U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Vesne Popović, predsednika veća, Božidara Vujičića i dr Ilije Zindovića, članova veća, u pravnoj stvari tužilaca AA iz ..., ul. ... br. .../..., koga zastupa Mate Antunović, advokat iz ..., protiv tuženog Zavoda za izgradnju grada Beograda iz Beograda, ul. Palmotićeva broj 30, radi utverđenja, vrednost predmeta spora 5.220.000,00 dinara, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 2288/17 od 24.05.2018. godine, u sednici održanoj 12.12.2019. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 2288/17 od 24.05.2018. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Višeg suda u Beogradu P br. 362/15 od 15.12.2016. godine, stavom prvim izreke, usvojen je tužbeni zahtev i utvrđeno da je tužilac AA održajem stekao pravo svojine na stanu broj ..., korisne površine 53m2, na ... spratu zgrade broj ..., u ulici ... u ..., izgrađen na kat. parceli broj .../..., upisan u list nepokretnosti ... KO ..., što je tuženi Zavod za izgradnju grada Beograda DOO Beograd dužan da prizna i trpi upis prava svojine tužioca na označenoj nepokretnosti u zemljišnim, katastarskim, odnosno drugim javnim knjigama. Stavom drugim izreke, obavezan je tuženi da tužiiocu naknadi troškove parničnog postupka u iznosu od 120.000,00 dinara. Stavom trećim izreke, oslobođen je tužilac obaveze plaćanja sudskih taksi.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 2288/17 od 24.05.2018. godine, stavom prvim izreke, preinačena je presuda Višeg suda u Beogradu P br. 362/15 od 15.12.2016. godine u stavu prvom izreke, tako što se odbija tužbeni zahtev kojim je traženo da se utvrdi da je tužilac AA održajem stekao pravo svojine na stanu broj ..., korisne površine 53m2, na ... spratu zgrade broj ..., u ulici ... u ..., izgrađen na kat. parceli broj .../..., upisan u list nepokretnosti ... KO ..., što je tuženi Zavod za izgradnju grada Beograda DOO Beograd dužan da prizna i trpi upis prava svojine tužioca na označenoj nepokretnosti u zemljišnim, katastarskim, odnosno drugim javnim knjigama, kao neosnovan. Stavom drugim izreke, preinačena je presuda Višeg suda u Beogradu P br. 362/15 od 15.12.2016. godine, u stavu drugom izreke, tako što je odlučeno da svaka stranka snosi svoje troškove parničnog postupka, a stavom tri izreke, potvrđena je presuda Višeg suda u Beogradu P br. 362/15 od 15.12.2016. godine u stavu trećem izreke i žalba tuženog u tom delu odbijena kao neosnovana.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju shodno odredbi člana 407. stav 1. tačka 4. ZPP, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. u vezi člana 403. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11, 55/14), prema kojoj odredbi je revizija uvek dozvoljena kada drugostepeni sud preinači presudu i odluči o zahtevima stranaka, Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija neosnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nema bitne povrede iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, a na druge bitne povrede postupka se u reviziji ne ukazuje.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tuženi Zavod za izgradnju grada Beograda DOO Beograd je sa preduzećem „BB“ iz ... (kao investitorom) zaključio ugovor 17.01.1980. godine o određivanju i davanju građevinskog zemljišta za izgradnju dela stambenog objekta tri u stambenom naselju Medaković 3 u ... i aneks ugovora 27.01.1982. godine. Na osnovu ovih ugovora „BB“ je postala investitor, odnosno kupac navedenog stana za koji je isplatila kupoprodajnu cenu od 1.125.000,00 dinara. Otac tužioca, VV je od preduzeća „BB“ (OOU ..., isturena jedinica u Beogradu), u kojem je bio zaposlen, kupio spornu nepokretnost tako što je na osnovu sporazuma platio i to na ime učešća iznos od 601.860,00 dinara i iznos od 300.000,00 dinara od kredita koji mu je za kupovinu stana, kao svom zaposlenom odobrila „GG“ OUR „...“ 26.12.1980. godine. Otac tužioca je 1984. godine stupio u posed predmetne nepokretnosti, a koji stan nosi broj ... i ima površinu 53m2 nalazi se na ... spratu zgrade broj ... u ulici ... u ... i u državini tog stana se nalazio neprekidno sve do svoje smrti 1991. godine. Tužilac je rođen ... .... godine, a prijavljen je na toj adresi 29.07.1987. godine, dok je njegov otac imao prijavu na toj adresi od 02.10.1987. godine. Poravnanjem zaključenim pred Petim opštinskim sudom u Beogradu P 56640/89 od 24.12.1998. godine, tužilac je kao naslednik svog oca postao isključivi titular svih prava, posebno svojinskih koji su pripadali pok. VV i na predmetnom stanu i u tom svojstvu je nastavio parnicu koju je vodio njegov otac protiv tuženog „BB“ iz ..., a radi utvrđenja prava svojine na predmetnom stanu. Pred Petim opštinskim sudom u Beogradu u predmetu P 3912/89 (koji je nastavljen pod novim brojem P 16716/11), a isti okončan tako što je tužilac AA povukao tužbu. Povlačenju tužbe je prethodio dopis stečajnog upravnika tuženog u toj pravnoj stvari sa navodima da predmetni stan ne čini deo stečajne mase tog društva, kao i da to društvo ne ističe bilo kakva prava na tom stanu. Stečajni upravnik je pristao na povlačenje tužbe, navodeći da su parnične stranke u neposrednim kontaktima utvrdili da sporni stan nije ušao u stečajnu masu. U predmetnom stanu tužilac živi sa suprugom DD i dvoje dece. Pod istu nepokretnost je broj ... KO ... kao korisnik stana upisan je tuženi Zavod za izgradnju grada Beograda, a Republika Srbija je upisana kao vlasnik predmetnog stana.

Pri ovako utvrđenom činjeničnom stanju, prvostepeni sud je našao da je tužbeni zahtev osnovan. Pri tome polazi od odredbe člana 28. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa koji predviđa da savestan i zakonit držalac nepokretne stvari, na koji drugi ima pravo svojine stiče pravo svojine na tu stvar održajem protekom od 10 godina, a stavom 4. istog člana nesavestan držalac nepokretne stvari na koju drugi ima pravo svojine stiče pravo svojine na tu stvar održajem protekom 20 godina. Pravni prethodnik tužioca je isplatio kupoprodajnu cenu u pretežnom delu, ima zakonitu i savesnu državinu i u državini predmetnog stana je od 1984. godine do smrti 1991. godine, a tužilac je zajedno sa svojim ocem živeo u tom stanu nakon njegove smrti sa porodicom je nastavio da koristi predmetni stan, pa je stekao svojinu na istom putem održaja shodno odredbi člana 28. stav 2. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa.

Odlučujući o žalbi, Apelacioni sud u Beogradu je preinačio prvostepenu presu i odbio tužbeni zahtev tužioca kao neosnovan. Pri tome, Apelacioni sud nije pošao od činjenice da li tužilac ima osnov za sticanje svojine na predmetnom stanu, već nalazi da u toku vođenja postupka nije ispoštovana odredba člana 211. Zakona o parničnom postupku kojim je propisano da nužnost suparničarstva postoji ako po zakonu i zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalno-pravnog odnosa. Ako sva lica iz stava 1. tog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke predviđeno je da će sud odbiti tužbeni zahtev kao neosnovan, a da prema stavu 3. istog člana o nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti.

Shodno tome, Apelacioni sud nalazi da je prvostepeni sud pogrešno primenio odredbu člana 28. stav 2. i stav 4. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa i pogrešno primenio odredbu člana 205. stav 1. u vezi člana 211. ZPP, jer na strani tuženog ne postoji potpuna pasivna legitimacija. Shodno tome, primenom člana 394. stav 4. ZPP je preinačio prvostepenu presudu i tužbeni zahtev odbio kao neosnovan.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno je postupio Apelacioni sud u Beogradu kada je preinačio prvostepenu odluku i odbio tužbeni zahtev tužioca kao neosnovan. Pravilno je Apelacioni sud našao da u konkretnom slučaju nisu ispoštovane odredbe člana 205. st. 1. i 2. kao i člana 211. Zakona o parničnom postupku. Naime član 205. ZPP sadrži odredbe koje regulišu suparničarstvo, a članom 211. ZPP je propisano kada postoji nužno suparničarstvo, koje su posledice za odlučivanje o tužbenom zahtevu u slučaju nepostojanja zahteva koji obuhvata sve nužne suparničare. Stav 3. člana 211. ZPP, je propis imperativne prirode, pa na činjenicu da li su tužbom obuhvaćena sva lica koja predstavljaju nužne suparničare sud vodi po službenoj dužnosti. Iz izvedenih dokaza jasno proizilazi da je korisnik predmetnog stana tuženi Zavod za izgradnju grada Beograda, a da je kao vlasnik upisana Republika Srbija. Shodno tome bilo je neophodno kao tuženog označiti i Republiku Srbiju kao nužnog suparničara u smislu odredbe člana 211. ZPP, što tužilac nije učinio.

Ocenjujući navode revizije, Vrhovni kasacioni sud nalazi da isti nisu od posebnog značaja za donošenje drugačije odluke. Navodi kojima tužilac objašnjava svojinski status na predmetnom stanu nisu od uticaja na drugačiju odluku jer su ti navodi cenjeni od strane drugostepenog suda. Dalje, navodi kojima se u reviziji pojašnjava suština upisa prava svojine u Katastru nepokretnosti i objašnjava nužno suparničarstvo u smislu člana 211. ZPP, po oceni Vrhovnog kasacionog suda ne tumače se pravilno od strane tužioca. Ovim pre što je odredba člana 211. stav 3. ZPP, imperativne prirode, a ista odredba je usko povezana sa stavom 1. i 2. citiranog člana. Vrhovni kasacioni sud nije razmatrao pitanje osnova tužioca za sticanja svojine na tom stanu u smislu mogućnosti primene odredaba koje bi eliminisalo to njegovo pravo, već je pošao isključivo od zaključka da u toku prvostepenog postupka nije ispoštovana odredba člana 211. ZPP koja reguliše nužno suparničarstvo, a što je ishodovalo i donošenje odluke drugostepenog suda.

Nisu od značaja navodi iz revizije da nije postojao pravni interes da se za tužbom za utvrđenje obuhvati Republika Srbija, jer se radi o primeni člana 211. ZPP, koja norma reguliše uslov da bi se mogao voditi postupak u vezi postavljenog tužbenog zahteva. Ako takav uslov nije ispoštovan, a mogao je biti ispoštovan obuhvatanjem kao tuženog i Republike Srbije kao subjekta na koga je uknjižen predmetni stan i vodi se kao vlasnik predmetnog stana, iz toga bi proizilazilo da bi kod tužioca bio prisutan pravni interes da se tužbom za utvrđenje obuhvati i vlasnik stana tj. Republika Srbija, što u ovom slučaju nije učinjeno.

Iz napred iznetih razloga primenom člana 414. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić