Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je pravnosnažnom presudom Prvog opštinskog suda u Beogradu K 239/09 od 05.05.2009. godine, oslobođen od optužbe za krivično delo nedozvoljene trgovine iz člana 147. stav 4. u vezi stava 1. KZS, zbog nedostataka dokaza da je izvršio ovo delo. U krivičnom postupku mu je bilo stavljeno na teret da se u periodu od 23.04.2004. godine do 15.12.2004. godine neovlašćeno bavio trgovinom u većem obimu radi sticanja imovinske koristi, tako što je kao vlasnik preduzeća „BB“ iz ... – ..., naručivao i uvozio pirinač iz ... i ... i kao primaoce robe označavao preduzeća „VV“ iz ..., u količini od 532.500 kg i preduzeća „GG“ u količini od 1.200 kg, a pirinač nakon carinjenja preuzimao i skladištio u magacinu u ..., a zatim, iako za to nije imao ovlašćenje – da se u Srbiji bavi trgovinom, prodavao ga fizičkim i pravnim licima i po osnovu razlike između nabavne i prodajne cene, ostvarivao imovinsku korist. Prema obrazloženju oslobađajuće presude, navedenim količinama pirinča na teritoriji Srbije su trgovala navedena preduzeća „GG“ i „VV“ u okviru svojih registrovanih delatnosti, koja su uvezla pirinač u Srbiju, a tužilac AA je faktičke radnje u vezi uvoza, skladištenja i prodaje pirinča obavljao u ime i za račun uvoznika. Tužiočevo preduzeće „BB“ sa seditešem u ..., čiji je on bio i direktor, nije bilo registrovano za bilo koju delatnost na teritoriji Srbije. Tužilac je na teritoriji Srbije imao Preduzeće „DD“ ali je ono ugašeno 29.03.2004. godine – pre pokretanja navedenog krivičnog postupka. Po potvrdi o privremenom oduzimanju predmeta od 29.12.2004. godine, Poreska policija je iz skladišta u ... od tužioca oduzela 66.950 kg pirinča, a krivični sud je rešenjem K 184/06 od 17.01.2006. godine dozvolio da se privremeno oduzeti pirinač proda i postignuta cena položi u sudski depozit. Rešenjem Prvog osnovnog suda u Beogradu K 2855/10 od 07.02.2011. godine tužiocu je iz sudskog depozita isplaćeno 1.113.160,00 dinara dobijenih prodajom pirinča. U vezi stvarne štete nastale prodajom ovog privremeno oduzetog pirinča tužilac vodi posebnu parnicu. U ovom sporu radi isplate izgubljene dobiti, tvrdi da mu je oduzimanjem pečata, dokumenata o osnivanju preduzeća sa sedištem u ... (...), onemogućen rad, kao i da je oduzimanjem pirinča u navedenom krivičnom postupku, ostao bez obrtnih sredstava, čime je sprečen da ostvari dobit u traženoj visini novčane naknade.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su zaključili da tužilac kao fizičko lice nije aktivno legitimisan da potražuje materijalnu štetu na ime izgubljene dobiti koju je njegovo preduzeće iz ... - ... eventualno moglo da ostvari u navedenom periodu, a nije usled vođenja navedenog krivičnog postupka. Osim toga su smatrali da tužiočeva firma nije imala ni ovlašćenje za promet robe na teritoriji Republike Srbije, već je poslovala u ime i za račun navedenih preduzeća koja su bila ovlašćena za to.

Dodatni argument za neosnovanost tužbenog zahteva, po stanovištu drugostepenog suda je to što su nadležni organi tužene postupali zakonito u zakonitoj proceduri privremenog oduzimanja i prodaje pirinča u krivičnom postupku, u okviru svojih zakonskih ovlašćenja i u zakonom predviđenoj proceduri; zbog čega ne postoji odgovornost tužene kao posledice nezakonitog rada njenih organa po članu 172. Zakona o obligacionim odnosima. Pored toga, tužilac nije dokazao da je preduzeće čiji je vlasnik i direktor bio „BB“ sa sedištem u ..., prestalo da postoji i da su prava i obaveze ovog preduzeća prešla na njega.

Nisu osnovani revizijski navodi tužioca kojima napada pogrešno primenjeno materijalno pravo ističući da nije bila sporna činjenica da je ovo njegovo preduzeće čiji je vlasnik i osnivač, prestalo da postoji i da upravo zato smatra da jedino on kao fizičko lice, odnosno kao vlasnik i osnivač ovog preduzeća u skladu sa odredbom člana 452. Zakona o privrednim društvima („Sl. glasnik RS“, broj 125/04), može biti aktivno legitimisan, u ovakvom sporu. I po stanovištu ovoga suda, nižestepeni sudovi su pravilno zaključili da se navedenim pravnim poslovima trgovine i prometa robe, bavilo tužiočevo preduzeće „BB“ čiji je on bio vlasnik i direktor, a ne tužilac kao fizičko lice koji je u tim poslovima istupao u ime i za račun preduzeća kao njegov ovlašćeni zastupnik shodno članu 25. u to vreme važećeg Zakona o privrednim društvima („Sl. glasnik RS“, broj 125/04).

Po stanovištu ovoga suda, tužilac kao fizičko lice nije bio u poslovnom odnosu iz kojeg potražuje izgubljenu dobit, a nije ni dokazao da je pravni sledbenik preduzeća koje je prestalo da postoji, da bi imao aktivnu legitimaciju u ovakvom sporu. Inače, član 452. citiranog zakona na koji se poziva u reviziji, predstavlja prelaznu zakonsku odredbu kojom se reguliše pitanje statusa postojećih privrednih društava i preduzetnika na dan stupanja na snagu ovog zakona, odnosno ne reguliše se pitanje aktivne legitimacije.

Pravilno je doneta i odluka o troškovima postupka na osnovu članova 153. stav 1. i 154. stav 2. ZPP.

Iz izloženog razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučio kao u izreci ove presude.

Predsednik veća - sudija

Predrag Trifunović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić