Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužilac je podneo odgovor na reviziju, sa predlogom da se revizija odbije kao neosnovana i tuženi obaveže na naknadu troškova postupka povodom tog pravnog leka.

Odlučujući o izjavljenoj reviziji, na osnovu člana 408. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija tuženog nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Spor za utvrđenje prava svojine je imovinsko-pravni spor o kojem odlučuje sud po pravilima parničnog postupka, u smislu člana 1. ZPP, tako da nisu osnovani navodi revidenta o nenadležnosti suda. Revizijski navodi o učinjenim bitnim povredama odredaba parničnog postupka iz tačaka 4, 5. i 12. stava 2. navedenog člana su irelevantni jer označene povrede postupka nisu razlozi za reviziju (član 407. stav 1. tačka 2. ZPP). Revizijom se posebno ne ukazuje na procesne odredbe koje drugostepeni sud nije primenio ili je pogrešno primenio i tako učinio bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tuženi je u katastru nepokretnosti bio upisan kao vlasnik sa udelom od 13354/13608 idealnih delova na parceli .../... KO ... . Označena parcela je na osnovu Plana detaljne regulacije „Ada Ciganlija“ deljena na parcelu .../... površine 36ari 95m2 i parcelu .../... površine 61ar 39m2. I na ovim parcelama tuženi je u katastru nepokretnosti upisan kao suvlasnik sa navedenim idealnim udelom. Deoba parcele izvršena je radi formiranja građevinskih parcela koje su planskim aktom predviđene za javne površine. Pravnosnažnom presudom Višeg suda u Beogradu P 7943/17 od 05.03.2019. godine obavezan je tužilac da na ime naknade za faktičku eksproprijaciju ovih parcela isplati tuženom iznos od 470.158.560,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate. Tužilac je obavezu iz ove presude izvršio 01.06.2020. godine.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su u ovom sporu pravilno primenili materijalno pravo i odluku o usvajanju tužbenog zahteva obrazložili pravno valjanim razlozima.

Odredbom člana 2. stav 6. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/09) propisano je da je površina javne namene prostor određen planskim dokumentom za uređenje ili izgradnju objekata javne namene za koje je predviđeno utvrđivanje javnog interesa u skladu sa posebnim zakonom (ulice, trgovi, parkovi i dr). Prema odredbi člana 10. stav 2. Zakona o javnoj svojini („Službeni glasnik Republike Srbije“ broj 72/11), dobrima u opštoj upotrebi u javnoj svojini u smislu tog zakona smatraju se one stvari koje su zbog svoje prirode namenjene korišćenju svih i koje su kao takve određene zakonom. Shodno stavu sedmom istog člana, dobra u opštoj upotrebi su u svojini Republike Srbije, izuzev puteva II reda koji su u svojini autonomne pokrajine na čijoj se teritoriji nalaze, kao i izuzev nekategorisanih puteva, opštinskih puteva i ulica (koje nisu deo auto-puta ili državnog puta I i II reda), trgova i javnih površina koje su u svojini jedinica lokalne samouprave na čijoj se teritoriji nalaze.

U konkretnom slučaju, sporno zemljište je bez sprovedenog upravnog postupka privedeno nameni predviđenoj planskim aktom za javnu površinu i od tog momenta je po sili zakona postalo sredstvo u javnoj svojini tužioca kao jedinice lokalne samouprave. Na taj način izvršena je i tzv. „faktička“ eksproprijacija koja upravo i nastaje kada se na zemljištu grade određeni objekti u javnom interesu, iako ne postoji rešenje o oduzimanju zemljišta. Tuženom je za faktički oduzeto zemljište isplaćena naknada (u visini koja bi mu bila isplaćena i da je izvršena eksproprijacija zemljišta u skladu sa Zakonom o eksproprijaciji). Tuženi zato ne može zadržati pravo svojine na zemljištu za koje mu je naknada i isplaćena, a faktičkim provođenjem zemljišta nameni predviđenoj planskim dokumentom za javnu površinu isto je postalo javna svojina tužioca.

Iz navedenih razloga, nalazeći da nisu osnovani navodi tuženog o pogrešnoj primeni materijalnog prava, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP odlučeno je kao u prvom stavu izreke.

Tužiočev zahtev za naknadu troškova postupka po reviziji je odbijen jer troškovi odgovora na reviziju, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, nisu bili nužni. Zbog toga je, na osnovu člana 165. stav 1. u vezi sa članom 154. stav 1. ZPP odlučeno kao u drugom stavu izreke.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić