U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Božidara Vujičića, predsednika veća, Vesne Subić i Jelice Bojanić Kerkez, članova veća, u parnici tužioca AA iz …, koga zastupa punomoćnik Bojan Stojanović, advokat iz …, protiv tužene BB iz …, koju zastupa punomoćnik Dalibor Mitić advokat iz …, radi izmene odluke o vršenju roditeljskog prava i izdržavanja, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 245/20 od 02.09.2020. godine, u sednici veća održanoj dana 21.01.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

DELIMIČNO SE ODBIJA, kao neosnovana, revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 245/20 od 02.09.2020. godine u delu kojim je potvrđena presuda Osnovnog suda u Paraćinu, Sudske jedinice u Ćupriji P2 283/19 od 04.03.2020. godine u stavu prvom, stavu drugom, stavu trećem i stavu petom izreke.

UKIDAJU SE presuda Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 245/20 od 02.09.2020. godine u delu kojim je potvrđena presuda Osnovnog suda u Paraćinu, Sudske jedinice u Ćupriji P2 283/19 od 04.03.2020. godine u stavu četvrtom i stavu šestom izreke i presuda Osnovnog suda u Paraćinu, Sudske jedinice u Ćupriji P2 283/19 od 04.03.2020. godine u stavu četvrtom i stavu šestom izreke i predmet vraća prvostepenom sudu na ponovno suđenje.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Paraćinu, Sudske jedinice u Ćupriji P2 283/19 od 04.03.2020. godine, stavom prvim izreke, mal. dete parničnih stranaka VV rođen ... godine u ..., poveren je tužiocu AA iz ..., kao ocu, na samostalno vršenje roditeljskog prava, sa adresom i prebivališem deteta u mestu prebivališta i na adresi oca. Stavom drugim izreke obavezana je tužena BB iz ... da na ime doprinosa u izdržavanju mal. VV plaća mesečni iznos od 8.000,00 dinara, počev od 21.11.2018. godine, kao dana podnošenja tužbe, pa dok ova obaveza traje ili ne bude izmenjena, i to od 01. do 05. u mesecu za tekući mesec, na ruke tužioca AA, kao oca, a sve u roku od 15 dana od prijema presude. Stavom trećim izreke obavezan je tužilac AA iz ... da na ime doprinosa u izdržavanju maloletne GG, rođene .... godine plaća iznos od 5.000,00 dinara mesečno, počev od 21.11.2018. godine, kao dana podnošenja tužbe, pa dok ova obaveza traje ili ne bude izmenjena i to od 01. do 05. u mesecu za tekući mesec, na ruke tužene BB, a sve u roku od 15 dana od prijema presude. Stavom četvrtim izreke odlučeno je da se održavanje ličnih odnosa tužene BB, kao majke, sa mal. VV odvija sponatano, kada se tužena nalazi u ... ili tužilac povede sa sobom mal. VV u ..., gde povremeno boravi, a sve po prethodnom dogovoru sa tužiocem. Stavom petim izreke odlučeno je da se ovom presudom menja presuda Osnovnog suda u Paraćinu, Sudske jedinice u Ćupriji P2 115/18 od 05.07.2018. godine, u delu izreke presude u stavu 2, 3. i 4. u odnosu na mal. VV. Stavom šestim izreke odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 245/20 od 02.09.2020. godine, odbijena je, kao neosnovana žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost drugostepene presude u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...18/20), u vezi člana 202. Porodičnog zakona, Vrhovni kasacioni sud je ocenio da je revizija delimično osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koje revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. U reviziji se paušalno ukazuje na postojanje bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, a bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. istog Zakona nije propisana kao revizijski razlog, u smislu člana 407. stav 1. tačke 2. i 3. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, presudom Osnovnog suda u Paraćinu – Sudske jedinice u Ćupriji P2 115/18 od 05.07.2018. godine, razveden je brak između BB iz ... i AA iz ... zaključen dana 25.11.2000. godine; maloletna deca stranaka DD, rođena .... godine, GG rođena .... godine i VV, rođen .... godine, povereni su majci, ovde tužilji BB iz ... na samostalno vršenje roditeljskog prava, a prebivalište dece je određeno u mestu stanovanja majke; otac (ovde tužilac) je obavezan da na ime doprinosa za izdržavanje mal. dece plaća ukupan iznos od 28.000,00 dinara mesečno, počev od isteka izdržavanja kazne zatvora pa ubuduće dok za to postoje zakonski razlozi od 01. do 05. u mesecu za tekući mesec i uređen je način održavanja ličnih odnosa između maloletne dece i oca po modelu bliže navedenom u izreci presude.

Nakon prestanka bračne zajednice maloletna deca stranaka su živela sa majkom u stanu u ..., a kada je tužena otišla na privremeni rad u ..., počev od ... 2018. godine o deci se starala njena majka. Od jula 2018. godine, nakon završetka školske godine mal. VV je pretežno boravio u ..., kod babe i dede po ocu, a nakon odlaska majke u ..., od ... meseca 2018. godine poptpuno je prešao da živi kod oca koji se tog meseca i vratio sa izdržavanja kazne zatvora na koju je bio osuđen. Od preseljenja, pa do donošenja odluke u ovoj parnici, mal. VV živi kod oca u ... .

Tužilac je zaposlen na određeno vreme u pekarsko ugostiteljskoj radnji svog oca, i ostvaruje zaradu u iznosu od 21.150,00 dinara. Tužena se nalazi u stalnom radnom odnosu u inostranstvu, mesečno ostvaruje zaradu u iznosu od 3.600 CHF, a počev od 01.02.2020. godine prebivalište tužene se nalazi u gradu ... u ... . Maloletne ćerke parničnih stranaka su odlučile da ostanu da žive sa majkom, s tim što je najstarija ćerka u međuvremenu, nakon davanja mišljenja Centra za socijalni rad, postala punoletna, dok je mal. VV izrazio jasno opredeljenu želju da ostane da živi sa ocem u ... . Stručni tim Centra za socijalni rad je utvrdio i prepoznao problem u komunikaciji roditelja, koji odbijaju saradnju, ali verbalizuju da su saglasni da mal. VV može da iskaže slobodnu volju u vezi sa održavanjem kontakata sa roditeljem kome nije poveren. Oba roditelja su podobna za vršenje roditeljskog prava, ali postoji jasno opredeljenje mal. VV za život sa ocem, zbog čega je i predlog Centra za socijalni rad da se samostalno vršenje roditeljskog prava nad mal. VV poveri tužiocu, kao ocu.

Imajući u vidu ovako utvrđeno činjenično stanje sudovi su pravilno primenili materijalno pravo odlučujući o samostalnom vršenju roditeljskog prava i visini doprinosa za izdržavanje maloletne dece, koji su roditelji dužni da daju.

Navodi revizije kojima se ukazuje da tužilac nije podoban da mu se dete poveri na samostalno vršenje roditeljskog prava, s obzirom da je učinilac krivičnog dela nedozvoljene proizvodnje i stavljanje u promet opojnih droga, za šta je osuđen na kaznu zatvora u trajanju od tri ipo godine, ne utiče na pravilnost i zakonitost pobijane odluke. U toku postupka nije utvrđeno da tužilac na bilo koji način ugrožava psihofizički razvoj mal. VV, a iz izveštaja organa starateljstva proizlazi da oba roditelja imaju podobnost za samostalno vršenje roditeljskog prava. Pored toga, mal. VV je izrazio isključivu želju da nastavi život u domaćinstvu svog oca. Imajući u vidu pravo deteta na slobodno izražavanje svog mišljenja, kome se mora posvetiti dužna pažnja u smislu člana 65. Porodičnog zakona, te da je u najboljem interesu mal. VV da nastavi da živi u domaćinstvu svog oca, pravilno su sudovi odlučili o samostalnom vršenju roditeljskog prava, poštujući želju mal. deteta koja nije u suprotnosti sa njegovim najboljim interesom.

Pravilno su sudovi odlučili o visini izdržavanja mal dece, imajući u vidu mogućnosti roditelja, kao dužnika izdržavanja i potrebe mal. dece, kao poverilaca izdržavanja, sve u smislu člana 160. stav 2. i stav 3. Porodičnog zakona, a razloge za takvu odluku u svemu prihvata i Vrhovni kasacioni sud.

Na pravilnost pobijane presude ne utiču navodi revizije kojima se ukazuje da sud nije utvrdio mesečnu obavezu za izdržavanje najstarije ćerke parničnih stranaka, DD s obzirom da je ona u toku postupka postala punoletna, čime je stekla parničnu sposobnost i u tom smislu može, bez obaveze zakonskog zastupanja od strane majke, da u posebnoj parnici traži od suda da utvrdi visinu doprinosa za izdržavanje koju bi njen otac bio dužan da joj plaća.

Zbog svega navedenog odlučeno je kao u stavu prvom izreke.

Odlučujući o načinu održavanja ličnih odnosa mal. VV sa tuženom kao majkom, sudovi nisu pravilno primenili materijalno pravo, na šta se osnovano ukazuje u reviziji. Naime, u toku postuka je utvrđeno da parnične stranke nisu u dobrim odnosima, zbog čega nema mogućnosti da se dogovaraju u vezi održavanja ličnih odnosa tužene, kao majke sa mal. VV U takvoj situaciji, sud je dužan da odredi način na koji će se održavati lični odnosi deteta sa roditeljem koji ne vrši samostalno roditeljsko pravo, a u skladu sa životnim okolnostima i činjenicom da majka živi u ... . Zato je revizija tužene delimično usvojena i odlučeno kao u stavu drugom izreke.

U ponovnom postupku prvostepeni sud će postupiti po primedbama iz ove presude i na jasan i precizan način odrediti kako će tužena i mal. VV održavati lične odnose, pri čemu će o tome prethodno pribaviti mišljenje Centra za socijalni rad, a u smislu člana 270. Porodičnog zakona.

Iz navedenih razloga odlučeno je kao u izreci presude, na osnovu člana 414. stav 1, člana 416. stav 2. i člana 165. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Božidar Vujičić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić