U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Marine Milanović, predsednika veća, Dragane Boljević i Gordane Džakula, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., čiji je punomoćnik Snježana D. Pećanac, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., radi izdržavanja, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 349/21 od 22.07.2021. godine, u sednici održanoj 10.02.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž2 349/21 od 22.07.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Smederevu P2 561/20 od 22.03.2021. godine, prvim stavom izreke, tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se obaveže tuženi da na ime izdržavanja tužilje, kao svoje majke, plaća mesečno iznos od po 20.000,00 dinara, počev od 09.05.2019. godine, kao dana podnošenja tužbe i ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi, svakog 01. do 05. u mesecu za tekući mesec, odbijen je kao neosnovan. Drugim stavom izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 349/21 od 22.07.2021. godine, odbijena je kao neosnovana žalba tužilje i prvostepena presuda potvrđena.

Protiv navedene presude, tužilja je blagovremeno izjavila reviziju, zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane odluke u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku, u vezi člana 403. stav 2. tačka 1. ZPP (,,Službeni glasnik RS“ broj 72/11, 49/2013 - US, 74/13 - US, 55/14, 87/18 i 18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija neosnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti. Ukazivanje revidenta na bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, nije bilo predmet ocene ovog suda, jer se radi o povredama koje se ne mogu smatrati revizijskim razlogom, u smislu odredbe člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, stranke su majka i sin koji žive na istom placu, ali u odvojenim kućama, odnosno odvojenim ekonomskim domaćinstvima. Tužilja je primalac porodične penzije koju je nasledila iza smrti svog supruga u mesečnom iznosu od 7.890,9.4 dinara, uvećane za 394,55 dinara i vlasnik je katastarskih parcela upisanih u LN .. KO ..., ukupne površine 2 ha 50 a 74 m2, od kojih se na jednoj nalazi porodična stambena zgrada na kojoj je tužilja upisana kao držalac sa obimom 1/1. Tužilja je nepokretnu imovinu nasledila iza smrti svog pok. muža, budući da su se učesnici ostavinske rasprave (deca tužilje) odrekli svojih naslednih delova u njenu korist. Tuženi po osnovu ugovora o zakupu nepokretnosti tužilji isplaćuje iznos od 100 evra po hektaru godišnje, a tužilja ostvaruje prihode ubiranjem grožđa iz vinograda površine 30 ari. Tuženi je nezaposlen, prihode ostvaruje od obrađivanja zemlje, živi u zajedničkom domaćinstvu sa suprugom koja je nezaposlena i babom po ocu koja ima 94 godine i koja lica izdržava. Tuženi ima ćerku iz prethodnog braka koja je na redovnom školovanju u ..., koju izdržava na način što joj mesečno šalje po 5.000,00 do 6.000,00 dinara. Prihodi tuženog opterećeni su i kreditnim zaduženjem u iznosu od 1.400,00 dinara. Tužilja je dana 08.10.2018. godine podnela predlog za izvršenje protiv tuženog na osnovu pravnosnažne presude Osnovnog suda u Smederevu u P 1161/13 od 03.11.2015. godine radi predaje nepokretnosti, ali navedeni ugovor o zakupu zemljišta je potpisala nakon donošenja presude na period od šest godina, čiji su predmet i nepokretnosti u odnosu na koje je utvrđena obaveza tuženog da ih preda u državinu tužilji.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su ceneći mogućnosti tuženog kao dužnika izdržavanja tužbeni zahtev odbili kao neosnovan primenom odredbi člana 156. i 160. Porodičnog zakona nalazeći da bi obavezivanje tuženog da doprinosi izdržavanju tužilje bilo u nesrazmeri sa njegovim obavezama, prihodima i ekonomskim prilikama, imajući u vidu da je tuženi nezaposlen, da prihode ostvaruje od obrađivanja zemlje, od kojih izdržava suprugu, babu po ocu i ćerku iz prethodnog braka na redovnom školovanju, imajući u vidu da je obaveza tuženog da doprinosi izdržavanju deteta prioritet u odnosu na obavezu da eventualno izdržava tužilju kao roditelja, a tužilja poseduje imovinu iz koje može da ostvari prihode i sredstva za potrebe sopstvenog izdržavanja.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, pravilno je stanovište drugostepenog suda o neosnovanosti tužbenog zahteva.

Odredbom člana 156. stav 1. Porodičnog zakona („Službeni glasnik RS“ broj 18/05, 72/11 i 6/15) propisano je da roditelj koji je nesposoban za rad i nema dovoljno sredstava za izdržavanje ima pravo na izdržavanje od punoletnog deteta ili od drugog srodnika u pravoj nishodnoj liniji, odnosno od maloletnog deteta koje stiče zaradu, ili ima prihode od imovine srazmerno njegovim mogućnostima. Stavom 2. istog člana propisano je da nema pravo na izdržavanje roditelj ako bi prihvatanje njegovog zahteva za izdržavanje predstavljalo očiglednu nepravdu za dete, odnosno drugog krvnog srodnika.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, pravilan je zaključak nižestepenih sudova da tužilja od postojeće penzije i prihoda koje ubira od nepokretnosti čiji je vlasnik može da se izdržava, odnosno da ima dovoljno sredstava za zadovoljenje svojih potreba, zbog čega su pravilno nižestepeni sudovi primenili materijalno pravo sadržano u odredbi člana 156. Porodičnog zakona, kada su odbili tužbeni zahtev tužilje. Sudovi su u smislu zakonskih odredbi na koje su se pozvali u obrazloženju pobijanih presuda pravilno i potpuno cenili sve porodične i imovinske prilike stranaka, a naročito da tuženi ima obavezu izdržavanja ćerke iz prethodnog braka koja je na redovnom školovanju, supruge koja je nezaposlena i babe po ocu, kao i ukupne prihode tužilje na mesečnom i godišnjem nivou. Obaveza izdržavanja roditelja ograničena je potrebama dece i mogućnosti roditelja. Zakonska obaveza roditelja dece da izdržavaju svoje roditelje se isključuje ako roditelji dece nisu u mogućnosti da zbog obaveze izdržavanja dece doprinose izdržavanju svojih roditelja. Na taj način se obezbeđuju interesi dece kao prevashodan društveni interes. Nižestepeni sudovi su pravilno zaključili da bi obavezivanje tuženog da doprinosi izdržavanju tužilje bilo u nesrazmeri sa njegovim obavezama, prihodima i ekonomskim prilikama. Pravilno su sudovi su ocenili da ekonomski položaj tužilje nije ugrožen s obzirom na njene imovinske prilike.

Revizijskim navodima tužilje se ukazuje na utvrđeno činjenično stanje i isti ne mogu biti dozvoljen revizijski razlog u smislu člana 407. stav 2. ZPP, ni sa izuzetkom da se u smislu člana 403. stav 2. ovog zakona radi o reviziji izjavljenoj u porodičnom sporu za izdržavanje. Činjenični navodi tužilje ne dovode u sumnju pravilnost primenjenog materijalnog prava sadržanog u odredbama Porodičnog zakona.

Na osnovu izloženog, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 414. stav 1. ZPP doneo odluku kao u izreci presude.

Predsednik veća – sudija

Marina Milanović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić