Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br.72/11 ... 18/20) Vrhovni sud je utvrdio da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, između Opštine Dimitrovgrad i Opštinskog komiteta SKS u Dimitrovgradu, zaključen je ugovor o razmeni zgrada koji je overen pred Opštinskim sudom u Dimitrovgradu 31.12.1966. godine. Prema članu 1 ovog ugovora, Opština Dimitrovgrad je razmenila svoju poslovnu zgradu od tvrdog materijala u Ulici Hrista Smirnenskog br. 2 u Dimitrovgradu (sadašnja Ulica Desanke Maksimović) – predmetnu zgradu za poslovnu zgradu Opštinskog komiteta SKS u Dimitrovgradu, koja se nalazi u Ulici Lole Ribara br. 2 u Dimitrovgradu. Nakon zaključenja ugovora o razmeni nepokretnosti, SKS je stupio u državinu predmetne zgrade i u toku 1979. godine je renovirao i dogradio sopstvenim sredstvima. Tužilja je u državini predmetnih nepokretnosti.

Iz uverenja o kretanju parcela od 08.09.2020. godine, utvrđeno je da je kp. br. .. KO Dimitrovgrad po kulturi zemljište pod zgradom površine 120 m2 i zemljišta uz zgradu površine 1151 m2 u katastru zemljišta bila upisana u posedovnom listu broj 1921 kao suvlasnička i to: 11/20 Republika Srbija, korisnik Državna zajednica Srbija i Crna Gora i 9/20 Republika Srbija, korisnik Opštinsko veće Saveza Sindikata Dimitrovgrad. Opštinsko veće Saveza Sindikata upisano je na osnovu ugovora o prenosu prava korišćenja i raspolaganja na nepokretnostima od 22.11.1983. godine, zaključenog između Opštinskog komiteta SKS u Dimitrovgradu i Opštinskog veća Saveza Sindikata u Dimitrovgradu. Prilikom ustrojavanja katastra nepokretnosti 2009. godine, predmetna parcela je upisana u listu nepokretnosti broj .. kao suvlasnička i to: 11/20 Republika Srbija, 9/20 Republika Srbija – korisnik Opštinsko veće Saveza sindikata Dimitrovgrad. Objekat na predmetnoj parceli je upisan kao suvlasnički sa istim delovima, što je i zadnje stanje upisa.

Iz nalaza i mišljenja sudskog veštaka građevinske struke sledi da se objekat koji je predmet spora nalazi u Dimitrovgradu u Ulici Desanke Maksimović br. 1, na kp. br. .. KO Dimitrovgrad, da je spratnosti Po+P+2 i da je ukupna korisna površina objekta 339,18 m2, od čega SPS koristi 185,22 m2 ili 84%, a Sindikat 53,97 m2 ili 16% korisne površine prostorija.

Polazeći od tako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužilje, primenom člana 20, 21, 28. stav 2. i 4. i 30. Zakona o osnovama svojinskopravnih odnosa, sa obrazloženjem da je tužilja po osnovu održaja stekla pravo svojine na predmetnoj zgradi sa 11/20 dela, sa pravom korišćenja na gradskom građevinskom zemljištu na kome se nalazi predmetna zgrada, jer je tužilja bila u savesnoj državini predmetne zgrade 20 godina.

Drugostepeni sud je odlučujući o žalbi tužene istu odbio kao neosnovanu i potvrdio prvostepenu presudu, sa obrazloženjem da je pravilan zaključak prvostepenog suda da je pravni prethodnik tužilje, Opštinski komitet SKS u Dimitrovgradu, bio savestan sticalac predmetne zgrade, jer je istu stekao teretnim pravnim poslom - ugovorom o razmeni, koji je overen od strane suda, te da je na taj način pravni prethodnik tužilje stekao pravo korišćenja na predmetnoj zgradi na kp. br. .. KO Dimitrovgrad, na zakonit način i nakon toga u periodu od 1979. godine do 1980. godine sopstvenim sredstvima rekonstruisao i dogradio predmetnu zgradu i bio sve vreme u mirnoj i nesmetanoj državini iste.

Po oceni Vrhovnog suda, zaključak nižestepenih sudova se za sada ne može prihvatiti kao pravilan, jer je zbog pogrešne primene materijalnog prava, činjenično stanje ostalo nepotpuno utvrđeno.

Pravilan je zaključak nižestepenih sudova da je SKS pravni prethodnik tužilje. Naime, Republička konferencija SSRN je 05.07.1990. godine donela odluku broj 1050/1, a ista odluka doneta je 12.07.1990. godine na Dvanaestom vanrednom kongresu SKS pod br.1588, o ujedinjenju SSNS i SKS i osnivanju Socijalističke partije Srbije. Prema članu 3. navedene odluke sva prava i obaveza Saveza komunista Srbije preneta su na Socijalističku partiju Srbije, a sva imovina (pokretna, nepokretna i finansijska sredstva) SKS postaje imovina SPS. SPS sa sedištem u Beogradu upisana je u registar Političkih stranaka na reg. broju 22, kao i u registar Političkih organizacija 27.07.1990. godine, i ima status jedinstvenog pravnog lica, a da je imovina SPS jedina i jedinstvena.

U ovom slučaju imaju se primeniti odredbe Zakona o finansiranju političkih stranaka („Službeni list SRJ“ broj 73/2000), jer se ovim zakonom uređuju uslovi i način sticanja sredstava za redovan rad političkih stranaka. iOdredbom člana 13. stav 1. ovog Zakona propisano je da je imovina koja je bila na upravljanju, korišćenju i raspolaganju Saveza komunista Jugoslavije, Socijalističkog saveza radnog naroda Jugoslavije i Saveza socijalističke omladine Jugoslavije, a koju su činili objekti, poslovni prostor, oprema, kancelarijski nameštaj i slično, svojina Savezne Republike Jugoslavije. Odredbom člana 14. istog zakona propisano je da su odluke, ugovori i drugi akti kojima su nepokretnosti, na kojima su pravo korišćenja, odnosno raspolaganja imale društveno-političke organizacije iz člana 13. stav 1. ovog zakona i koje su služile za obavljanje delatnosti tih organizacija, prenete na druga pravna ili fizička lica posle njihovog prestanka ili kojima je pravo korišćenja, odnosno raspolaganja preneto na političke stranke, udruženja građana ili društvene organizacije nastale preobražajem, spajanjem ili pripajanjem društveno-političkih organizacija, ili kojima su na druga pravna ili fizička lica prenete sa dejstvom u momentu prestanka rada društveno-političkih organizacija, ništavi (stav 1.), da Savezna Republika Jugoslavija ima pravo da zahteva brisanje prava svojine ili drugog stvarnog prava stečenog suprotno stavu 1. ovog člana i predaju nepokretnosti na kojima su pravo korišćenja, odnosno raspolaganja imale ove savezne društveno-političke organizacije (stav 2.), a da se primenom odredbe stava 2 ovog člana ne može dirati u prava koja su stekli savesni sticaoci i treća savesna lica (stav 3.).

Saglasno napred citiranim odredbama Zakona o finansiranju političkih stranaka, za odluku o tužbenom zahtevu tužilje neophodno je bilo utvrditi da li je predmetna zgrada bila na upravljanju, korišćenju i raspolaganju Savezu komunista Jugoslavije ili ju je pravni prethodnik tužilje stekao teretnim pravnim poslom i rekonstrukcijom i dogradnjom, odnosno da je bio savestan sticalac. Naime, između pravnog prethodnika tužilje (Opštinskog komiteta SKS u Dimitrovgradu) i Opštine Dimitrovgrad zaključen je ugovor o razmeni zgrada koji je overen pred Opštinskim sudom u Dimitrovgradu 31.12.1966. godine, prema kom ugovoru je Opština Dimitrovgrad razmenila svoju poslovnu zgradu od tvrdog materijala – predmetnu zgradu, u Ulici Hrista Smirnenskog br. 2 u Dimitrovgradu (sadašnja Ulica Desanke Maksimović) za poslovnu zgradu Opštinskog komiteta SKS u Dimitrovgradu, koja se nalazi u Ulici Lole Ribara br. 2 u Dimitrovgradu. Ugovorom o razmeni svaki ugovarač se obavezuje prema svom saugovaraču da prenese na njega svojinu neke stvari i da mu u tu svrhu preda, a predmet razmene mogu biti i druga prenosiva prava. Zakonom o prometu zemljišta i zgrada („Službeni list SFRJ“, broj 43/65), koji se primenjivao u vreme izvršene razmene, članom 4. stav 1. propisano je da radne organizacije i društveno-političke zajednice mogu pravnim poslom uz naknadu pod uslovima određenim u ovom zakonu, dizati zgrade, bez obzira u čijoj su svojini, i sticati zemljišta od građana i građanskih pravnih lica, a stavom 2, da radne organizacije i društveno – političke zajednice mogu pravnim poslom bez naknade sticati zemljište i zgrade koje su u prometu. Imajući u vidu napred navedeno i da predmet razmene mogu biti i druga prenosiva prava, pa kako su se pravnim poslom uz naknadu i bez naknade mogla sticati zemljišta i zgrade u vreme kada je izvršena razmena nepokretnosti pravnog prethodnika tužilje i Opštine Dimitrovgrad, to je ostalo neutvrđeno da li je pravni prethodnik tužilje predmetnu zgradu stekao teretnim pravnim poslom ili je predmet razmene bilo neko drugo pravo. Osim toga, s obzirom da tužilja tvrdi da je njen pravni prethodnik stekao pravo svojine na predmetnoj zgradi teretnim pravnim poslom, a nakon toga izvršio rekonstrukciju i dogradnju predmetne zgrade, a imajući u vidu da iz podataka katastra nepokretnosti sledi da je predmetna nepokretnost – objekat koji ima odobrenje za izgradnju, a nema odobrenje za upotrebu, to je stim u vezi bilo potrebno utvrditi kome je izdato odobrenje za izgradnju predmetne zgrade.

Imajući u vidu napred navedeno, pa kako nije utvrđeno da li se radi o sticanju predmetne nepokretnosti teretnim pravnim poslom, rekonstrukcijom i dogradnjom, na osnovu pravila imovinskog prava i člana 14. stav 3. Zakona o finansiranju političkih stranaka ili to ovde nije bio slučaj, to se za sada ne može prihvatiti kao pravilan zaključak nižestepenih sudova da je tužilja vlasnik, odnosno korisnik predmetnih nepokretnosti.

Sa napred navedenih razloga, na osnovu člana 416. stav 2. ZPP odlučeno je kao u izreci. Ukinuta je i odluka o troškovima postupka, s obzirom da ista zavisi od odluke o glavnoj stvari.

U ponovnom postupku prvostepeni sud će otkloniti navedene propuste, oceniti bitne činjenice od značaja za pravilnu primenu materijalnog prava na koje je ukazano ovim rešenjem i doneti pravilnu i zakonitu odluku.

Predsednik veća - sudija

Dobrila Strajina,s.r.

Za tačnost otpravka

zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković