Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu, u smislu odredbe člana 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Izvršnog odbora Skupštine Grada Novog Sada od 18.09.2000. godine tužiocu kao investitoru je dato na korišćenje gradsko-građevinsko zemljište u državnoj svojini, parcela .. K.O. Veternik površine od 674m2, radi individualne stambene izgradnje u ... ulici u Adicama. Tužilac je obavezan da u roku od 30 dana od konačnosti rešenja zaključi sa JP Zavod za izgradnju Grada Novog Sada ugovor o davanju gradskog-građevinskog zemljišta na korišćenje, kao i da u roku od 3 godine od zaključenja tog ugovora zemljište privedene nameni. U rešenju je navedeno da će pravo korišćenja gradskog- građevinskog zemljišta prestati investitoru ako ne plati naknadu u skladu sa ugovorom, ako gradi objekte bez građevinske dozvole, ako koristi gradsko-građevinsko zemljište protivno nameni za koju mu je dato, ako u roku od 3 godine od dana zaključenja ugovora o davanju na korišćenje gradskog-građevinskog zemljišta isto ne privede nameni za koju mu je zemljište dato, ako prenese pravo korišćenja na drugog korisnika protivno odredbama zakona i Odluke o načinu i postupku davanja gradskog- građevinskog zemljišta na korišćenje ili ako ne zaključi ugovor o davanju na korišćenje gradskog-građevinskog zemljišta u roku od 30 dana od dana konačnosti rešenja o davanju na korišćenje gradskog građevinskog zemljišta. Dana 11.10.2000. godine između JP Zavod za izgradnju Grada Novog Sada i tužioca, kao korisnika građevinskog zemljišta zaključen je ugovor o davanju gradskog-građevinskog zemljišta na korišćenje, i to kat. parcele broj .. K.O. Veternik površine 674m2 radi izgradnje individualnog stambenog objekta do 200m2 u ulici ... u Adicama. Ugovorom je regulisana naknada za građevinsko zemljište za izgradnju objekta i način plaćanja naknade. Dana 14.11.2000. godine zaključen je Aneks ugovora o davanju gradskog- građevinskog zemljišta na korišćenje od 10.11.2000. godine u kome je konstatovano da je tužilac dana 13.02.1999. godine uplatio iznos od 2.940,60 dinara u nameri da sa JP Zavod za izgradnju Grada Novog Sada zaključi ugovor kojim bi bilo regulisano plaćanje naknade za građevinsko zemljište u procesu legalizacije bespravno sagrađenog objekta, do čijeg zaključenja nije došlo, pa je iznos revalorizovan na dan 14.11.2000. godine iznosio 8.086,62 dinara za koji je umanjena obaveza tužioca po ugovoru od 10.11.2020. godine. Tužilac je na parceli broj .. K.O. Veternik sagradio stambeni objekat spratnosti: prizemlje, sprat i potkrovlje bez građevinske dozvole. U celosti je izmirio obavezu u pogledu plaćanja naknade iz ugovora od 10.11.2000. godine, o čemu mu je JP Zavod za izgradnju Grada Novog Sada izdao potvrdu od 21.04.2008. godine. Sekretarijat za urbanizam, stambene poslove i zaštitu životne sredine Grada Novog Sada je dana 26.05.2003. godine izdao tužiocu urbanističku dozvolu za naknadnu legalizaciju već sagrađenog stambenog objekta na parceli .. kojom su utvrđeni urbanističko-tehnički uslovi za porodičnu stambenu zgradu u izgradnji na kat parceli broj .. K.O. Tužilac je u nesmetanoj državini predmetne parcele od dana zaključenja ugovora do danas. Presudom na osnovu priznanja Osnovnog suda u Novom Sadu P br 907/19 od 22.03.2019. godine, koja je ispravljena rešenjem tog suda od 01.04.2019. godine, utvrđeno je da je tužilac po osnovu ugovora o davanju na korišćenje gradskog-građevinskog zemljišta zaključenog sa JP Zavod za izgradnju Grada Novog Sada od 10.11.2000. godine, stekao pravo korišćenja sa udelom 1/1 dela na gradskom-građevinskom zemljištu- parceli broj .. K.O. Veternik površine 674m2 u ... ulici, koja se u LN .. K.O. Novi Sad vodi kao javna svojina Grada Novog Sada u 1/1 dela, te da je tužilac ovlašćen da se u katastru nepokretnosti upiše kao nosilac prava korišćenja na toj parceli, što su JP „Zavod za izgradnju Grada Novog Sada“ u likvidaciji i Grad Novi Sad dužni da priznaju i trpe. Presuda je postala pravnosnažna 01.04.2019. godine. Rešenjem RGZ SKN Novi Sad od 10.12.2020. godine dozvoljeno je provođenje promene u LN .. K.O. Veternik i upis prava javne svojine u korist tuženog Grada Novog Sada u 1/1 dela i upis prava korišćenja u korist tužioca u 1/1 dela na parceli broj .. K.O. Veternik, njiva druge klase, površine 674m2. Rešenjem RGZ SKN Novi Sad od 17.03.2021. godine odbačen je zahtev tužioca za pretvaranje prava korišćenja u pravo svojine na parceli .. upisanoj u LN .. K.O. Veternik, zbog neispunjenosti uslova propisanih u članu 102. stav 3. Zakona o planiranju i izgradnji. Tužilac je dana 02.04.2021. godine podneo RGZ Službi za katastar nepokretnosti zahtev da se poništi rešenje od 10.12.2020. godine na osnovu koga je tužilac upisan kao korisnik parcele .. K.O. Veternik, koja je u javnoj svojini Grada Novog Sada, čime će se stvoriti uslovi da RGZ SKN Novi Sad 1 preduzme sve potrebne mere u cilju uspostavljanja ranijeg katastarskog stanja u LN br .. K.O. Veternik, koje je postojalo pre izvršene konvezije prava korišćenja u pravo javne svojine Grada Novog Sada, radi sprovođenja pravnosnažne presude Osnovnog suda u Novom Sadu P 907/19 i upis prava korišćenja tužioca na navedenoj parceli. Ovaj zahtev je odbačen rešenjem RGZ SKN Novi Sad od 01.07.2021. godine. Tužilac je dopisom od 11.05.2018. godine od Gradske uprave za građevinsko zemljište Grada Novog Sada tražio overu ugovora o davanju na korišćenje građevinskog zemljišta od 10.11.2000. godine, ali je obavešten da nije moguće postupiti po njegovom zahtevu, zbog činjenice da navedeni organ nije pravni sledbenik JP „Zavod za izgradnju Grada Novog Sada“ u likvidaciji, te da je parcela koja je predmet ugovora upisana kao javna svojina Grada Novog Sada. U LN .. K.O. Veternik parcela .. upisana je kao javna svojina Grada Novog Sada u 1/1 dela sa pravom korišćenja tužioca.

Prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev, sa obrazloženjem da je tužilac stekao pravo korišćenja na nepokretnosti na osnovu rešenja Izvršnog odbora Skupštine Grada Novog Sada od 18.09.2000. godine, Ugovora o davanju gradskog- građevinskog zemljišta na korišćenje od 10.11.2000. godine i Aneksa tog ugovora od 14.11.2000. godine. Okolnost da tužilac nije izvršio intabulaciju prava korišćenja u svoju korist u javnoj evidenciji za posledicu je imalo da je tuženi ostao upisan kao nosilac ovog prava i da je pre tužioca podneo zahtev za konverziju prava korišćenja u pravo svojine na osnovu člana 102. stav 4. Zakona o planiranju i izgradnji, koji je u međuvremenu stupio na snagu. Nakon upisa prava javne svojine u korist tuženog nije bio moguće ishodovati konveziju prava korišćenja tužioca u pravo svojine, kao ni ishodovati upis prava korišćenja tužioca na zemljištu u javnoj svojini. Pri tom je tuženi pravo javne svojine i sam stekao konverzijom iz prava korišćenja koje je prethodno prometovao u korist tužioca teretnim pravnim poslom, odnosno uz naknadu koju je tužilac u celosti isplatio, zbog čega je po stanovištu prvostepenog suda tužbeni zahtev osnovan.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i tužbeni zahtev odbio sa obrazloženjem da se o ispunjenosti uslova za konverziju prava korišćenja u pravo svojine na građevinskom zemljištu uz naknadu odlučuje u posebnom upravnom postupku, što je izričito propisano odredbom člana 1. stav 3. Zakona o pretvaranju prava korišćenja u pravo svojine uz naknadu. Pri tom će tužilac eventualno steći pravo svojine na predmetnoj parceli rešenjem organa uprave, tek kada se utvrdi ispunjenost svih kumulativno propisanih uslova tim Zakonom za konverziju, među kojima je i uslov da izmiri svoju obavezu plaćanja naknade propisane odredbama tog Zakona.

Vrhovni sud je stanovišta da je drugostepena odluka doneta pravilnom primenom materijalnog prava na utvrđeno činjenično stanje.

Odredbom člana 1. Zakona o pretvaranju prava korišćenja u pravo svojine na građevinskom zemljištu uz naknadu („Službeni glasnik RS“, br. 64/15 i 9/2000) propisano je da se tim zakonom uređuju pravo i uslovi za pretvaranje prava korišćenja u pravo svojine na građevinskom zemljištu za lica, nosioce prava korišćenja na izgrađenom i neizgrađenom građevinskom zemljištu na kome je kao titular prava svojine upisana Republika Srbija, Autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, mogućnost zasnivanja zakupa na građevinskom zemljištu, kao i druga pitanja kojima se uređuju odnosi nastali pretvaranjem prava korišćenja u pravo svojine na građevinskom zemljištu (stav 1.). Lica, nosioci prava korišćenja na građevinskom zemljištu iz stava 1. ovog člana su između ostalih i lica - nosioci prava korišćenja na neizgrađenom građevinskom zemljištu u državnoj svojini koje je stečeno radi izgradnje u skladu sa ranije važećim zakonima kojima je bilo uređeno građevinsko zemljište do 13. maja 2003. godine ili na osnovu odluke nadležnog organa.

Odredbom člana 102. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“, br. 72/2009 i dr), bilo je propisano da se pravo korišćenja na građevinskom zemljištu, pretvara se u pravo svojine, bez naknade (stav 1.). Pravo svojine iz stava 1. ovog člana stiče se danom stupanja na snagu ovog zakona, a upis prava svojine vrši organ nadležan za poslove državnog premera i katastra, po službenoj dužnosti (stav 2). Republici Srbiji, Autonomnoj pokrajini odnosno jedinici lokalne samouprave koji su upisani kao nosioci prava korišćenja na neizgrađenom i izgrađenom zemljištu u državnoj svojini u javnoj knjizi o evidenciji nepokretnosti i pravima na njima dana 11. septembra 2009. godine, kao dana stupanja na snagu Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS“, br. 72/09) prestaje pravo korišćenja na tim nepokretnostima i prelazi u pravo javne svojine u korist Republike Srbije, Autonomne pokrajine, odnosno jedinica lokalne samouprave bez naknade. (stav 16.).

U konkretnom slučaju, tužilac je na građevinskom zemljištu koje je dobio na korišćenje na osnovu Ugovora o davanju gradskog-građevinskog zemljišta na korišćenje zaključenog sa JP Zavod za izgradnju Grada Novog Sada od 10.11.2000. godine sagradio objekat bez građevinske dozvole, koji nije upisan u katastru nepokretnosti. Tužilac je u katastru nepokretnosti upisan kao korisnik katastarske parcele .. na osnovu presude na osnovu priznanja Osnovnog suda u Novom Sadu P 907/19 od 22.03.2019. godine, ispravljene rešenjem istog suda od 01.04.2019. godine. Dakle, na osnovu Ugovora o davanju gradskog-građevinskog zemljišta na korišćenje od 10.11.2000. godine tužilac je stekao pravo korišćenja na katastarskoj parceli, za koju postavljenim tužbenim zahtevom traži da se utvrdi da je nosilac prava svojine. Pošto je kao titular prava svojine upisan tuženi, na tužioca se primenjuje Zakon o pretvaranju prava korišćenja u pravo svojine na građevinskom zemljištu uz naknadu („Službeni glasnik RS“, br. 64/15 i 9/2000), a o ispunjenosti uslova za pretvaranje prava korišćenja u pravo svojine odlučuje se u posebnom upravnom postupku. Ugovor na koji se tužilac poziva ne može biti osnov za sticanje prava svojine na katastarskoj parceli koja je predmet spora, kako je to pravilno zaključio i drugostepeni sud.

Pozivanje tužioca u reviziji da je pravo svojine na ovoj katastarskoj parceli stekao na osnovu člana 28. stav 2. i 4. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa, odnosno održajem, nije osnovano. Tužilac nema zakonitu državinu, jer ugovor o davanju građevinskog zemljišta na korišćenje radi izgradnje ne predstavlja osnov koji je podoban za sticanje prava svojine, a ne može se smatrati ni savesnim držaocem, jer uverenje da mu pripada pravo svojine je kompromitovano saznanjima stečenim putem korespodencije sa organima uprave na osnovu kojih je saznao da nije titular prava svojine na zemljištu koje je predmet spora, suprotno navodima u reviziji.

Sa iznetih razloga, saglasno odredbi člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Branislav Bosiljković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković