Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 276/21 od 03.06.2021. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužene - protivtužilje i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P1 1617/18 od 11.02.2021. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena - protivtužilja je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. i člana 403. stav 2. tačka 1. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...18/20) u vezi člana 208. Porodičnog zakona, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tužene - protivtužilje nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP revizija se ne može izjaviti na osnovu člana 407. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, stranke su roditelji maloletne VV, rođene .... godine iz njihove vanbračne veze. Po rođenju deteta stranke su uspostavile vanbračnu zajednicu koja je trajala do leta 2018. godine, kada je na zajedničkom odmoru tužena imala apstinencijalnu krizu usled zloupotrebe lekova. Nakon tog događaja tužilac i majka tužene su se dogovorili da tužilac preuzme dete na dalje staranje, a da tužena započne sa lečenjem. Od tada maloletno dete živi sa tužiocem u stanu njegovih roditelja površine 55 m2. Maloletna VV je dete sa posebnim potrebama jer boluje od cerebralne paralize, nije pokretna i još uvek ne govori, pa joj je potrebna celodnevna nega i nadzor. Roditelji tužioca, kao i njegovi brat i snaja koji žive u blizini, uključeni su u svakodnevno čuvanje deteta. Zbog zdravstvenog stanja dete ima poseban režim ishrane i održavanja higijene, koristi usluge logopeda, fizioterapeuta i oftalmologa, pa je za zadovoljenje njenih ukupnih mesečnih potreba neophodno od 30.000,00 do 35.000,00 dinara. Tužilac je vlasnik privrednog društva „GG“ d.o.o i ostvaruje mesečni prihod od 37.000,00 dinara. Vlasnik je stana površine 55m2 koji ne izdaje u zakup, kao i dva automobila. Tužena je zaposlena u fakturnoj službi za obračun i plaćanja Univerzitetske dečije klinike u Tiršovoj. Od rođenja deteta je na bolovanju i prima naknadu zarade u bruto iznosu od 36.127,84 dinara mesečno. Nema drugih prihoda niti obaveza izdržavanja, živi sama u stanu površine 33m3 za koji plaća troškove korišćenja i koji je kupila na kredit sa rokom otplate od 25 godina, i mesečnim iznosom rate od 63 evra. Medicinskim veštačenjem Komisije Klinike za psihijatrijske bolesti „Dr Laza Lazarević“ utvrđeno je da kod tužene postoji psihički poremećaj sa evidentiranim oštećenjem ličnosti. Iako je motivisana za samostalno vršenje roditeljskog prava, zbog izmena ličnosti, redukovane kritičnosti i nemogućnosti realnog sagledavanja detetovog zdravstvenog stanja i razdvajanja roditeljske od partnerske uloge, tužena je umanjenih kapaciteta za adekvatno zadovoljavanje detetovih razvojnih, emocionalnih i zdravstvenih potreba. Tužilac ne boluje ni od kakve trajne ili privremene duševne bolesti niti privremenog duševnog poremećaja i podoban je za samostalno vršenje roditeljskog prava. Po mišljenju Komisije veštaka, u najboljem interesu deteta je da ostane da živi sa ocem, uz preporučeni način viđanja sa majkom svake srede i petka od 16,00 do 18,00 časova i svake nedelje od 11,00 do 15,00 časova, u stanu tužene i u prisustvu tužioca. Gradski Centar za socijalni rad, Odeljenje Palilula je dao nalaz i stručno mišljenje od 25.02.2019. godine da je u najboljem interesu maloletnog deteta da bude povereno ocu na samostalno vršenje roditeljskog prava, uz uređenje održavanja ličnih odnosa sa majkom po modelu - svake srede i petka i svake nedelje po dva sata, u stanu tužene, u prisustvu tužioca.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo kada su odlučili o vršenju roditeljskog prava.

Prema članu 77. stav 3. Porodičnog zakona, jedan roditelj sam vrši roditeljsko pravo na osnovu odluke suda kada roditelji ne vode zajednički život, a nisu zaključili sporazum o vršenju roditeljskog prava. O samostalnom vršenju roditeljskog prava, shodno članu 266. stav 1. tog zakona, sud odlučuje rukovodeći se najboljim interesom deteta - pravnim standardom koji se ceni u svakom konkretnom slučaju. Pre donošenja odluke o vršenju roditeljskog prava sud je, na osnovu člana 270. Porodičnog zakona, dužan da zatraži nalaz i stručno mišljenje od organa starateljstva, porodičnog savetovališta ili druge ustanove specijalizovane za posredovanje u porodičnim odnosima.

U konkretnom slučaju, mišljenja organa starateljstva i veštaka su usaglašena u pogledu činjenice da bi dete trebalo poveriti na samostalno vršenje roditeljskog prava tužiocu kao ocu. Takav način vršenja roditeljskog prava, imajući u vidu sve okolnosti slučaja, u najboljem je interesu deteta. Tužilac se i do sada uspešno starao o detetu, čije zdravstveno stanje i dalje zahteva stalnu brigu i negu uz angažovanje i trećih lica (baka i deka) i stručnog medicinskog osoblja, što je tužilac prema svojim roditeljskim kompetencijama u mogućnosti da i dalje čini, za razliku od tužene čiji su kapaciteti za samostalno vršenje roditeljskog prava umanjeni. U takvoj situaciji, iako su oba roditelja podobna i pokazuju visoku motivisanost za vršenje roditeljskog prava, u najboljem je interesu deteta da tužilac i ubuduće nastavi da samostalno vrši roditeljsko pravo i da odnos sa drugim roditeljem ostvaruje kroz održavanje ličnih odnosa prema usvojenom modelu, koji tužilac ne osporava već podržava.

Iz navedenih razloga je o načinu održavanja ličnih odnosa deteta i tužene odlučeno u skladu sa članom 61. Porodičnog zakona, a o obavezi izdržavanja pravilnom primenom člana 154. stav 1, 160, 161. i 162. istog zakona.

Izjavljenom revizijom, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, neosnovano se osporava pravilnost pobijane drugostepene presude. Podobnost tužioca za samostalno vršenje roditeljskog prava utvrđena je na osnovu pribavljenih mišljenja organa starateljstva i veštačenja. U tim mišljenjima detaljno su iznete porodične prilike stranaka i sve okolnosti koje su od značaja za ocenu najboljeg interesa deteta. Stoga se izjavljenom revizijom neosnovano osporava utvrđeno činjenično stanje, a takođe nisu osnovani ni revizijski navodi o pogrešnoj primeni materijalnog prava, jer su odluke o vršenju roditeljskog prava, održavanju ličnih odnosa i izdržavanju donete pravilnom primenom navedenih odredbi.

Iz izloženih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić