Apelacioni sud u Beogradu je, presudom Gž 1369/18 od 23.01.2019. godine, odbio kao neosnovanu žalbu tužioca i potvrdio presudu Višeg suda u Beogradu P 1157/16 od 20.11.2017. godine.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužilac je blagovremeno izjavio reviziju, iz svih zakonskih razloga.

Tužena je dostavila odgovor na reviziju tužioca.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu odluku, u smislu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 87/18) i utvrdio da revizija tužioca nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Tužilac u reviziji ukazuje na bitnu povredu odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 12. Zakona o parničnom postupku, međutim, ta povreda odredaba postupka, odredbom člana 407. stav 1. tačka 2. istog Zakona, nije propisana kao razlog za izjavljivanje revizije.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je zaključio ugovor o kupoprodaji, u svojstvu kupca, sa sada pokojnom VV iz ..., u svojstvu prodavca, koji za predmet ima dvosoban stan od 72 m2 u ..., u ulici ... broj .. na .. spratu zgrade označen brojem .., tako što je ugovor o kupoprodaji overen pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu pod brojem Ov br. II ../96 dana 19.06.1996. godine. U svojstvu primaoca izdržavanja, sada pokojna VV je sa tuženom, kao davaocem izdržavanja, zaključila ugovor o doživotnom izdržavanju u predmetu Prvog osnovnog suda u Beogradu R3 br. ../13 dana 22.03.2013. godine, kojim je tuženoj, nakon svoje smrti, prenela u vlasništvo dvosoban stan broj .. na .. spratu, površine 72 m2 u ulici ... broj .., a koji je prethodno bio predmet ugovora o kupoprodaji zaključenog sa tužiocem. Na osnovu navedenog ugovora o doživotnom izdržavanju, tužena je, rešenjem Republičkog geodetskog zavoda – Službe za katastar nepokretnosti Stari Grad broj ../2016 od 14.04.2016. godine, upisana kao vlasnik predmetnog stana. VV je preminula dana ...2014. godine, u ... . Tužilac traži utvrđenje ništavosti ugovora o doživotnom izdržavanju zaključenog između tužene i sada pokojne VV, bivše iz ..., kao glavni zahtev, a kao eventualni zahtev traži poništaj tog ugovora, iz razloga što je primalac izdržavanja, pokojna VV, tužiocu stan koji je predmet ugovora o doživotnom izdržavanju prodala ugovorom o kupoprodaji koji je zaključen pre ugovora o doživotnom izdržavanju. Drugi opštinski sud u Beogradu nije vodio upisnik oznake II Ov, nego samo II, a upisnici u koje su zavođene overe izvršene 1996. godine, van sudske zgrade, nose oznaku II/1, II/2 i II/3, međutim, ni u jednoj knjizi ne postoji redni broj .. . Terenske upisnike, Drugi opštinski sud u Beogradu označavao je rimskim brojem „II“.

Kod ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su tužbeni zahtev tužioca odbili, kako glavni, tako i eventualni, pošto tužilac nema aktivnu legitimaciju u ovoj parnici, jer nema svojstvo zainteresovanog lica u smislu odredbe člana 109. Zakona o obligacionim odnosima. Tužena je osporila autentičnost ugovora o kupoprodaji overenog od strane Drugog opštinskog suda u Beogradu, a tužilac nije dostavio na uvid originalni ugovor. Zaključenjem punovažnog ugovora o kupoprodaji, tužilac bi imao samo pravni osnov za upis prava svojine, pri čemu je pitanje sticanja svojine odvojeno od pitanja punovažnosti pravnih osnova koji vode sticanju svojine. Pravni posao podoban za prenos prava svojine, sam po sebi, nije ništav iz razloga što je prethodno zaključen drugi pravni posao, takođe podoban za prenos prava svojine. Eventualni zahtev za poništaj ugovora o doživotnom izdržavanju mogu da postave samo zakonski naslednici primaoca izdržavanja, prema odredbi člana 203. Zakona o nasleđivanju, koje svojstvo tužilac nema.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su nižestepeni sudovi pravilno tužbeni zahtev tužioca odbili kao neosnovan.

Tužilac u reviziji ukazuje da je aktivno legitimisan u ovoj parnici, imajući u vidu da poseduje validan ugovor, potpisan od strane oba ugovarača, overen pečatom suda i zaveden pod određenim brojem. To međutim ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane odluke.

Odredbom člana 210. Zakona o parničnom postupku, propisano je da ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa, spor može da se reši samo na jednak način prema svim suparničarima (jedinstveni suparničari), oni se smatraju kao jedna parnična stranka tako da kad pojedini suparničari propuste neku parničnu radnju, dejstvo parničnih radnji koje su izvršili drugi suparničari odnose se i na one koji te radnje nisu preduzeli.

U smislu odredbe člana 211. stav 1. Zakona o parničnom postupku, nužno suparničarstvo postoji ako po zakonu ili zbog prirode pravnog odnosa tužbom moraju da se obuhvate sva lica koja su učesnici materijalnopravnog odnosa. Shodno stavu drugom te odredbe Zakona, ako sva lica iz stava 1. ovog člana nisu obuhvaćena tužbom kao stranke, sud će da odbije tužbeni zahtev kao neosnovan. O nužnom suparničarstvu sud vodi računa po službenoj dužnosti, jer je tako propisano stavom trećim odredbe člana 211. Zakona o parničnom postupku.

U ovom konkretnom slučaju, tužilac tužbom traži utvrđenje, odnosno poništaj ugovora o doživotnom izdržavanju koji je zaključen između tužene i sada pokojne VV, što znači da je bilo nužno da tužbom obuhvati obe ugovorne strane, a ne samo davaoca izdržavanja, pošto su primalac izdržavanja i davalac izdržavanja učesnici materijalno-pravnog odnosa koji je predmet spora, a shodno odredbi člana 211. stav 1. Zakona o parničnom postupku. Pošto je primalac izdržavanja, VV, preminula dana ...2014. godine, onda je bilo nužno da u parnici, umesto nje, učestvuju njeni naslednici, što ovde nije slučaj. Tužbom nisu obuhvaćeni nužni suparničari, kao stranke, pa je tužbeni zahtev tužioca pravilno odbijen, kao neosnovan.

Iz izloženih razloga, Vrhovni kasacioni sud je odluku kao u izreci ove presude, doneo u smislu odredbe člana 414. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić