Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu čl. 408. i 403. stav 2. tačka 2. važećeg Zakona o parničnom postupku – ZPP, i utvrdio da revizija tužilaca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se određeno ne ukazuje na bitnu povredu postupka učinjenu pred drugostepenim sudom, u smislu člana 374. stav 1. ZPP. Nema zakonskih uslova za odlučivanje o reviziji kao izuzetno dozvoljenoj, u smislu člana 404. stav 1. ZPP, budući da je revizija dozvoljena po osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su bili radnici Kompanije Robna kuća „Beograd“ u Robnoj kući u Zrenjaninu, nad kojom je 15.02.2002. godine otvoren stečajni postupak zbog neisplaćenih zarada i neuplaćenih doprinosa obaveznog osiguranja za period od 1996. godine do 2001. godine. Tužioci su podneli tužbu protiv poslodavca u stečaju Trgovinskom sudu u Beogradu, koja je odbačena kao nedozvoljena rešenjem Trgovinskog suda u Beogradu od 06.10.2008. godine, iz razloga što nisu blagovremeno prijavili potraživanje prema stečajnom dužniku. Presudom Pž 9506/2008 od 04.06.2009. godine odbijena je žalba tužilaca protiv prvostepene odluke. Prvostepeni sud je utvrdio iznose neisplaćenih zarada tužilaca, odnosno pravnog sledbenika sada pok. tužilje AA, na dan 15.02.2002. godine, da su to potraživanje prijavili 13.06.2006. godine, nakon donošenja presude Trgovinskog suda u Beogradu P 238/2006 od 07.06.2006. godine, kojom je odlučeno o prijavljenim potraživanjima, neisplaćenim zaradama i doprinosima bivših radnika Kompanije robna kuća „Beograd“ AD u stečaju, ali pre rešenja o konačnoj deobi koje je sud u stečajnom postupku ST 802/97 doneo 05.02.2008. godine.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužilaca u smislu čl. 56. stav 2., 93. i 116. Zakona o stečaju, nalazeći da je prijava potraživanja tužilaca bila blagovremena i da je potraživanje tužilaca trebalo biti priznato kao stečajnim poveriocima, do čega nije došlo zbog nepravilnog i nezakonitog rada državnih organa.

Po oceni Vrhovanog kasacionog suda, pravilno je u pobijanoj drugostepenoj presudi primenjeno materijalno pravo kada je prvostepena presuda preinačena i tužbeni zahtev tužilaca za naknadu materijalne štete odbijen kao neosnovan.

Pravilan je zaključak drugostepenog suda da tužena Republika Srbija snosi objektivnu odgovornost za neostvarivanje prava iz radnog odnosa prema dužnicima koji su bili društvena preduzeća, odnosno prema dužnicima privrednim društvima koja posluju sa većinskim društvenim ili državnim kapitalom, odnosno odgovara za materijalnu štetu nastalu zbog potpunog ili delimičnog neizvršenja pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka, odnosno u stečaju utvrđenih potraživanja zaposlenih iz radnog odnosa, koja su bez njihove krivice ostala neizvršena. Naime, svako novčano potraživanje dosuđeno pravnosnažnom sudskom odlukom ulazi u imovinu zaposlenog, a svako nesprovođenje izvršenja sudske odluke kojim je to potraživanje dosuđeno pod određenim uslovima bi predstavljalo povredu prava na mirno uživanje imovine zagarantovano članom 58. stav 1. Ustava Republike Srbije i članom 1. Protokola 1. uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Na sednici Građanskog odeljenja Vrhovnog kasacionog suda održanoj 02.11.2018. godine donet je Zaključak prema kome je Republika Srbija odgovorna za materijalnu štetu nastalu zbog potpunog ili delimičnog neizvršenja pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka, odnosno u stečaju utvrđenih potraživanja zaposlenih iz radnog odnosa, koja su bez njihove krivice ostala neizvršena, i u postupku stečaja vođenim nad stečajnim dužnikom sa većinskim društvenim ili državnim kapitalom, uz uslov da je prethodno utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku.

S obzirom na to da tužiocima prethodno nije utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku u odgovarajućem postupku u skladu sa Zakonom o zaštiti prava na suđenje u razumnom roku, pravilan je zaključak drugostepenog suda da nije ispunjen uslov za objektivnu odgovornost tužene Republike Srbije za naknadu materijalne štete zbog neizvršenja pravnosnažnih i izvršnih sudskih odluka, odnosno u stečaju utvrđenih potraživanja iz radnog odnosa. Zato je u pobijanoj presudi pravilno primenjeno materijalno pravo kada je prvostepena presuda preinačena i tužbeni zahtev tužilaca odbijen kao neosnovan.

Bez uticaja su navodi da je u različitim prvostepenim i drugostepenim presudama usvojen tužbeni zahtev grupe radnika Robnih kuća „Beograd“, jer u konkretnom slučaju u ovoj parnici za to nisu ispunjeni uslovi, u situaciji kada tužiocima prethodno nije utvrđena povreda prava na suđenje u razumnom roku.

Iz navedenih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić