačka 30. Zakona o planiranju i izgradnju („Službeni glasnik RS“ broj 47/2003 sa izmenama i dopunama), koji je bio na snazi u vreme zaključenja ugovora i aneksa ugovora sa tužiocem, a koji je za predmet imao naknadu za uređivanje građevinskog zemljišta, je propisano da je investitor lice za čije potrebe se gradi objekat, odnosno koje finansira izgradnju objekta i na čije ime se izdaju odobrenja za izgradnju. Članom 74. istog zakona je propisano da naknadu za uređivanje građevinskog zemljišta plaća investitor, a prema stavu 2. ovoga člana visina naknade za uređivanje građevinskog zemljišta utvrđuje se ugovorom koji zaključuje opština, odnosno preduzeće ili druga organizacija iz člana 72. stav 3. ovog zakona i investitor na osnovu kriterijuma i merila koja utvrđuje opština. Prema članu 18. stav 1. Odluke o kriterijumima i merilima za utvrđivanje zakupnine i naknade za uređivanje građevinskog zemljišta („Službeni list Grada Beograda“, broj 16/2003, 22/2003, 24/2003, 2/2004 i 12/2004, „Službeni glasnik RS“ 48/2005, „Službeni list Grada Beograda“ 19/2005, 3/2006, 2/2008) propisano je da investitor koji ruši postojeće legalno izgrađeni objekat i gradi novi na istoj lokaciji u skladu sa planskim aktom plaća naknadu za uređivanje javnog građevinskog zemljišta za razliku u površini između objekta koji gradi i legalno izgrađenog objekta koji ruši. Imajući u vidu navedeno, plaćanje naknade za uređenje građevinskog zemljišta je zakonska obaveza investitora. Stoga su tuženi dužnici predmetne obaveze po osnovu zaključenog aneksa ugovora sa tužiocem (i njihova obaveza je solidarna), budući da je predmetni aneks ugovora zaključen na osnovu rešenja o odobrenju za izgradnju nadležnog organa od 24.08.2004. godine i odobrenja po izmenjenoj dokumentaciji od 27.09.2006. godine, a na osnovu citiranih zakonskih odredbi. Takođe, pravilno je stanovište drugostepenog suda da su tuženi konkludentnim radnjama odobrili zaključeni aneks ugovora. Ovo naročito kod činjenice da predmetni aneks ugovora nije zbog eventualnih prekoračenja ovlašćenja osporavan u nekom drugom postupku. Međutim, nejasna je visina utvrđene obaveze tuženih prema tužiocu.

Naime, ugovorom od 17.11.2004. godine utvrđena je naknada za uređivanje gradskog građevinskog zemljišta u iznosu od 9.431.267,00 dinara na dan 18.10.2004. godine i tuženi su se obavezali da će naknadu uplatiti do 28.10.2004. godine u iznosu od 10% (prva rata), a ostatak duga od ukupno 8.515.140,00 dinara u 59 mesečnih rata do 02. u mesecu počevši od 02.12.2004. godine zaključno sa 02.10.2009. godine, sa pripadajućom valorizacijom na osnovu pokazatelja rasta cena na malo koji objavljuje Gradski zavod za statistiku i informatiku od dana obračuna do dana dospeća rate. Aneksom ugovora od 15.04.2008. godine izmenjen je način plaćanja naknade za uređivanje gradskog građevinskog zemljišta po ugovoru od 17.11.2004. godine, tako što su u članu 4. aneksa ugovorne strane saglasno konstatovale da ukupna obaveza investitora za nedospele obaveze iznosi 3.883.377,14 dinara, što sa ukupnom obavezom po ovom aneksu od 5.082.883,12 dinara iznosi 8.966.260,26 dinara. Tuženi su se obavezali da će naknadu uplatiti najkasnije do 19.04.2008. godine u iznosu od 10% od obaveze po ovom aneksu u iznosu od 896.626,00 dinara (prva rata), a ostatak duga od ukupno 8.069.574,26 dinara u 19 rata sa pripadajućom valorizacijom najkasnije do 15. u mesecu počev od 01.05.2008. godine zaključno sa 15.10.2009. godine. Rate podležu usklađivanju prema pokazatelju rasta cena na malo koji objavljuje Gradski zavod za statistiku i informatiku od dana 04.04.2008. godine do dana dospeća svake rate. Iz nalaza i mišljenja veštaka građevinske struke od 17.07.2017. godine i izjašnjenja veštaka, koje je prvostpeni sud prihvatio, utvrđeno je da je ukupna visina duga tuženih prema aneksu ugovora, a imajući u vidu izmenjeno rešenje o odobrenju za izgradnju u pogledu spratnosti objekta iznosi 13.618.122,47 dinara (480,80m2 h 28.319,17 din/m2) na dan sačinjavanja nalaza, kao i da je nalaz i mišljenje za kvadrate preko neisplaćene površine dat uz primenu cena prema Odluci o kriterijumima i merilima za utvrđivanje naknade za uređivanje građevinskog zemljišta od 28.12.2009. godine (važećoj u vreme veštačenja).

Imajući u vidu da iz nalaza i mišljenja veštaka građevinske struke od 17.07.2017. godine i izjašnjenja veštaka proizilazi da ukupna visina duga tuženih prema aneksu ugovora (a imajući u vidu izmenjeno rešenje o odobrenju za izgradnju u pogledu spratnosti objekta) iznosi 13.618.122,47 dinara (480,80m2 h 28.319,17 din/m2) na dan 17.07.2017. godine, da je prvostepeni sud odbio predlog punomoćnika tužioca da se izvede dokaz veštačenjem od strane sudskog veštaka ekonomsko-finansijske struke, te da je drugostepeni sud obavezao tužene da tužiocu solidarno isplate 12.920.250,43 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 15.12.2011. godine do isplate, pri čemu se drugostepeni sud nije izjasnio zašto je prihvatio ovaj iznos, kao ni na osnovu kog obračuna, to se po oceni Vrhovnog suda ne može sa sigurnošću utvrditi da li su navedeni obračuni u skladu sa odredbama aneksa ugovora od 15.04.2008. godine. Budući da iz navedenog nalaza i mišljenja sudskog veštaka proizlazi da je veštak obračun za kvadrate preko neisplaćene površine izvršio uz primenu cena prema Odluci o kriterijumima i merilima za utvrđivanje naknade za urerđivanje građevinskog zemljišta od 28.12.2009. godine (važećoj u vreme veštačenja), ali da nije objasnio na koji način i kako je došao do tog iznosa, odnosno da li ga je obračunao u skladu sa odredbama članova aneksa kojima je regulisan način obračuna preostalog duga.

U ponovnom postupku drugostepeni sud će postupiti po iznetim primedbama ovog suda, i upotpuniće činjenično stanje, tako što će utvrditi iznos glavnog duga (u skladu sa odredbama članova aneksa kojima je regulisan način obračuna duga), kao i iznos zatezne kamate (obračunate od datuma dospeća svake rate do dana veštačenja) nakon čega će pravilnom primenom materijalnog prava doneti pravilnu i zakonitu odluku.

Ukinuta je i odluka o troškovima parničnog postupka, jer ista zavisi od konačnog ishoda parnice.

Iz iznetih razloga, odlučeno je kao u izreci rešenja, primenom člana 416. stav 2. ZPP.

Predsednik veća-sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić