Stavom drugim izreke, preinačena je presuda Osnovnog suda u Prijepolju P 621/2019 od 14.10.2019. godine u stavu prvom, drugom i stavu sedmom izreke i odbijen je tužbeni zahtev tužilje prema tuženom da se utvrdi da je suvlasnički udeo tužilje i tuženog po ½ idealnih delova u zajedničkoj imovini stečenoj u braku tužilje i tuženog i to na:

-postojećem vanknjižnom dograđenom delu, spratu potrkovlju porodične stambene zgrade u ulici ... u ..., upisane površine zgrade 82 m2, upisane u listu nepokretnosti broj ... KO ..., na kat.parceli br. ... KO ... na kat.br. ..., koji sprat u prirodi predstavlja poseban fizički opredeljen deo te porodične stambene zgrade, odnosno nezavisnu građevinsku celinu koja funkcioniše nezavisno i samostalno sa nezavinsim posebnim ulazom preko spoljnih armirano betonskih stepenica i koji sprat se sastoji od stana i spoljnog armiranog betonskog stepeništa ukupne površine od 78,90 m2, a koji stan se sastoji od: vetrobrana površine 3,18 m2, hodnika površine 9,83 m2, ostave površine 5,16 m2, kupatila površine 4,13 m2, jedne sobe površine 8,56 m2, kuhinje sa trpezarijom površine 18,61 m2, druge sobe površine 8,94 m2, dnevne sobe površine 12,21 m2 i terase površine 4,13 m2, te spoljnog armiranog betonskog stepeništa površine 3,92 m2, u vanknjižnom vlasništvu,

-postojećem vanknjižnom dograđenom fizički opredeljenom stambenom prostoru ukupne površine 9,28 m2 u prizemlju porodične stambene zgrade u ulici ... u ..., upisane površine zgrade 82 m2, upisane u listu nepokretnosti broj ... KO ..., na kat.parceli broj ..., koji stambeni prostor se u prirodi sastoji od dograđenog hodnika i dograđene prostorije u produžetku tog hodnika (gledano od ulaznih vrata u prizemlje sporne nepokretnosti) koji je fizički opredeljen delovi te sporne nepokretnosti se nalaze ispod ulaza u stan na spratu – potkrovlju sa garderobom (ostavom) i koji fizički opredeljeni delovi nepokretnosti u prizemlju te porodične stambene zgrade su dograđeni radi dogradnje stana na spratu – potkrovlju porodično stambene zgrade iz stava jedan, u vanknjižnom vlasništvu, -postojećem vanknjižnom dograđenom fizički opredeljenom stambenom prostoru ukupne površine od 10,37 m2, u prizemlju porodično stambene zgrade u ulici ... u ..., upisane površine zgrade 82 m2, upisane u listu nepokretnosti na kat.parceli broj ... KO ..., kat.parceli br. ..., koji stambeni prostor u prirodi predstavlja spavaću sobu, koja se nalazi naspram kupatila u prizemlju gore označene porodično stambene zgrade, odnosno sa leve strane gledano iz pravca ulaznih vrata u prizemlju napred označene porodične stambene zgrade, koja spavaća soba je dograđena radi dogradnje stana na spratu – potkrovlju porodično stambene zgrade iz prve alineje te tačke u vanknjižnom vlasništvu, što je tuženi dužan priznati i trpeti, kao neosnovan, zbog nepotpune pasivne legitimacije.

2.Odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da naznačena presuda predstavlja pravni osnov za odgovarajući upis prava tužilje u odgovarajućoj javnoj knjizi, odnosno odgovarajućem registru, kao neosnovan.

3.Odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da je tuženi dužan da prizna i trpi da se tužilja kod organa nadležnog za upis prava na nepokretnostima upiše kao nosilac prava svojine na svim nepokretnostima označenim u tački 1. izreke, kao neosnovan.

4.Odbijen je tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da sud obaveže tuženog da tužilji preda u suposed nepokretnosti bliže označene u stavu drugom, tačka 1. alineja 1, 2 i 3 izreke.

5.Obavezana je tužilja da tuženom naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 150.750,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana pravnosnažnosti presude do isplate, u roku od 15 dana.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, pobijajući presudu u stavu drugom izreke (u delu u kojem je preinačena prvostepena presuda i odluku o troškovima drugostepenog postuka), zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešne primene materijalnog prava i pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11...55/14) pa je utvrdio da je revizija tužilje delimično osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

U delu preinačujućeg dela presude, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je Apelacioni sud na pravilno i potpuno utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenio materijalno pravo, što je za posledicu imalo neophodnost preinačenja presude Apelacionog suda u tom delu.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, stranke su bile u braku od 18.10.1987. godine do 04.03.2013. godine, kada je brak razveden. U braku imaju dvoje punoletne dece. Po zaključenju braka stranke su jedno vreme živele kao podstanari, a jedan period u porodičnoj kući tuženikovih roditelja. U prizemlju su dogradili jednu sobu, a kasnije su nadzidali sprat kuće koji u građevinskom smislu predstavlja zasebnu stambenu jedinicu opremljenu u potpunosti. Tužilja je od početka braka ostvarila socijalne prihode radeći preko Omladinske zadruge kod više poslodavaca. U toku 1994. godine zasnovala je radni odnos u ... – ..., a radila je i u ... i ... na ... poslovima. Tuženi je tokom braka bio u stalnom radnom odnosu u ..., a potom u ..., Filijala u ... . Tužilja je pored radnog angažovanja održavala domaćinstvo i starala se o deci i roditeljima tuženog. Stranke su tokom braka podigli sprat na kući koju je u jednom delu dobio na poklon tuženi od svog oca, opremili sprat kuće nameštajem i neophodnim stvarima domaćinstva. Uveli su parno grejanje u kući, sredili fasadu i renovirali kupatilo na spratu. Sve to su uradili od prihoda koje su stekli u toku zajednice, stim što im je rodbina pomagala i sa tužiljine i sa tužene strane. U toku braka kupili su vozilo marke „...“ koje je po prestanku trajanja bračne zajednice tuženi prodao za iznos od 1.200 evra. U prizemlju je dograđena soba sa hodnikom ukupne površine 10,36 m2. Po mišljenju veštaka arhitekte ta celina je fizički nedeljiva i njena vrednost je 207.400,00 dinara. Novosagrađeni deo na spratu je ukupne površine 78,90 m2 i predstavlja nezavisnu građevinsku celinu, jer funkcioniše samostalno, ali je povezan sa dograđenim delom u prizemlju kuće. Tržišna vrednost nadograđenog sprata na koji se izlazi posebnim spoljnim stepenicama iznosi 2.840.400,00 dinara. Fizička deoba tog dela nije moguća. Po nalazu veštaka ekonomsko-finansijske struke baza u sticanju nepokretnosti bi mogla da se vrednuje od 10 do 15%, imajući u vidu da je deo placa na kome je izvršena nadogradnja vlasništvo oca tuženog. Dalje, prema nalazu veštaka proizilazi da ukoliko se isključi kriterijum baze sticanja, učešće stranaka u sticanju u zajedničkoj imovini bio bi jednak, tj. po 50%.

Prema izvodu iz posedovnog lista proizilazi da se katastarska parcela broj 908/3 vodi kao građevinsko zemljište ukupne površine 3,51 ari, od čega se jedan deo nalazi pod porodičnom stambenom zgradom, te da su suvlasnici navedenih nepokretnosti VV, GG sa udelom od po 1/16, DD sa udelom od 5/16 i tuženi BB sa udelom od 9/16.

Pri ovako utvrđenom činjeničnom stanju, prvostepeni sud je primenom odredbi člana 171. stav 1., 177., 178. i člana 180. stav 1. Porodičnog zakona zaključio da su udeli parničnih stranaka u sticanju zajedničke imovine podjednaki, pa je usvojio tužbeni zahtev tužilje, utvrdio da je vlasnik na ½ kako opisanih nepokretnosti, tako i pokretnih stvari i obavezao tuženog na predaju u sudržavinu suvlasnički udeo tužilje u naznačenim stvarima.

Odlučujući o žalbi, drugostepeni sud je prihvatio stanovište prvostepenog suda da je sticanje parničnih stranaka vezano za pokretne stvari podjednako, pa je presudu u tom delu potvrdio. U odnosu na nepokretnosti (utvrđujući deo tužbenog zahteva, obaveza na predaju u sudržavinu i utvrđenje da presuda predstavlja pravni osnov za uknjiženje kod nadležnog organa što je tuženi dužan da prizna), drugostepeni sud nalazi da je prvostepeni sud pravilno utvrdio činjenično stanje, ali je pogrešno primenio materijalno pravo. Ovo je iz razloga što iz spisa predmeta proizilazi da se kat.parcela ... KO ..., na kojoj se nalazi kuća koja se sastoji od prizemlja i dograđenog potkrovlja, odnosno sprat, u Službi za katastar nepokretnosti vodi kao suvlasništvo i to 9/16 na ime tuženog BB, 5/16 na ime njegovog oca DD, a po 1/16 na ime GG i VV. Tužilja je tužbom obuhvatila samo svog bivšeg bračnog supruga BB, a ne i ostale suvlasnike. Prema članu 211. stav 1. ZPP, propisano je da nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalno- pravnog odnosa, a stavom 2. da ako sva lica iz stava 1. ovog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, sud će da odbije tužbeni zahtev kao neosnovan. Prema stavu 3. citiranog propisa, predviđeno je i da o nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti. Tužbom nisu obuhvaćeni VV, GG i DD. Stoga je prvostepena presuda preinačena u ovom delu i odbijen tužbeni zahtev usled nepotpune pasivne legitimacije, primenom člana 211. ZPP i člana 394. stav 1. tačka 4. ZPP.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je drugostepeni sud stavom prvim izreke prvostepenu presudu potvrdio u stavu 5. i 6. izreke. Pravilno je drugostepeni sud preinačio prvostepenu presudu u stavu 2. i 3. izreke u delu kojim je odbio tužbeni zahtev tužilje da se utvrdi da presuda predstavlja osnov za odgovarajući upis prava tužilje u javnu knjigu i da je tuženi dužan to priznati i trpeti da se tužilja kod nadležnog organa za upis stvarnih prava upiše kao nosilac prava svojine na spornoj nepokretnosti. Međutim, osnovana je revizija u pogledu preinačujućeg dela presude prvostepenog suda u odnosu na stav prvi, četvrti i sedmi izreke, a ovo iz sledećih razloga:

Tužilja je tužbom tražila da se utvrdi da je vlasnik u određenoj kvoti sporne nepokretnosti i da se obaveže tuženi da joj preda u sudržavinu pripadajući deo. Tužilja ima pravni interes da postavi takav tužbeni zahtev iako se parcela na kojoj se nalazi objekat u Službi za katastar nepokretnosti vodi ne samo na tuženog već i na druge suvlasnike u odgovarajućoj kvoti. Tužilja nije tužbenim zahtevom tražila da se utrdi da je vlasnik i dela parcele na kojoj se nalazi sporna nepokretnost ali je tražila da se utvrdi da doneta presuda predstavlja pravni osnov za odgovarajući upis prava svojine na spornom objektu u odgovarajućem registru kao i da tuženi trpi upis prava svojine na spornoj nepokretnosti. Drugostepeni sud je takav tužbeni zahtev odbio u celosti (stav 2. tačka 2. i 3. izreke presude).

Prema članu 211. ZPP predviđeno je da:

„nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalnopravnog odnosa.

Ako sva lica iz stava 1. ovog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, sud će da odbije tužbeni zahtev kao neosnovan. O nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti.“

Mogućnost da se na osnovu sudske odluke izvrši upis u javne knjige podrazumeva da se tužbom i zahtevom obuhvate svi suvlasnici određene nepokretnosti kako bi sudska odluka bila uspešno sprovedena shodno odredbama Zakona o državnom premeru i katastru (član 64). Međutim, sporni deo kuće gradili su svojim sredstvima tužilja i tuženi. Radi se o vanknjižnim dograđenim opredeljenim delovima. Shodno tome, tužilja ima pravni interes da traži da je vlasnik odgovarajućeg dela te nepokretnosti i bez zahteva za parcelu. Ne može se smatrati da je neophodno da tužbom, kao nužni suparničari, budu obuhvaćeni i ostali suvlasnici parcele. U takvom slučaju, zbog prirode pravnog odnosa zahtev tužilje može pravno egzistirati s tim što uknjižba utvrđenog prava svojine ne može biti sprovedena u Službi za katastar nepokretnosti. Ako je utvrđeno da tužilja ima suvlasnički udeo na spornoj kući, onda shodno članu 14. ZOSPO ima pravo da tu stvar drži i njome se koristi zajedno sa drugim suvlasnikom srazmerno svom udelu nepovređujući prava drugog suvlasnika. Stoga se može smatrati da je tužbeni zahtev za predaju u suposed spornog dela nepokretnosti shodno članu 37. ZOSPO osnovan.

Zbog svega iznetog zaključak je Vrhovnog kasacionog suda da je apelacioni sud u odnosu na utvrđujući deo prava svojine na spornoj nepokretnosti i predaju u sudržavinu, na pravilno utvrđeno činjenično stanje pogrešno primenio materijalno pravo.

Iz iznetog, a na osnovu člana 416. stav 1. i člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Odluka o troškovima revizijskog postupka doneta je na osnovu člana 165., člana 153. i 154. i 163. Zakona o parničnom postupku, a isti se odnose na troškove vezano za stručni sastav revizije u iznosu od 12.000,00 dinara (shodno opredeljenoj vrednosti spora), na ime takse za reviziju 4.700,00 dinara i revizisjku presudu 7.500,00 dinara, ukupno 24.200,00 dinara, sve shodno važećoj AT i Zakona o sudskim taksama. Ostale troškove sud nije priznao revidentu iz razloga što isti nisu bili neophodni, a osim toga Advokatska tarifa ne predviđa mogućnost uvećanja osnovne Advokatske tarife zbog postojanja više zahteva obuhvaćenih jednom tužbom za jednog tužioca.

Predsednik veća - sudija

dr Dragiša B. Slijepčević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić