U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Marine Milanović, predsednika veća, Dragane Boljević i Katarine Manojlović Andrić, članova veća, u parnici tužioca Osnovnog javnog tužilaštva u Gornjem Milanovcu, protiv tužene AA iz ..., čiji je punomoćnik Tijana Panić, advokat iz ..., radi određivanja mere zaštite od nasilja u porodici, odlučujući o reviziji tužene izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 298/21 od 27.07.2021. godine, u sednici održanoj 17.03.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužene izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 298/21 od 27.07.2021. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Gornjem Milanovcu P2 144/20 od 23.04.2021. godine, prvim stavom izreke, usvojen je tužbeni zahtev tužioca i zabranjeno tuženoj dalje uznemiravanje članova porodice – svekra BB i zaove VV i naloženo joj da se uzdržava od svakog drskog, zlonamernog i bezobzirnog ponašanja, kojim se ugrožava telesni integritet, duševno zdravlje i spokojstvo članova svoje porodice. Drugim stavom izreke određen je period od godinu dana trajanja mere zaštite od nasilja u porodici izrečene stavom prvim izreke i određeno da može biti produženo sve dok ne prestanu razlozi zbog kojih je mera određena. Trećim stavom izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 298/21 od 27.07.2021. godine odbijena je žalba tužene i potvrđena prvostepena presuda (prvim stavom izreke) i odbijen zahtev tužene za naknadu troškova žalbenog postupka (drugim stavom izreke).

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pravilnost pobijane odluke u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku (,,Službeni glasnik RS“ broj 72/11, 49/2013 - US, 74/2013 - US, 55/14, 87/18 i 18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Revizijski navodi, čijom sadržinom se ukazuje da je u postupku pred prvostepenim sudom učinjena bitna povreda postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, u vezi sa članom 206. Porodičnog zakona (o tome da javnost navodno nije bila isključena na jednom ročištu pred prvostepenim sudom), kao i ukazivanje tužene na bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP, nisu bili predmet ocene ovog suda, budući da se radi o povredama koje se ne mogu smatrati razlogom za izjavljivanje revizije u smislu odredbe člana 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužena živi u porodičnom domaćinstvu sa svojim suprugom i dvoje maloletne dece, svekrom (rođenim 1948. godine) i zaovom (rođenom 1976. godine) i njenim maloletnim detetom, u trosobnom stanu na spratnom delu kuće u vlasništvu njenog svekra. Iako žive u istom prostoru, uža porodica tužene funkcioniše u zasebnom domaćinstvu od njenih svekra i zaove. Odnosi ova dva domaćinstva su narušeni od povratka zaove tužene, nakon prekida njene bračne zajednice, u očevu kuću. Tužena vrši psihičko nasilje nad svekrom i zaovom, nazivajući ih pogrdnim imenima i onemogućavajući im normalan život u kući. Njihovi loši odnosi eskalirali su 17.11.2020. godine, kada je suprug tužene udario sestru, zbog čega su mu izrečene hitne mere privremenog udaljenja iz stana i privremena zabrana kontaktiranja i prilaska ocu i sestri kao žrtvama nasilja, nakon čega je nadležni organ starateljstva započeo rad sa ovom porodicom. Po isteku izrečenih mera i povratku tužene i njenog supruga u kuću, isto ponašanje tužene je nastavljeno, zbog čega su njeni svekar i zaova uznemireni, a obraćali su se i policiji radi zaštite. Mišljenje organa starateljstva je da postoji visok rizik od nasilja u ovoj porodici, imajući u vidu da tužena kontinuirano vrši nasilje prema svekru i zaovi, čemu prisustvuju i maloletna deca, i da tužena i njen suprug ne sagledavaju svoje ponašanje i ne prihvataju odgovornost za njegove posledice.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, sudovi osnovano zaključuju da opisano ponašanje tužene predstavlja nasilje u porodici, u smislu člana 197. Porodičnog zakona, zbog čega joj je pobijanom odlukom pravilno izrečena mera radi zaštite od nasilja shodno odredbi člana 198. stav 2. tačka 5. Porodičnog zakona.

Nasilje u porodici, definisano odredbom člana 197. stav 1. Porodičnog zakona („Službeni glasnik RS“ broj 18/05, 72/11, 6/15), podrazumeva ponašanje kojim jedan član porodice ugrožava telesni integritet, duševno zdravlje ili spokojstvo drugog člana porodice, a karakteristični vidovi nasilja (imenovani oblici nasilja), određeni su stavom 2. istog člana, uz određenje da se nasiljem u porodici smatra i svako drugo drsko, bezobzirno i zlonamerno ponašanje, koje jedan član porodice ispoljava prema drugom članu porodice (neimenovani oblici nasilja).

Po oceni revizijskog suda, pravilno su nižestepeni sudovi zaključili da ponašanje tužene prema svekru i zaovi, koji su članovi porodice tužene u smislu člana 197. stav 3. tačka 2. Porodičnog zakona, odstupa od uobičajnog ponašanja u međusobnim odnosima članova porodice i da se ono karakteriše kao nasilničko ponašanje. Ispoljeno ponašanje tužene ugrožava prevashodno fizičko i duševno zdravlje i spokojstvo njenog svekra i zaove, kod kojih stvara osećaj uznemirenosti, nesigurnosti i straha, kao i bojazni za sopstveni, ali i život svojih najbližih srodnika (maloletni unuci, odnosno deca), što opravdava izricanje mere zaštite od nasilja, predviđene članom 198. stav 2. tačka 5. Porodičnog zakona. Naime, imajući u vidu sve okolnosti konkretnog slučaja, izricanje ove mere zaštite od nasilja u porodici neophodno je kako bi se žrtvama nasilja pružila zaštita i obezbedili mir i spokojstvo za određeni vremenski period i kao takva predstavlja odgovarajuću meru zaštite od nasilja prema utvrđenoj vrsti i obimu nasilja.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, navodi na kojima je revizija zasnovana ne dovode u sumnju pravilnost primene materijalnog prava sadržanog u odredbama Porodičnog zakona, koje su nižestepeni sudovi pravilno primenili, nalazeći da je potrebno izricanje tražene mere zaštite od nasilja u porodici.

Ostalim revizijskim navodima tužene osporava se, posredno ili neposredno, činjenično stanje, koje ona smatra bitnim a koje, po njenom mišljenju, nije pravilno ili potpuno utvrđeno u sprovedenom postupku. Ti navodi revizije, kojima se ukazuje na pogrešno ili nepotpuno utvrđeno činjenično stanje, ne mogu biti dozvoljen revizijski razlog u smislu člana 407. stav 2. ZPP, ni sa izuzetkom da se u smislu člana 403. stav 2. ovog zakona radi o reviziji izjavljenoj u sporu za zaštitu od nasilja u porodici.

Sud je cenio i ostale navode revizije, pa je našao da su neosnovani, jer predstavljaju ponavljanje navoda koji su isticani u žalbi protiv prvostepene presude, a ove navode je drugostepeni sud pravilno ocenio kao neosnovane i za tu ocenu dao jasne i dovoljne razloge, koje ovaj sud u svemu prihvata.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci ove presude doneo u smislu odredbe člana 414. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Marina Milanović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić