Protiv pravnosnažnog rešenja donetog u drugom stepenu, predlagač je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu odluku primenom člana 408. Zakona o parničnom postupku u vezi sa članom 403. stav 2. tačka 2. i članom 420. Zakona o parničnom postupku - ZPP („Službeni glasnik RS“, 72/11... 18/20) i članom 30. stav 2. Zakona o vanparničnom postupku – ZVP („Službeni glasnik SRS“, br. 25/82, 48/88, „Službeni glasnik RS“, br. 46/95... i 14/2022) i utvrdio da je revizija predlagača osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Gradske opštine Savski venac, Odeljenje za imovinsko-pravne poslove od 24.01.2017. godine, od ranijeg vlasnika, ovde predlagača, eksproprisana je kat.parc. br. .. ukupne površine 51 m2, upisane u LN br. .. KO ..., u korist protivnika predlagača za potrebe krajnjeg korisnika eksproprijacije, radi proširenjea saobraćajnice ..., ... i dela ... ulice, a na osnovu Regulacionog plana prostorne celine Dedinje – celina Topčidersko brdo („Službeni list grada Beograda“, br. 1/2000) i rešenja Vlade Republike Srbije od 23.12.2016. godine o utvrđenom javnom interesu za eksproprijaciju odn. administrativni prenos. Naknada nije isplaćena predlagaču. U postupku određivanja naknade za eksproprisane nepokretnosti od Poreske uprave Savski venac je pribavljen izveštaj u kome je utvrđena tržišna vrednost za navedenu katastarsku parcelu od 110.030,72 dinara po 1m2 i u kome je navedeno da je tržišna vrednost utvrđena po osnovu pravnosnažno realizovanih procena Poreske uprave u predmetima (parifikati) za istu ili sličnu nepokretnost na istoj ili sličnoj lokaciji, ali bez izlaska na teren. Ocenom nalaza i mišljenja i izjašnjenja sudskog veštaka, utvrđena je tržišna vrednost za navedenu katastarsku parcelu od 140.000,00 dinara po m2, te da je veštak tržišnu vrednost predmetnog zemljišta odredio komparativnom metodom sa parcelama u blizini, pa s obzirom na ukupnu površinu vrednost eksproprisane nepokretnosti je 7.140.000,00 dinara.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio zahtev predlagača i obavezao krajnjeg korisnika da predlagaču na ime naknade za eksproprisano zemljište isplati 7.140.000,00 dinara (u visini tržišne vrednosti prema nalazu i mišljenju veštaka) sa zakonskom zateznom kamatom počev od 30.11.2020. godine.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepeno rešenje i obavezao krajnjeg korisnika da predlagaču na ime naknade za eksproprisano zemljište isplati 5.611.566,72 dinara (u visini tržišne vrednosti prema izveštaju Poreske uprave) sa zakonskom zateznom kamatom počev od 30.11.2020. godine, ocenivši da nije pravilno stanovište prvostepenog suda koji je visinu naknade odredio prema proceni sudskog veštaka, budući da u smislu odredbe člana 42. Zakona o eksproprijaciji procenu tržišne vrednosti nepokretnosti vrši Poreska uprava.

Stanovište drugostepenog suda zasnovano je na pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Odredbom člana 42. stav 1. Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS“ broj 53/95, „Službeni glasnik SRJ“ broj 16/01, „Službeni glasnik RS“ broj 23/01, 20/09 i 55/13), propisano je da se naknada za eksproprisano poljoprivredno i građevinsko zemljište određuje u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta, ako zakonom nije drugačije propisano, dok je stavom 2. istog člana propisano da procenu tržišne cene iz stava 1. ovog člana vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima.

Saglasno navedenom, visina naknade za eksproprisano poljoprivredno i građevinsko zemljište utvrđuje se prema tržišnoj vrednosti oduzetog zemljišta koju, između ostalog, određuje i karakter tog zemljišta, kvalitet, klasa, mesto nalaženja, udaljenost odnosno blizina naseljenog mesta i asfaltnog puta, postojanje i udaljenost infrastrukturne instalacije i drugih korektivnih faktora koji utiču na tržišnu vrednost nepokretnosti. Vrednost nepokretnosti određuje se prema tržišnoj ceni u vreme utvrđivanja visine naknade, odnosno u vreme donošenja odluke o naknadi. Procenu tržišne cene daje nadležni organ za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na promet nepokretnosti, odnosno Poreska uprava. Međutim, Zakon o eksproprijaciji ne isključuje utvrđivanje visine tržišne vrednosti eksproprisanih nepokretnosti veštačenjem u vanparničnom postupku, kada se visina naknade utvrđuje ocenom nalaza i mišljenja sudskog veštaka odgovarajuće struke, koji prilikom utvrđivanja tržišne vrednosti uzima u obzir sve relevantne parametre i korektivne faktore. Imajući u vidu navedeno, po oceni Vrhovnog suda pogrešan je zaključak drugostepenog suda da se u konkretnom slučaju ima prihvatiti procena Poreske uprave. Naime, Poreska uprava vrši samo procenu tržišne vrednosti nepokretnosti što predstavlja najniži iznos naknade za eksproprisanu nepokretnost, a ne određuje njenu tržišnu cenu na osnovu kriterijuma od kojih zavisi tržišna cena eksproprisanog zemljišta.

Imajući u vidu izneto, Vrhovni sud nalazi da je prvostepenim rešenjem pravilno određena naknada za eksproprisanu nepokretnost nakon što je prvostepeni sud, uz pravilnu primenu materijalnog prava, utvrdio da tužilac ima pravo na naknadu za eksproprisanu nepokretnost, čija visina je utvrđena ocenom nalaza i mišljenja sudskog veštaka, prema parametrima bliže navedenim u nalazu i mišljenju veštaka. Tužilac na dosuđenu naknadu ima pravo i na zakonsku zateznu kamatu od 30.11.2020. godine u smislu odredbe člana 277. Zakona o obligacionim odnosima.

Pravilna je i odluka prvostepenog suda o troškovima parničnog postupka, jer je doneta primenom odredbi člana 153. Zakona o parničnom postupku. Na osnovu iznetog, Vrhovni sud je, na osnovu člana 416. stav 1. u vezi sa članom 420. stav 6. ZPP, odlučio kao u stavu prvom izreke.

Predlagač je uspeo u postupku po reviziji, pa mu, na osnovu članova 153. i 154. ZPP, pripadaju i opredeljeni troškovi ovog postupka prema ostvarenom uspehu, koji obuhvataju troškove za sastav revizije od strane advokata od 33.000,00 dinara na osnovu Tarife o nagradama i naknadama za rad advokata važeće u vreme preduzimanja ove radnje.

Na osnovu iznetog, primenom člana 165. stav 2. ZPP, Vrhovni sud je odlučio kao u stavu drugom izreke

Predsednik veća - sudija

Zvezdana Lutovac, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić