.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 8405/2024
24.04.2024. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Gordane Komnenić, predsednika veća, dr Ilije Zindovića i Marije Terzić, članova veća, u parnici tužioca AA iz ..., čiji je punomoćnik Bogoljub Petrović, advokat iz ..., protiv tuženih BB, VV i GG, svih iz ..., DD, ĐĐ i EE, svih iz ..., ŽŽ, ZZ i II, svih iz sela ..., JJ i KK iz sela ..., čiji je punomoćnik Nebojša Cvetković, advokat iz ..., LL iz ..., čiji je punomoćnik Zvezdan Knežević, advokat iz ..., LJLJ i MM, oboje iz ..., čiji je punomoćnik LJLJ, radi naknade štete, odlučujući o reviziji tužioca, izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 3332/23 od 12.10.2023. godine, u sednici održanoj 24.04.2024. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Nišu Gž 3332/23 od 12.10.2023. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Višeg suda u Leskovcu P 29/22 od 25.04.2023. godine, stavom prvim izreke, delimično je usvojen tužbeni zahtev tužioca pa su obavezani tuženi da mu na ime naknade nematerijalne štete solidarno isplate na ime pretrpljenog fizičkog bola iznos od 250.000,00 dinara i na ime pretrpljenog straha iznos od 220.000,00 dinara sve sa zakonskom zateznom kamatom na te iznose počev od 25.04.2023. godine do isplate. Stavom drugim izreke, višak tužbenog zahteva tužioca na ime naknade nematerijalne štete od dosuđenog iznosa na ime fizičkog bola od 250.000,00 dinara pa do traženog iznosa od 350.000,00 dinara i dosuđenog iznosa na ime straha od 220.000,00 dinara do traženog iznosa od 400.000,00 dinara kao i tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da mu tuženi na ime umanjene životne aktivnosti solidarno isplati iznos od 600.000,00 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od presuđenja do isplate, odbijen je kao neosnovan. Stavom trećim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tužioca kojim je tražio da se obavežu tuženi BB iz ... i njegovi roditelji GG i VV, oboje iz ..., DD iz ... i njegovi roditelji ĐĐ i EE, oboje iz ..., ŽŽ iz ... i njegovi roditelji ZZ i II oboje iz ..., LL iz ... i njegovi roditelja LJLJ i MM, oboje iz ..., JJ iz ... i njegova majka KK iz ..., da tužiocu na ime naknade materijalne štete, solidarno isplati i to: na ime izgubljene zarade za period od 25.08.2012. do 24.11.2013. godine, ukupan iznos od 12.117,28 evra (7.850 evra glavni dug i 4.267,28 evra zatezna kamata) sa zateznom kamatom na taj iznos u evrima po stopi Evropske centralne banke za evro počev od 24.02.2020. godine do isplate u visini kamatne stope koju na godišnjem nivou utvrđuje Evropska centralna banka na glavne operacije za refinansiranje uvećane za 8 procentnih poena u dinarskoj protivvrednosti po najpovoljnijem kursu po kome NBS otkupljuje efektivnu valutu u mestu plaćanja na dan isplate; na ime rente zbog umanjene radne sposobnosti u procentu od 60% za perido od 01.03.2014. godine do 30.11.2019. godine isplate ukupan iznos od 26.541,76 evra (glavni dug 21.210 evra i zatezna kamata obračuna od 24.02.2020. godine od 5.331,76 evra), sa zateznom kamatom na taj iznos u evrima po stopi Evropske centralne banke za evro počev od 24.02.2020. godine do isplate, u visini kamatne stope koju na godišnjem nivou utvrđuje Evropska centralna banka na glavne operacije za refinansiranje, uvećane za 8 procentnih poena sve u dinarskoj protivvrednosti po najpovoljnijem kursu po kome NBS otkupljuje efektivnu valutu u mestu plaćanja na dan isplate; na ime novčane rente zbog umanjene radne sposobnosti tužioca mesečno isplaćuju po 393,30 evra počev od 2020. godine i za svaku sledeću godinu, dok za to postoje razlozi koji ovu obavezu menjaju ili ukidaju za period od 01.03. do 30.11. u godini i to od 01. do 05-og u mesecu za prethodni mesec pa ubuduće, a u slučaju dužničke docnje sa zateznom kamatom na svaki pojedinačni iznos u evrima po stopi Evropske centralne banke za evro, do isplate u visini kamatne stope koju na godišnjem nivou utvrđuje Evropska centralna banka na glavne operacije za refinansiranje, uvećane za 8 procentnih poena, sve u dinarskoj protivvrednosti po najpovoljnijem kursu po kome NBS otkupljuje efektivnu valutu u mestu plaćanja na dan isplate, kao neosnovan. Stavom četvrtim izreke, tuženi su obavezani da tužiocu na ime naknade troškova parničnog postupka solidarno plate iznos od 417.650,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom na taj iznos počev od izvršnosti presude do isplate.
Apelacioni sud u Nišu je, presudom Gž 3332/23 od 12.10.2023. godine, stavom prvim izreke, odbio kao neosnovanu žalbu tužioca i potvrdio presudu Višeg suda u Leskovcu P 29/22 od 25.04.2023. godine, u stavu drugom i trećem izreke. Stavom drugim izreke, preinačena je odluka o troškovima parničnog postupka sadržana u stavu četvrtom izreke presude Višeg suda u Leskovcu P 29/22 od 25.04.2023. godine u odnosu na tužene LJLJ i MM iz ..., tako da glasi da se oni obavezuju da tužiocu na ime naknade troškova parničnog postupka, solidarno sa ostalim tuženima isplate iznos od 208.400,00 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana izvršnosti presude do isplate.
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je izjavio blagovremenu reviziju, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.
Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu, primenom odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“, br. 72/11 … 18/20), u vezi odredbe člana 92. Zakona o uređenju sudova („Službeni glasnik RS“, br. 10/23) i utvrdio da je revizija neosnovana.
U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju Vrhovni sud pazi po službenoj dužnosti. Tužilac u reviziji neosnovano ukazuje na bitnu povredu odredba parničnog postupka iz člana 407. stav 1. tačka 3. Zakona o parničnom postupku učinjenu u postupku pred drugostepenim sudom nepravilnom primenom odredbe člana 8. Zakona o parničnom postupku, imajući u vidu da je pobijana presuda zasnovana na utvrđenom činjeničnom stanju i oceni dokaza od strane prvostepenog suda.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, oko 1,00 časova posle ponoći, 24.08.2012. godine u Vlasotincu, došlo je do tuče između tuženih BB, DD, ŽŽ, LL i JJ, sa tužiocem i njegovim drugovima NN i NJNJ, kojom prilikom je tužilac zadobio teške telesne povrede u vidu nagnječenja glave, preloma nosnih kostiju sa dislokacijom, preloma šestog, osmom i devetog rebra sa desne strane i nagnječenje nosa sa krvarenjem iz nozdrva, te pomeranjem grebena nosa u desno. Zbog tog događaja vođen je krivični postupak protiv tuženih, tada maloletnih BB, DD, ŽŽ, LL i JJ, pred Višim sudom u Leskovcu, koji je doneo rešenje Ki 61/13 od 05.12.2023. godine, kojim je navedenim tuženima izrečena vaspitna mera, pojačan nadzor od strane organa starateljstva u smislu odredbe člana 11. stav 1. tačka 2. i člana 17. Zakona o maloletnim učiniocima krivičnog dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica, tako što je određeno da će izrečena mera trajati najmanje šest meseci, a najviše dve godine. Nakon povređivanja, tužiocu je izvršen pregled mozga i utvrđeno da je MR pregled endokranijuma bez patoloških promena. Utvrđen je intenzitet i trajanje fizičkih bolova i straha kao i da prelom baze lobanje kod tužioca nije nastao kao posledica spornog događaja. Dijagnoza fakture lobanje navedena je u izveštaju neuropsihijatra dr Ivana Stefanovića od 30.11.2013. godine (više od godinu dana nakon spornog događaja). Veštačenjem je utvrđeno da kod tužioca postoji umanjena radna sposobnost procenutalno oko 55-60% kao posledica preloma kostiju baze lobanje. Na osnovu nalaza i mišljenja sudskog veštaka, tužilac je kao posledicu povrede koju je zadobio u predmetnoj tuči trpeo fizički bol jakog intenziteta u trajanju od 2 do 3 dana nakon povređivanja, srednjeg intenziteta od 5 do 7 dana, slabog intenziteta za vreme lečenja ukupnog trajanja oko dva meseca, kao i primarni strah jakog intenziteta do dolaska lekaru, pregleda i saznanja o kakvoj se povredi radi, sekundarni strah izražen u kvalitetu česte umerene zabrinutosti za konačan ishod lečenja u trajanju od oko dve do tri nedelje i sekundarni strah zbog povremene i lake zabrinutosti za konačan ishod lečenja do dva meseca nakon povređivanja.
Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su zaključili da su tuženi dužni da tužiocu naknade nematerijalnu štetu na ime pretrpljenih fizičkih bolova i na ime pretrpljenog straha od 250.000,00 dinara, odnosno 220.000,00 dinara, sa pripadajućom kamatom, pa su višak tužbenog zahteva preko tih iznosa, odbili primenom odredbe člana 200. stav 1. u vezi člana 154. i 155. Zakona o obligacionim odnosima. Tužbeni zahtev tužioca za naknadu materijalne štete na ime izgubljene zarade i rente, nižestepeni sudovi su odbili nalazeći da tužilac nije dokazao da je povreda u vidu preloma kostiju baze lobanje, zbog koje mu je umanjena životna aktivnost i radna sposobnost, nastala usled događaja u kom su učestvovali tuženi pošto je izvedenim dokazima utvrđeno da je tužilac spornom prilikom zadobio povredu u vidu nagnječenja glave, preloma nosnih kostiju sa dislokacijom, prelome šestog, osmog i devetog rebra sa desne strane i nagnječenja nosa sa krvarenjem iz nozdrva te pomeranjem grebena nosa u desnu, koje su utvrđene u krivičnom postupku vođenim protiv tuženih u kom je njima izrečena vaspitna mera pojačan nadzor od strane organa starateljstva.
Po oceni Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su pravilno primenili materijalno pravo.
Odredbom člana 200. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima propisano je da prilikom odlučivanja o zahtevu za naknadu nematerijalne štete, kao i o visini njene naknade, sud će voditi računa o značaju povređenog dobra i cilju kome služi ta naknada, ali i o tome da se njome ne pogoduje težnjama koje nisu spojive sa njenom prirodom ili društvenom svrhom. Naknada materijalne štete propisana je u odredbi člana 185. istog zakona, tako što je odgovorno lice dužno uspostaviti stanje koje je bilo pre nego što je šteta nastala (stav jedan). Ukoliko uspostavljanje ranijeg stanja ne uklanja štetu potpuno, odgovorno lice dužno je za ostatak štete dati naknadu u novcu (stav dva). Naknada u obliku novčane rente propisana je odredbom člana 188. istog Zakona, tako što u slučaju smrti, telesne povrede ili oštećenja zdravlja, naknada se određuje po pravilu u obliku novčane rente, doživotno ili za određeno vreme (stav jedan).
Uzročnost je nužna veza uzroka i posledice koja podrazumeva da kad god je prisutan uzrok, tad je nužno prisutna i posledica.
U konkretnom slučaju izvedenim dokazima je utvrđeno da je umanjenje životne i radne aktivnosti tužioca posledica preloma baze lobanje a tu povredu on nije zadobio spornom prilikom, odnosno u tuči koju su skrivali tuženi u smislu odredbe člana 154. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima. Zbog toga tuženi nisu dužni da tužiocu naknade materijalnu štetu, kako na ime izgubljene zarade, tako i na ime novčane rente, dok bi dosuđivanje tužiocu viših iznosa novčane naknade nematerijalne štete od priznatih 250.000,00 dinara na ime pretrpljenih fizičkih bolova i 220.000,00 dinara na ime pretrpljenog straha, bilo suprotno odredbi člana 200. stav 2. Zakona o obligacionim odnosima. Zbog toga tužilac u reviziji neosnovano ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava.
Navodima revizije tužioca osporava se pravilnost utvrđenog činjeničnog stanja što je bez uticaja na odlučivanje imajući u vidu da revizija ne može da se izjavi zbog pogrešno ili nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja na osnovu odredbe člana 407. stav 2. Zakona o parničnom postupku, osim u slučaju iz člana 403. stav 2. tog zakona, što ovde nije slučaj.
Na osnovu odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, Vrhovni sud je odlučio kao u izreci.
Predsednik veća - sudija
Gordana Komnenić, s.r.
Za tačnost otpravka
Zamenik upravitelja pisarnice
Milanka Ranković
