Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji u skladu sa članom 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da revizija tuženog nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijom se posebno ne ukazuje na druge bitne povrede odredaba parničnog postupka zbog kojih se, pod uslovima iz člana 407. stav 1. tač. 2. i 3. ZPP, taj pravni lek može izjaviti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u katastru nepokretnosti upisana kao vlasnica parcele parcelu .. površine 1066m2 i parcele .. površine 1253m2, obe K.O. Veternik. Na parceli parceli .. od 25.09.1995. godine upisano je pravo službenosti kolskog i pešačkog prolaza u korist vlasnika parcela .. i .. u istoj katastarskoj opštini. Pravo svojine na navedenim parcelama tužilja je stekla nasleđivanjem zaostavštine njene majke, pokojne BB. Planskim aktima označene parcele su predviđene za javnu površinu, regulaciju ulice ... u naselju ..., sa čije obe strane su izgrađeni porodični i višestambeni objekti. Obe parcele su i privedene planskoj nameni, i to parcela .. u površini od 1040m2 a parcela .. u površini od 1093m2. Preostali deo u površini od 26m2 od parcele .. i u površini od 160m2 od parcele .. je u sastavu više susednih ograđenih parcela. Tržišna vrednost predmetnih parcela, po nalazu veštaka, iznosi 10.810,00 dinara za 1m2 zemljišta.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom člana 1. stav 1. Protokola 1 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i člana 58. Ustava Republike Srbije usvojili tužbeni zahtev i obavezali tuženog na isplatu naknade za zemljište koje je faktički eksproprisano – privedeno planskoj nameni i koristi se kao javna površina, ulica u naselju ... . Po stanovištu sudova, tužilja je faktičkim privođenjem zemljišta planiranoj nameni lišena prava svojine i zato ima pravo na naknadu u visini tržišne vrednosti zemljišta, u površini koja je planirana za javnu namenu i bez obzira što određena površina predmetnih parcela nije faktički za tu namenu iskorišćena. Istovremeno, utvrđeno je pravo javne svojine tuženog na tom zemljištu, stečeno na osnovu donetog planskog akta i faktičkim privođenjem zemljišta nameni predviđenoj tim aktom.

Po oceni Vrhovnog suda, nisu osnovani navodi revidenta da je u ovom sporu pogrešno primenjeno materijalno pravo.

Odredbom člana 10. stav 2. Zakona o javnoj svojini („Službeni glasnik RS“, br. 72/11 sa kasnijim izmenama i dopunama) propisano je da se dobrima u opštoj upotrebi u javnoj svojini, u smislu tog zakona, smatraju one stvari koje su zbog svoje prirode namenjene korišćenju svih i koje su kao takve određene zakonom (javni putevi, javne pruge, most i tunel na javnom putu, pruzi ili ulici, ulice, trgovi, javni parkovi, granični prelazi i dr). Istom odredbom propisano je da svako ima pravo da dobra u opštoj upotrebi koristi na način koji je radi ostvarivanja te namene propisan zakonom, odnosno odlukom organa ili pravnog lica kome su ta dobra data na upravljanje (stav 5.), kao i da su dobra u opštoj upotrebi u svojini Republike Srbije, izuzev puteva II reda, koji su u svojini autonomne pokrajine na čijoj se teritoriji nalaze i izuzev nekategorisanih puteva, opštinskih puteva i ulica (koje nisu deo autoputa ili državnog puta I i II reda) i trgova i javnih parkova, koji su u svojini jedinice lokalne samouprave na čijoj teritoriji se nalaze (stav 10).

Parcele u svojini tužilje su dobro u opštoj upotrebi, jer se koriste kao ulica – javni put u naselju koji saobraćajno povezuje delove naselja (član 2. tačka 7. Zakona o putevima), a planiranoj nameni su privedene bez sprovedenog postupka oduzimanja zemljišta koje je planskim aktom određeno za dobro u opštoj upotrebi, u smislu člana 10. stav 2. Zakona o javnoj svojini. Naj taj način spovedena je faktička eksproprijacija koja nastaje kada se na zemljištu grade putevi i infrastrukturni ili drugi javni objekti, iako ne postoji rešenje o oduzimanju zemljišta kojim se tužilja lišava prava svojine na delovima označenih parela koje su u sastavu ulice ... u naselju ... . U preostalom delu zemljište nije privedeno planiranoj nameni, jer su vlasnici pojedinih susednih parcela (u površini utvrđenoj veštačenjem) zauzeli i pripojili svojim parcelama, ali je tužiljino pravo da to zemljište mirno koristi na taj način ograničeno. Ono se ne može vratiti tužilji, a mogućnost njegovog raspolaganja je smanjena, imajući u vidu površinu i činjenicu da je planskim aktom previđeno za javnu površinu i da su parcele u pretežnom delu toj nameni i privedene.

Sledstveno izloženom, tužilji pripada pravo na naknadu za predmetne parcele u visini njihove tržišne vrednosti, što je u skladu sa članom 58. stav 2. Ustava Republike Srbije. Naknada se određuje po tržišnoj vrednosti građevinskog zemljišta, jer su obe parcele u katastru nepokretnosti upisane kao gradsko građevinsko zemljište. Visina naknada je veštačenjem utvrđena u visini od 10.810,00 dinara po 1m2, koja je približna proceni poreske uprave od 21.09.2020. godine na iznos od 10.167,30 dinara. Tuženi je obveznih isplate naknade, jer su sporne parcele planskim aktom predviđene za saobraćajnu površinu – ulicu, a takvo zemljište je u svojini tuženog, saglasno članu 10. stav 10. Zakona o javnoj svojini.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić