Protiv drugostepene presude reviziju je izjavila Gradska opština Zemun zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tužilac je podneo odgovor na reviziju i tražio troškove.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama propisanim odredbom člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 55/14), koji se u konkretnom slučaju primenjuje na osnovu člana 506. stav 2. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11) i člana 23. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 55/2014) i odlučio da revizija Gradske opštine Zemun nije osnovana.

Pobijana presuda nije zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti. Tužena se u reviziji poziva na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. tačka 12. ZPP. Pozivanje tužene na navedenu bitnu povredu odredaba parničnog postupka je pogrešno, s obzirom na to da članom 407. stav 1. tačka 2. ZPP, je propisano da revizija može da se izjavi zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 6, 8, 10. i 11. tog zakona, pod uslovom da su isticane u žalbi, odnosno da su učinjene u postupku pred drugostepenim sudom. Iz navedenog proizlazi da se revizija ne može izjaviti zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP.

Prema utvrđenim činjenicama, tužena opština ovlastila je JP „ZIPS“ da u njeno ime i za njen račun raspiše konkurs za prikupljanje pismenih ponuda za ustupanje prava gradnje poslovnog centra koji bi se nalazio u Zemunu na ..., površine 200 m2 prema idejnom projektu koji je uradila Opština. Konkurs je objavljen u listu „Zemunske novine“ od 20.03.1999. godine. U konkursu su bili nabrojani opšti uslovi među kojima i da se objekat gradi prema idejnom projektu koji je izradila opština Zemun. Tužilac je kao najbolji ponuđač na konkursu dana 11.05.1999. godine zaključio sa JP „ZIPS“ kao davaocem lokacije, ugovor o dodeli lokacije radi izgradnje poslovnog objekta privremenog karaktera na osnovu koga mu je dodeljena lokacija za zauzeće javne površine radi izgradnje lokala na ... u Zemunu ispred broja ..., ... i ... na delu katastarske parcele ... KO Zemun. Tužilac je u skladu sa zaključenim ugovorom uplatio taksu na ime zakupa objekata opštini, a ugovorom se obavezao da objekat postavi u svemu u skladu sa urbanističko-tehničkim projektom koji je bio sastavni deo konkursa. Rešenjem tužene opštine od 25.07.2000. godine tužiocu je odobreno privremeno zauzeće javne površine na neodređeno vreme za postavljanje privremenog objekta tipa MMO. Dana 06.10.2000. godine tužilac je sa tuženom Opštinom zaključio ugovor radi obezbeđenja investicije izgradnje lokala na Trgu pobede, kojim se Opština obavezala da, u slučaju donošenja rešenja o rušenju lokala isplati tužiocu naknadu za uložena sredstva. Članom 3. Ugovora konstatovano je da su se ugovarači sporazumeli da na dan zaključenja ugovora vrednost investicije iznosi 6.244.000,00 dinara. Pravnosnažnom presudom Četvrtog opštinskog suda u Beogradu P 1611/02 od 25.03.2005. godine odbijen je tužbeni zahtev Opštine da se utvrdi ništavost ugovora od 06.10.2000. godine. Republički građevinski inspektor je postupajući po službenoj dužnosti, po prethodno izvršenom inspekcijskom uviđaju 12.08.1999. godine doneo rešenje kojim je naloženo investitoru tuženoj Opštini i odgovornom licu M.M. da poruše betonsku coklu, zidove i krovnu konstrukciju poslovnog objetka veličine u osnovi 6h18 m, na ... u Zemunu. Nakon što je tužilac podneo predlog za povraćaj u pređašnje stanje jer je postupak vođen bez njegovog saznanja, Ministarstvo građevine RS – Građevinski inspektor doneo je rešenje od 10.01.2000. godine kojim je tužiocu naloženo da poruši izgrđene poslovne objekte na Trgu pobede jer za objekte nije pribavljena građevinska dozvola. Žalba protiv ovog rešenja nije zadržavala njegovo izvršenje. Iz zapisnika o inspekcijskom pregledu Ministarstva građevine od 10.01.2001. godine, koji je građevinski inspektor sačinio nakon više izlazaka na teren i uvida u dokumentaciju, proizlazi da su objekti izgrađeni prema glavnom projektu adaptacije ... koji je izradila E.t. na kom projektu je kao investitor navedena Opština Zemun, za objekte nije pribavljena građevinska dozvola, a objekti se nalaze u starom jezgru Zemuna koji je proglašen za spomenik od velikog značaja i koji je u nadležnosti Ministarstva građevine. Gradska opština Zemun, odeljenje za građevinsko komunalne poslove je rešenjem od 21.12.2000. godine poništila svoje ranije rešenje od 25.07.2000. godine kojim je tužiocu odobreno privremeno zauzeće javne površine na neodređeno vreme za postavljanje privremenog objekta tipa MMO, jer tužilac nije podigao manji montažni objekat već zidani objekat. Protiv tog rešenja tužilac je izjavio žalbu koja je odbijena rešenjem GO Zemun od 21.12.2002. godine, a protiv tog rešenja je tužilac pokrenuo upravni spor, pa je presudom Okružnog suda u Beogradu U. 46/2003 od 20.02.2003. godine poništeno rešenje od 21.12.2002. godine zbog toga što Gradska opština Zemun nije bila ovlašćena da meritorno odluči o žalbi tužioca. Tužilac je žalbu izjavio i protiv rešenja Ministarstva građevine od 10.01.2000. godine koja je odbijena rešenjem administativne komisije Vlade Republike Srbije od 15.05.2001. godine a koje je poništeno presudom Vrhovnog suda Srbije U 2511/01 od 05.06.2001. godine. U postupku obezbeđenja postupka koji se vodio po predlogu tužioca pred Četvrtim opštinskim sudom u Beogradu R 109/01 obavljeno je veštačenje od strane veštaka građevinske struke koji je konstatovao vrstu materijala i izgradnju objekta kao i u kojoj meri je tužilac izgradio objekte u skladu sa urbanističko-arhitektonskom dokumentacijom.

Na utvrđeno činjenično stanje pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da su ispunjeni uslovi iz člana 374. ZPP za donošenje međupresude i pravilno utvrdili postojanje osnova tužbenog zahteva tužioca za naknadu štete u odnosu na tuženu Gradsku opštinu Zemun.

Predmet spora u ovoj parnici je osnovanost zahteva tužioca za naknadu štete koju je pretrpeo usled propuštanja tužene Gradske opštine Zemun da pribavi odgovarajuće odobrenje za izgradnju od strane nadležnih državnih organa, s obzirom na to da su radovi izvođeni na ... u Zemunu (u starom jezgru Zemuna) i da navedeni prostor predstavlja kulturno dobro, odnosno spomenik kulture po rešenju Zavoda za zaštitu spomenika kulture Grada Beograda od 19.05.1965. godine.

Tužena opština je prema utvrđenim činjenicama ovlastila JP „ZIPS“ da u njeno ime i za njen račun raspiše konkurs za prikupljanje pismenih ponuda za ustupanje prava gradnje poslovnog centra koji bi se nalazio u Zemunu na .... Konkurs je objavljen u listu „Zemunske novine“ od 20.03.1999. godine. Kao najbolji ponuđač na konkursu, tužilac je 11.05.1999. godine zaključio ugovor sa JP „ZIPS“ kao davaocem lokacije o dodeli lokacije radi izgradnje poslovnog objekta privremenog karaktera, uplatio je taksu na ime zakupa objekta Opštini i obavezao se da objekat postavi u skladu sa projektom koji je bio sastavni deo konkursa. Tužiocu je rešenjem opštine od 25.07.2000. godine odobreno privremeno zauzeće javne površine na neodređeno vreme za postavljanje privremenog objekta tipa „MMO“. Tužilac je ispunio sve uslove koji su bili postavljeni konkursom, tužena Opština nije imala nikakve primedbe na njegovu dokumentaciju, niti iz izvedenih dokaza proističe da je tužilac propustio da na bilo koji način postupi suprotno uslovima iz konkursa. Tužena je šta više dana 06.10.2000. godine sa tužiocem zaključila ugovor radi obezbeđenja investicije i izgradnje lokala na Trgu pobede, kojim se tužena Opština obavezala da u slučaju donošenja rešenja o rušenju lokala isplati tužiocu naknadu za uložena sredstva.

Neosnovano u reviziji tužena ističe da tužilac nije postupio u skladu sa rešenjem, već je odstupio od izdatog odobrenja i izgradio zidani objekat od čvrstog materijala za čiju izgradnju mu je bila potrebna građevinska dozvola, koju je izdavao drugotuženi Republika Srbija. Iz utvrđenih činjenica proizlazi da je građevinski inspektor Ministarstva građevine nakon više izlazaka na teren i uvida u dokumentaciju, sačinio zapisnik 10.01.2001. godine, i utvrdio da su objekti izgrađeni prema glavnom projektu adaptacije Trga pobede koji je izradila E.t. a kao investitor navedena Opština Zemun, da za objekte nije pribavljena građevinska dozvola, a da se objekti nalaze u starom jezgru Zemuna koji je proglašen za spomenik od velikog značaja i koji je u nadležnosti Ministarstva građevine. Pre inspekcijskog pregleda Ministarstva građevine od 10.01.2001. godine, urbanistički građevinski inspektori su dana 23.03.1999. godine nakon uvida u Opštinskoj upravi Opštine Zemun, naložili investitoru Opštini Zemun i izvođaču I.k.i. kao i odgovornim licima da obustave dalje izvođenje radova na rekonstrukciji Trga pobede u roku od jednog dana i da se od Ministarstva građevine, kao nadležnog organa, pribavi urbanistička dozvola i odobrenje za izgradnju u roku od 60 dana. Tužiocu je po osnovu njegovog zahteva za manji montažni objekat tužena Opština rešenjem od 25.07.2000. godine odobrila privremeno zauzeće javne površine na neodređeno vreme, a nakon izgradnje objekata (lokala) rešenjem od 10.08.2000. godine odredila kućne brojeve za navedene privremene objekte uz napomenu da je rešenjem utvrđena i komunalna taksa, odnosno taksa za korišćenje prostora na javnim površinama u poslovne svrhe koju je tužilac i platio. Za predmetne objekte – lokale data je saglasnost JKP za priključke na primarne infrastrukture, vodovod, kišnu i fekalnu kanalizaciju, elektro razvod, instalacije, kao i telefon. Iz navedenih činjenica, pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da je tužilac uradio sve ono što se od njega očekivalo, kako u skladu sa uslovima propisanim konkursom, tako i naknadno pribavio sva odobrenja i priključio se na elektromrežu, kanalizacionu, vodovodnu i ostale mreže, te da na njegovoj strani nije bilo nikakvih propusta, a kako se to neosnovano u reviziji tužene ističe. Nasuprot navodima u reviziji tužena Opština je propustila da tužiocu obezbedi svu potrebnu dokumentaciju neophodnu za izvođenje građevinskih radova u skladu sa zakonom, jer iz utvrđenih činjenica proizlazi da tužilac nije bio u obavezi da ovu dokumentaciju pribavi. Propuštanjem tužene Opštine da preduzme sve radnje i pribavi celokupnu dokumentaciju koja je tužiocu bila neophodna za izvođenje radova, došlo je do rušenja spornog objekta, čime je tužiocu pričinjena šteta, za koju snosi odgovornost tužena Gradska opština Zemun, kako to pravilno zaključuju nižestepeni sudovi.

Tužena Gradska opština Zemun u spornom vremenskom periodu kada se objekat gradio nije istakla primedbe na objekte koje je tužilac gradio, niti na odstupanja od projekta koji je tužena Gradska opština Zemun usvojila, a po kojem je tužilac izvodio radove. Nakon završene izgradnje spornih objekata – lokala, tužena je tužiocu svojim rešenjem odredila kućne brojeve na svim lokalima, javno komunalno preduzeće je dalo saglasnost za priključke na infrastrukturu, pa je bez uticaja na pravilno donete odluke nižestepenih sudova ukazivanje tužene da je tužilac odstupio od projekta i samim tim od onoga našta se obavezao. U konkretnom slučaju, propustom tužene Gradske opštine Zemun da pribavi adekvatnu dokumentaciju tužiocu za izvođenje radova, a potom propuštanjem da vrši adekvatan nadzor nad samom izgradnjom i eventualnim odstupanjem od projekta, te u konačnom donošenju rešenja kojim su tužiocu odobreni kućni brojevi na samim lokalima i priključak na infrastrukturnu mrežu, tužena je propustila da postupa u skladu sa svojim obavezama propisanim zakonom i svojim radnjama prouzrokovala štetu tužiocu, kako to pravilno zaključuju nižestepeni sudovi. Pravilan je zaključak nižestepenih sudova da eventualno odstupanje tužioca od projekta izgradnje drugačijih objekata od onih koji je bio obavezan da izgradi u skladu sa projektom može biti od uticaja samo na vrstu i visinu štete koju je eventualno pretrpeo, a s obzirom na to da naknada štete se može dosuditi samo za onaj deo koji je izgrađen u skladu sa projektom a ne i u odnosu na onaj deo gde je tužilac eventualno odstupio od datog projekta.

Neosnovano je isticanje u reviziji tužene da od ishoda upravnog postupka, a koji do sada nije okončan, zavisi osnovanost osnova tužbenog zahteva tužioca u odnosu na revidenta. Prvostepeni sud je utvrdio sve relevantne činjenice za donošenje odluke o osnovanosti osnova tužioca za naknadu štete, pa na osnovu tako utvrđenih činjenica u prvostepenom postupku, pravilno su nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo kada su međupresudom utvrdili postojanje osnova tužioca na naknadu štete.

Vrhovni kasacioni sud je na osnovu odredbe člana 414. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislava Apostolović,s.r.