Tuženi je odgovorio na reviziju tužilje.

Vrhovni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 10/23), u vezi člana 202. Porodičnog zakona i člana 92. Zakona o uređenju sudova („Službeni glasnik RS“ br. 10/23) i ocenio da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju parnične stranke su bile u braku do razvoda 24.12.2018. godine. U braku parničnih stranaka rođeno je troje zajedničke dece, sinovi GG rođen ...1997. godine i DD rođen ...2001. godine i ćerka VV rođena ...2015. godine koja je presudom o razvodu braka poverena majci na samostalno vršenje roditeljskog prava i određeno da će prebivalište maloletnog deteta biti mesto prebivališta i boravišta majke. Od razvoda braka tuženi živi u Sloveniji gde se i zaposlio a kontakte sa maloletnom VV je ostvarivao najčešće telefonskim putem, dok majka sa detetom živi sa svojim roditeljima u njihovoj kući, zaposlena je sa mesečnom platom od 35.000,00 dinara. U Nemačkoj ima rođenu sestru koja tamo živi 17 godina i koja joj je pronašla zaposlenje u mestu ... u Nemačkoj. Tužilja želi da sa maloletnom VV nastavi da živi i radi u Nemačkoj kako bi poboljšala uslove svog i života svog maloletnog deteta. Tuženi je upoznat sa željom tužilje da sa maloletnom VV živi i radi u Nemačkoj, u mestu ..., u blizini ..., ali se nakon prvobitne saglasnosti počeo protiviti promeni prebivališta svoje ćerke.

Nakon što je pribavio i stručno mišljenje centra za socijalni rad koji je pribavio i mišljenje maloletnog deteta, prvostepeni sud je zaključio da preseljenjem zajedničkog maloletnog deteta ne bi bila uskraćena očeva prava jer bi dete u daljem toku nastavilo školovanje i život sa majkom u sredini koja je njemu srodna, živelo bi kod majčine rođene sestre, i imalo bi povoljniju životnu situaciju i nesporno bolji standard koji bi joj bio ponuđen u Nemačkoj. Preseljenje deteta ne bi otežalo korišćenja prava deteta koja mu pripadaju i ne bi uskratilo očevo pravo da održava kontakte sa detetom jer živi i radi u Sloveniji, šofer je pa često vozi upravo u blizini mesta gde bi maloletna VV živela, pa bi kontakti deteta sa ocem bili mnogo češći i ostvarivani lično a ne samo telefonskim putem. Promena prebivališta deteta nije kontraindikovana njegovom najboljem interesu jer bi se preseljenjem poboljšao standard i bolje mogućnosti da se život poboljša kakvo pravo je tuženi ostvario napuštajući Srbiju i zasnivajući radni odnos u Sloveniji nakon razvoda braka sa tužiljom. Zbog toga je prvostepeni sud ocenio da nedavanje saglasnosti za promenu prebivališta maloletne VV predstavlja nesavesno vršenje roditeljskog prava i dužnosti, pa je na osnovu odredbe člana 82. stav 4. u vezi stava 1. i 2. Porodičnog zakona, usvojio tužbeni zahtev i tuženog kao oca delimično lišio roditeljskog prava u pogledu određivanja mesta prebivališta odnosno boravišta maloletne VV.

Drugostepeni sud je nakon održane rasprave i iz utvrđenog činjeničnog stanja izveo drugačiji činjeničnopravni zaključak smatrajući da se ne radi o nesavesnom ponašanju tuženog u odnosu na maloletno dete, jer je otac čak i poboljšao kvalitet njihovog ličnog odnosa te da odbijanje, odnosno uskraćivanje davanja saglasnosti za promenu prebivališta deteta, iako je to njena volja, nije nesavesno vršenje roditeljskog prava već naprotiv odgovoran odnos prema maloletnom detetu, s obzirom da majka nije regulisala svoj boravak u Nemačkoj što dovodi u neizvesnost sam život maloletne VV u Nemačkoj. Iz ovih razloga drugostepeni sud je ocenio da nisu ispunjeni uslovi iz člana 82. Porodičnog zakona za delimično lišenje roditeljskog prava tuženog oca u delu odlučivanja o promeni prebivališta odnosno boravišta svog deteta, maloletne VV pa je odbio zahtev tužilje da se tuženi u ovom delu liši roditeljskog prava.

Po oceni Vrhovnog suda osnovano se revizijom tužilje ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava od strane drugostepenog suda.

Naime prema članu 3. stav 1. Konvencije o pravima deteta (Zakon o ratifikaciji Konvencije Ujedinjenih nacija o pravima deteta „Službeni list SFRJ, međunarodni ugovori br. 15/90 i „Službeni list SRJ“ međunarodni ugovori br. 4/96 i 2/97) u svim aktivnostima koje se tiču dece bez obzira na to da li ih preduzimaju javne ili privatne institucije za socijalnu zaštitu, sudovi ili administrativni organi i zakonodavna tela najbolji interes deteta biće od prvenstvenog značaja. Ovu obavezu preuzeo je i Porodični zakon koji u članu 6. stav 1. propisuje da je svako dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta u svim aktivnostima koje se tiču deteta. Prema članu 82. stav 1., 2. i 4. Porodičnog zakona roditelj koji nesavesno vrši prava ili dužnosti sadržine roditeljskog prava može biti delimično lišen roditeljskog prava. Sudska odluka o delimičnom lišenju roditeljskog prava može lišiti roditelja jednog ili više prava iz dužnosti iz sadržine roditeljskog prava, osim dužnosti da izdržava dete a roditelj koji ne vrši roditeljsko pravo može biti lišen prava na održavanje ličnih odnosa sa detetom i prava da odlučuje o pitanjima koja bitno utiču na život deteta. Iz ovih odredbi proizilazi da je za primenu instituta delimičnog lišenja roditeljskog prava neophodno utvrditi da li je izricanje ovako izuzetno teške mere opravdano shodno odredbama člana 82. stav 1. Porodičnog zakona.

Prvostepeni sud je uvažavajući mišljenje centra za socijalni rad, datog u smislu člana 270. Porodičnog zakona, zaključio da tuženog treba delimičo lišiti roditeljskog prava u pogledu davanja saglasnosti majci za promenu prebivališta maloletnog deteta jer je to u interesu deteta. Dete bi u Nemačkoj imalo bolje uslove za život nego što ima u Srbiji gde živi sa majkom. U situaciji kada je majci obezbeđen životni prostor i radno mesto, a dobijanju boravišne vize za majku i dete prethodi dobijanje saglasnosti od oca deteta za promenu prebivališta koje on uslovljava upravo dobijanjem radne dozvole to ovakvim ponašanjem tj. protivljenjem odlasku deteta u inostranstvo tuženi narušava interes deteta i onemogućava njegovo redovno životno funkcionisanje jer bi poboljšanje uslova života deteta koje želi da se sa majkom preseli u inostranstvo u njegovom najboljem interesu. Ostvarivanje ličnih odnosa između oca i ćerke, koje su se i do sada odvijali najčešće telefonom a ređe ličnim kontaktima, biće poboljšano odlaskom tužilje sa detetom u Nemačku s obzirom na činjenicu da je tuženi šofer koji često odlazi u mesto blizu mesta gde će životi maloletna tužilja sa majkom. Stoga je pravilno prvostepeni sud ocenio da je najbolji interes deteta da se otac liši roditeljskog prava odlučivanja o promeni prebivališta i boravišta maloletnog deteta.

Naime, polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja i imajući u vidu izveštaj nadležnog organa starateljstva datog uz uvažavanje mišljenja maloletnog deteta, koje je sposobno da izrazi svoje mišljenje sa kojim roditeljem i gde želi da živi, shodno uzrastu i polu deteta, njegovim željama, potrebama i emocijama kao i proceni roditeljske sposobnost oba roditelja Vrhovni sud je ocenio da je pravilan zaključak prvostepenog suda da preseljenje u Nemačku sa majkom kao zakonskim zastupnikom kojoj je povereno samostalno vršenje roditeljskog prava neće narušiti najbolji interes maloletne VV. Najbolji interes deteta kojim je shodno citiranom članu 3. Konvencije o pravima deteta i članu 6. Porodičnog zakona sud dužan da se rukovodi u sporu za zaštitu prava deteta predstavlja pravni standard koji se ceni s obzirom na uzrast i pol deteta, njegove želje i osećanja, zrelost i emotivne potrebe. Shodno članu 67. Porodičnog zakona roditeljsko pravo izvedeno je iz dužnosti roditelja i postoji samo u meri potrebnoj za zaštitu ličnosti, prava i interesa deteta te u situaciji kada se promena prebivališta ne odražava nepovoljno po dete i u bitnom ne utiče na mogućnost održavanja ličnih odnosa između deteta i roditelja koji ne vrši roditeljsko pravo, protivljenje promeni prebivališta deteta shodno članu 78. stav 3. u vezi sa članom 82. stav 1. i 4. Porodičnog zakona predstavlja razlog da se taj roditelj, u konkretnom otac, liši prava da odlučuje o promeni prebivališta deteta. Stoga je pravilno po oceni Vrhovnog suda prvostepeni sud lišio tuženog roditeljskog prava odlučivanja o promeni prebivališta deteta.

Pravilna je i odluka o troškovima postupka jer je doneta shodno članu 207. Porodičnog zakona vodeći računa o razlozima pravičnosti.

Iz navedenih razloga Vrhovni sud je odlučio kao u izreci primenom odredbi člana 416. stav 1. ZPP.

Odluku o troškovima postupka sadržanu u stavu drugom izreke Vrhovni sud je doneo primenom odredi iz člana 165. stav 2. u vezi člana 153. i 154. ZPP smatrajući da troškovi odgovora na reviziju nisu bili nužni i neophodni za odlučivanje o izjavljenoj reviziji.

Predsednik veća – sudija

Dragana Marinković, s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković