U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka propisana odredbom člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a revizijom se ne ukazuje na druge povrede postupka koje mogu biti revizijski razlog shodno člau 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je po završetku srednje škole (zanimanje ... tehničar) zasnovao radni odnos 20.09.1988. godine u preduzeću BB sa sedištem u ... u kome je radio sve do 01.03.1992. godine, kada mu je radni odnos prestao. Tužilac je 05.01.1992. godine od strane Vojske Jugoslavije mobilisan pri Vojnoj pošti VP ... i u istoj jedinici je ostao po izbijanju sukoba u ... pa sve do 05.05.1992. godine kada se razboleo, a zatim i lečio u psihijatrijskoj bolnici u ... . Kao nezaposleno lice prijavio se nadležnoj službi za zapošljavanje u ... 30.04.1998. godine, gde je vođen u evidenciji od tog datuma pa sve do 01.07.2005. godine, s obzirom da mu je rešenjem Fonda PIO u ... od 22.07.2005. godine utvrđen potpuni gubitak radne sposobnosti i isti je penzionisan od kog perioda na ime invalidske penzije redovno ostvaruje primanja. Do penzionisanja, tužilac je kao ratni vojni invalid primao ličnu invalidninu u određenim iznosima. Pravnosnažnom presudom Drugog opštinskog suda u Beogradu P 6892/96 od 05.04.2001. godine, tužilac je obeštećen na ime naknade nematerijalne štete usled umanjenja OŽA kao i pretrpljenog straha. U navedenom postupku od strane veštaka neuropsihijatra utvrđena je uzročno posledična veza između njegovog angažovanja na ratištu i nastale psihičke bolesti – šizofrenije. Veštačenjem Komisije veštaka KCS – Instituta za medicinu rada i radiološku zaštitu dr Dragomir Karajović, utvrđeno je da kod tužioca zbog šizofrenije postoji potpuni gubitak radne sposobnosti, da je gubitak radne sposobnosti u uzročno posledičnoj vezi sa nastalom bolešću, a iz nalaza i mišljenja Komisije veštaka sa Klinike za psihijatriju dr Laza Lazarević, dopunskog nalaza i izjašenja veštaka iz iste komisije, proizilazi da je bolest tužioca isključivo nastala zbog njegovog angažovanja u ratu, s obzirom da iz medicinske dokumentacije i njegove lične anamneze ne proizilazi predispozicija za pojavu navedene bolesti, već je tužilac primljen na vojnu službu kao psihički potpuno zdrava osoba. Kod tužioca se psihogena paranoidna psihoza javila kao reakcija na stres, a tek dve godine nakon toga su se pojavili znaci psihoze sa simptomima šizofrenije. Veštačenjem je utvrđena visina materijalne štete u vidu izmakle koristi koju je tužilac pretrpeo zbog nastalog oboljenja i to za period od januara 1994. godine pa zaključno sa novembrom 2017. godine, gde je visina izmakle dobiti obračunata na osnovu zarade tri uporedna radnika istog stručnog profila koju zaradu ostvaruju u ... preduzeću na teritoriji Opštine ... gde tužilac živi, a od novembra 2017. godine u visini mesečnog iznosa rente od 36.860,20 dinara koji iznos predstavlja razliku između invalidske penzije koju tužilac ostvaruje i zarade koju bi ostavrivao da je radio na poslovima ... tehničara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je ocenio da u konkretnom slučaju postoji odgovornost tužene za štetu koju je tužilac pretrpeo u smislu odredbe člana 173. i 174. ZOO, pa je saglasno odredbama člana 189. i 195. istog zakona i člana 218. Zakona o službi oružanim snagama ocenio da je tužbeni zahtev tužioca za isplatu materijalne štete osnovan imajući u vidu da je tužilac zbog bolesti bio sprečen da privređuje i u periodu od januara 1994. godine pa do jula 2005. godine trpeo potpunu štetu s obzirom da je bio nezaposlen, da mu od jula 2005. godine pa zaključno sa novembrom 2017. godine pripada razlika između iznosa koji mu se isplaćuje na ime invalidske penzije koju prima zbog potupnog gubitka radne sposobnosti i zarade koju bi ostvarivao da zbog bolesti nije izgubio potpunu radnu sposobnost, dok od decembra 2017. godine pa nadalje tužiocu pripada renta u utvrđenom iznosu u smislu odredbe člana 188. ZOO. Drugostepeni sud je našao da je pravilna odluka prvostepenog suda o odgovornosti tužene za štetu koju trpi tužilac usled gubitka radne sposobnosti i da se ista ogleda u izgubljenoj dobiti, i u svemu kao pravilne prihvata razloge koje je za svoju odluku u tom delu dao prvostepeni sud. Međutim, drugostepeni sud je zaključio da tužilac do vođenja postupka za ispunjenost uslova za odlazak u invalidsku penziju tokom jula 2005. godine nije tražio procenu radne sposobnosti i njenog stepena zbog štete koju je pretrpeo 05.05.1992. godine, već mu je samo utvrđivan stepen vojnog invaliditeta, a tek u postupku ocene osnovanosti zahteva za regulisanje prava na invalidsku penziju utvrđen potpuni gubitak radne sposobnosti sa danom 22.07.2005. godine, tako da u smislu odredbe člana 228. do 231. ZPP nije dokazao da je njegovo radno neangažovanje u periodu do penzionisanja rezultat oboljenja, a ne slabe ponude za zanimanja za koje je on bio stručno osposobljen, zbog čega ne postoji osnov za naknadu štete tužiocu za period od januara 1994. godine pa zaključno sa 22.07.2005. godine, te je preinačio prvostepenu presudu u tom delu i tužbeni zahtev tužioca odbio kao neosnovan, a tužiocu je dosudio i naknadu štete za izmaklu dobit u julu 2005. godine srazmerno broju dana koji mu pripadaju od 22. jula do 31. jula 2005. godine.

Prema stanovištu Vrhovnog kasacionog suda, revizijom se osnovano ukazuje da je drugostepeni sud pogrešno primenio materijalno pravo u delu kojim je preinačio prvostepenu presudu.

Ne može se prihvatiti ovakav zaključak drugostepenog suda, kod utvrđenog i prihvaćenog činjeničnog stanja, jer je, imajući u vidu nalaz i mišljenje Komisije sudskih veštaka medicinske struke, tužilac dokazao da je njegovo radno neangažovanje u periodu do penzionisanja apsolutno rezultat oboljenja, a ne slabe ponude za zanimanje za koje je on stručno osposobljen. Komisija sudskih veštaka je na nedvosmislen način utvrdila da kod tužioca postoji potpuni gubitak radne sposobnosti, da tužilac nije sposoban za bilo koji posao i da je gubitak radne sposobnosti u direktno uzročno posledičnoj vezi sa psihijatrijskim oboljenjem koje se kod tužioca pojavilo tokom boravka na ratištu u maju 1992. godine. Kako se tužilac psihički razboleo, što je za posledicu imalo potpuni gubitak radne sposobnosti i do 22.07.2005. godine nije mogao radno da se angažuje, zbog čega ne postoji doprinos tužioca nastanku štete u periodu od januara 1994. godine do 22.07.2005. godine kako to pogrešno smatra drugostepeni sud, jer je kod tužioca utvrđen potpuni gubitak radne sposobnosti zbog čega pre penzionisanja nije morao od nadležnih službi da traži utvrđenje stepena gubitka radne sposobnosti i eventualnu prekvalifikaciju za obavljanje drugih poslova kako bi smanjio štetu koju je pretrpeo. Kako je tužilac zbog bolesti koja je u direktno uzročno-posledičnoj vezi sa učešćem u ratu bio sprečen da privređuje to je u periodu od januara 1994. zaključno sa julom 2005. godine, za period u kome nije ostvario pravo na invalidsku penziju, trpeo potpunu štetu jer je bio nezaposlen, zbog čega je tužena dužna da mu tu štetu nadoknadi shodno odredbama člana 173., 174. u vezi sa odredbama člana 189. i 195. ZOO.

Tužiocu takođe, s obzirom na uspeh u parnici, pripadaju troškovi postupka koje je prvostepeni sud pravilno odmerio u skladu sa članom 153. i 154. ZPP, u skladu sa važećom AT i TT.

Na osnovu izloženog, primenom člana 416. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio, kao u stavu prvom izreke.

Tužiocu koji je uspeo sa revizijom, saglasno odredbama člana 153., 154. i 163. ZPP dosuđeni su troškovi revizijskog postupka u traženom i opredeljenom iznosu od 60.000,00 dinara za sastav revizije i na ime takse na reviziju i takse na odluku po reviziji, u iznosu od po 85.800,00 dinara što ukupno čini iznos od 231.600,00 dinara, shodnom primenom važeće AT i TT.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić