U IME NARODA

Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Dragane Marinković, predsednika veća, Marine Milanović i Zorice Bulajić, članova veća, u parnici tužilaca AA i mal. BB, koga zastupa zakonski zastupnik – majka tužilja AA, čiji je punomoćnik Tatjana Vlahović, advokat iz ..., protiv tuženih VV iz ..., čiji je punomoćnik Dušanka Jovanović Šunjara, advokat iz ... i Narodne banke Srbije, Zavoda za izradu novčanica i kovanog novca Beograd, radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužilaca, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 7526/2020 od 04.03.2021. godine, u sednici veća održanoj dana 13.12.2023. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilaca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 7526/2020 od 04.03.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogrdau P 38276/13 od 05.03.2020. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužilaca kojim su tražili da se utvrdi da je GG vlasnik stana u Beogradu u ulici ... broj .., na visokom prizemlju, stan broj 1, površine 55 m2, po ugovoru o otkupu stana zaključenog između GG, koga je zastupala VV i Narodne banke Srbije – Zavoda za izradu novčanica i kovanog novca, zaključenog dana 28.02.1992. godine, overenog kod Drugog opštinskog suda u Beogradu Ov. br. 4238/92 dana 05.03.1992. godine, kao neosnovan; stavom drugim izreke, odbijen je eventualni tužbeni zahtev tužilaca kojim su tražili da se utvrdi da je ništav i bez pravne važnosti ugovor o kupoprodaji stana u društvenoj svojini zaključenog dana 28.02.1992. godine između Narodne banke Srbije – Zavoda za izradu novčanica i VV, overenog pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu pod Ov. br. 4238/92 dana 05.03.1992. godine, kao neosnovan; stavom trećim izreke, obavezani su tužioci da prvotuženoj naknade troškove postupka u iznosu od 244.500,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom počev od 05.03.2020. godine do isplate.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 7526/2020 od 04.03.2021. godine, stavom prvim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilaca i potvrđena presuda Prvog osnovnog suda u Beogradu P 38276/13 od 05.03.2020. godine u stavovima prvom i drugom izreke; stavom drugim izreke, preinačena je odluka o troškovima postupka sadržana u stavu trećem izreke presude Prvog osnovnog suda u Beogradu P 38276/13 od 05.03.2020. godine i to samo u delu u odnosu na zakonsku zateznu kamatu, utoliko što je odbijen zahtev tužene VV za zakonsku zateznu kamatu za period od 05.03.2020. godine do dana izvršnosti odluke; stavom trećim izreke, odbijena je kao neosnovana žalba tužilaca i potvrđena odluka o troškovima postupka sadržana u preostalom delu stava trećeg izreke presude Prvog osnovnog suda u Beogradu P 38276/13 od 05.03.2020. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužioci su blagovremeno izjavili reviziju, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postpuka i pogrešne primene materijalnog prava.

Tužena Narodna banka Srbije dala je odgovor na reviziju tužilaca.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu primenom člana 408. Zakona parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11, ... 18/20) pa je ocenio da revizija tužilaca nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Ukazivanje revidenta na bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP nije bilo predmet ocene ovog suda, jer se radi o povredama koje se ne smatraju revizijskim razlogom u smislu odredbe člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem NBJ Zavoda za izradu novčanica i kovanog novca od 21.08.1986. godine, sada pokojnom GG, njihovom radniku, dat je na korišćenje, kao trajno rešenje stambenog pitanja, dvosoban konforan stan u Beogradu, koji će korisiti sa suprugom VV i sinovima DD i ĐĐ i na osnovu tog rešenja zaključen je ugovor o korišćenju stana 15.11.1986. godine kojim je GG kao nosilac stanarskog prava primio na korišćenje na neodređeno vreme stan koji se nalazi u ulici ... broj .. u Beogradu, ukupne površine 55 m2, koji će koristiti zajedno sa članovima domaćinstva – suprugom VV i sinovima DD i ĐĐ. Brak između VV i sada pok. GG razveden je pravnosnažnom presudom Okružnog suda u Beogradu P 2788/87 od 05.11.1987. godine, ali su GG i članovi njegovog porodičnog domaćinstva supruga VV i sinovi DD i ĐĐ nastavili da zajedno sa njim žive u tom stanu i to sinovi sve do 2001. godine, a VV do kraja 2002. godine. GG se obratio NBJ Zavodu za izradu novčanica i kovanog novca zahtevom za kupovinu stana dana 03.02.1992. godine u kome je kao prilog naveo ugovor o korišćenju stana u overenoj fotokopiji, potvrdu o prebivalištu ili fotokopiju lične karte, dokaz o svojstvu člana porodičnog domaćinstva (izvod iz matične knjige rođenih – venčanih) i saglasnost nosioca stanarskog prava overenu od suda da član porodičnog domaćinstva može otkupiti stan. Dana 26.02.1992. godine sada pok. GG dao je pisanu i overenu saglasnost nosioca stanarskog prava da njegova supruga VV kao član porodičnog domaćinstva zaključi ugovor o otkupu predmetnog stana čiji je nosilac prava raspolaganja NBJ – Zavod za izradu novčanica. Ovde tužena VV je zaključila ugovor o kupoprodaji predmetnog stana u društvenoj svojini dana 28.02.1992. godine sa NBJ – Zavodom za izradu novčanica i kovanog novca. Tužilja AA je od 01.07.2002. godine počela da živi sa sada pok. GG u stanu u ulici ... broj .., stan broj 1, a sa istim je zaključila brak u junu 2005. godine iz koje bračne zajednice je rođen maloletni BB, ovde tužilac. GG preminuo je ...2008. godine, a njegova zaostavština raspravljena je rešenjem Drugog opštinskog suda u Beogradu O 2722/08 od 10.11.2008. godine, za naslednike su oglašeni njegova supruga AA i sinovi DD, ĐĐ i maloletni BB, na zaostavštini koja se sastoji iz prava na osnovu potvrde o upisu u evidenciju nosilaca prava Agencije za privatizaciju RS i novčanom iznosu na tekućem računu kod Privredne banke. Na ostavinskoj raspravi tužilja AA je saznala da je predmetni ugovor o otkupu stana zaključila ovde tužena VV, nakon čega je pokrenula ovu parnicu.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilnom primenom materijalnog prava odbili tužbeni zahtev tužilaca, pravilno zaključujući da nije osnovan ni osnovni ni eventualni tužbeni zahtev.

Zakonom o stambenim odnosima („Službeni glasnik SRS“ broj 9/85, prečišćen tekst, 18/85, 11/88, važećeg u vreme dobijanja predmetnog stana na korišćenje i zaključenja ugovora o korišćenju stana), članom 16. stav 2. bilo je propisano: kada je stanarsko pravo stekao jedan od bračnih drugova koji žive u zajedničkom domaćinstvu, nosilac stanarskog prava je i drugi bračni drug.

Članom 17. navedenog Zakona bilo je propisano da u slučaju razvoda braka raniji bračni drugovi koji su nosioci stanarskog prava sporazumno određuju koji će od njih ostati nosilac stanarskog prava (stav 1.); raniji bračni drugovi mogu da se sporazumeju da nastave korišćenje stana ili da taj stan zamene za dve stambene jedinice (stav 2.).

Po oceni Vrhovnog suda, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da su sada pokojni GG i ovde tužena VV u svemu postupili po članu 16. stav 2. i članu 17. stav 1. i 2. navedenog Zakona o stambenim odnosima, te da su sporazumno odredili ko će od njih ostati nosilac stanarskog prava, jer je tužena VV prethodno stekla svojstvo nosioca stanarskog prava u smislu člana 16. stav 2. navedenog Zakona, nakon čega je sada pokojni GG dao pisanu i overenu saglasnost da VV zaključi ugovor o otkupu – kupovini predmetnog stana, što je ista i učinila dana 26.02.1992. godine. U tom stanu nastavili su da žive sa svojim sinovima DD i ĐĐ sada pok. GG i VV i nakon razvoda braka sve do 2001. odnosno 2002. godine. Sa iznetih razloga predmetni ugovor o kupoprodaji je zaključen shodno važećim zakonskim propisima i isti je pravno valjan, zbog čega nije osnovan tužbeni zahtev, jer nisu ispunjeni uslovi za primenu člana 20. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, a nije osnovan ni eventualni tužbeni zahtev, jer nisu ispunjeni uslovi za primenu odredbe člana 103. Zakona o obligacionim odnosima.

Pravilna je i odluka o troškovima parničnog postupka doneta primenom odredbe člana 165. stav 2. Zakona parničnom postupku.

Kako se ni ostalim revizijskim navodima ne dovodi u sumnju pravilnost i zakonitost pobijane presude, već se istima ponavljaju žalbeni navodi cenjeni od strane drugostepenog suda, Vrhovni sud je odbio kao neosnovanu reviziju tužilaca i odlučio kao u izreci primenom odredbe člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća-sudija,

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković