Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju na osnovu člana 404. ZPP, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući dozvoljenost revizije po članu 404. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...10/23), Vrhovni sud je utvrdio da su ispunjeni uslovi za odlučivanje o posebnoj reviziji zbog ujednačavanja sudske prakse, zbog čega je odlučeno kao u stavu prvom izreke.

Odlučujući o reviziji u skladu sa članom 408. ZPP, Vrhovni sud je ocenio da je revizija osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je 1997. – 1998. godine kupio parcelu u ..., na kojoj urbanističkim planom nije bila predviđena mogućnost gradnje, ali je on započeo izgradnju kuće i istu dovršio pre dobijanja građevinske dozvole. Predmet spora su parcele broj .../... vinograd 1. klase Selo od 8a 88m2, na kojoj je tužilac upisan kao suvlasnik 2498/13682 dela, broj .../...vinograd 1. klase od 5a 87m2, na kojoj je tužilac upisan kao suvlasnik 170/587 delova i broj .../... njiva 3. klase od 2a 70m2, na kojoj je tužilac upisan kao suvlasnik 64/540 delova. Navedene parcele obuhvaćene su Planom generalne regulacije Mišeluka sa ribnjakom („Službeni list Grada Novog Sada“ br. 57/14 i 42/22), kao i Planom detaljne regulacije „Mišeluka 2“ u Novom Sadu („Službeni list Grada Novog Sada“ broj 26/2017 od 27.05.2017. godine), prema kojim planskim aktima su predviđene za površinu javne namene – deo regulacije saobraćajnice. Parcela broj .../... faktički je privedena planiranoj nameni sa 54,50%, parcela broj .../... sa 68,84% i parcela broj .../... sa 28,52% dela, dok su preostali delovi ovih parcela unutar dvorišta susednih građevinskih parcela. Tržišna vrednost 1m2 zemljišta na navedenom lokalitetu je 11.142,86 dinara, pa je prema površini koja odgovara suvlasničkoj srazmeri tužioca na sve tri sporne parcele utvrđena pojedinačna tržišna vrednost svake od njih, te njihov zbir od 4.057.418,13 dinara.

Nižestepeni sudovi odluku o osnovanosti postavljenog tužbenog zahteva za isplatu utvrđene tržišne vrednosti suvlasničkih pripadnosti tužioca na spornim parcelama i upisu prava javne svojine Grada Novog Sada zasnivaju na članu 58. stavu 1. Ustava Republike Srbije, članu 1. stavu 1. Protokola broj 1 uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava, te članu 10. stavovima 2, 3. i 7. Zakona o javnoj svojini, konstatujući da su donošenjem planskih akata one postale javno dobro i da je tuženi u obavezi da tužiocu nadoknadi njihov tržišni ekvivalent.

Po stanovištu Vrhovnog suda, nižestepeni sudovi su se u parnici za zaštitu prava na mirno uživanje imovine pravilno pozvali na relevantno materijalno pravo, pošto suprotno označenju u izreci prvostepene presude eksproprijacija nije pravni osnov postavljenog zahteva, ali zbog njegove pogrešne primene nisu utvrđene sve činjenice od značaja za odluku o osnovanosti postavljenog tužbenog zahteva.

Činjenično je utvrđeno da je tužilac kupio parcelu na lokalitetu gde se sada nalaze tri sporne parcele u vreme kada taj lokalitet nije bio obuhvaćen urbanističkim planovima, da je gradio kuću bez građevinske dozvole, ali nije identifikovana parcela koju je on teretno stekao u svojinu 1997. – 1998. godine po broju, površini i načinu prostiranja.

Potom, prvostepeni sud je propustio da hronološki utvrdi sadržinu planskih akata kojima je izvršeno urbanističko planiranje na navedenom lokalitetu, te da konkretizuje po kom urbanističkom planu su formirane tri sporne parcele i kakvo je bilo faktičko stanje vezano za njihovo korišćenje u vreme kada su predviđene za javnu namenu.

Nije razjašnjeno kada je i na kojoj parceli (broj i površina) tužilac ishodovao građevinsku dozvolu za nepokretnost koju je izgradio, kada su izgrađene nepokretnosti na susednim parcelama u okviru čijih dvorišta se nalaze delovi spornih parcela, ko je i kada izgradio pristupni javni put do izgrađenih nepokretnosti, te da li je od vremena izgradnje javnog puta bilo izmene planskih akata u pogledu numeracije i površine parcela namenjenih za saobraćajnicu.

Imajući u vidu da je tužilac suvlasnik spornih parcela u različitim alikvotnim delovima, nedostaje utvrđenje po čijem zahtevu i kada je izvršena parcelacija koja je za ishod imala upis aktuelnih parcela u javnoj evidenciji nepokretnosti, kao i po kom pravnom osnovu i kada su tužilac i ostali suvlasnici stekli upisano pravo svojine.

Prvostepeni sud je propustio da utvrdi činjenicu da li je i kada tužilac u odnosu na vlasnike susednih građevinskih parcela preduzimao aktivne radnje u svrhu zaštite susvojine na onim realnim delovima spornih parcela koji su planirani za saobraćajnicu, a koje oni faktički koriste kao svoje dvorište.

Pošto u ponovljenom postuku razjasni sve napred navedene činjenice, prvostepeni sud će u svrhu donošenja odluke o zahtevu za isplatu naknade i upis javne svojine tuženog utvrditi u kom alikvotnom delu svake od tri parcele je tužilac faktički lišen svojine zbog privođenja nepokretnosti planiranoj nameni javnog puta. U vezi delova spornih nepokretosti koje nisu privedene planiranoj nameni, utvrdiće da li postoji adekvatna uzročno-posledična veza između donošenja planskih akata, odnosno drugih akata javne vlasti na spornom lokalitetu i ograničenja prava svojine tužioca ne delovima parcela koje su u okviru tuđih dvorišta.

U ponovljenom postupku, prvostepeni sud će ponovo odlučiti i o troškovima postupka, koji su uslovljeni konačnim uspehom stranaka u postupku.

Iz navedenih razloga, na osnovu odredbe člana 416. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u stavu drugom izreke.

Predsednik veća – sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

Zamenik upravitelja pisarnice

Milanka Ranković