.jpg "Sudska praksa")
Republika Srbija
VRHOVNI SUD
Rev 9400/2023
18.05.2023. godina
Beograd
U IME NARODA
Vrhovni sud, u veću sastavljenom od sudija: Branislava Bosiljkovića, predsednika veća, Dragane Boljević i Radoslave Mađarov, članova veća, u parnici tužioca Direkcija za građevinsko zemljište i izgradnju Beograda JP iz Beograda, koju zastupa Gradsko pravobranilaštvo Grada Beograda, protiv tužene AA iz ..., čiji je punomoćnik Snežana Ćirić advokat iz ..., radi duga, odlučujući o reviziji tužioca izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 4933/22 od 01.12.2022. godine, u sednici veća održanoj dana 18.05.2023. godine, doneo je
P R E S U D U
ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužioca izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 4933/22 od 01.12.2022. godine.
O b r a z l o ž e nj e
Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 4933/22 od 01.12.2022. godine odbijena je kao neosnovana žalba tužioca i potvrđena presuda Višeg suda u Beogradu P 3022/21 od 28.06.2022. godine, kojom je odbijen tužbeni zahtev kojim je tužilac tražio da se tužena obaveže da, solidarno sa BB, VV i GG, isplati 29.973.821,68 dinara i zakonsku zateznu kamatu na iznos glavnog duga od 12.615.221,77 dinara određenu Zakonom o visini stope zakonske zatezne kamate počev od 09.04.2013. godine do isplate (stav prvi izreke) i obavezan tužilac da naknadi tuženoj troškove parničnog postupka od 465.000,00 dinara (stav drugi izreke).
Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužilac je blagovremeno izjavio reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.
Odlučujući o izjavljenoj reviziji u skladu sa članom 408. ZPP, Vrhovni sud je našao da tužiočeva revizija nije osnovana.
U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.
Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilac je i sa tuženom, kao jednom od više investitora izgradnje objekta u ulici ... broj ... u ..., zaključio 31.03.2004. godine ugovor kojim su regulisani međusobni odnosi ugovarača u vezi sa naknadom za uređenje građevinskog zemljišta. Tužena je u vreme kada je taj ugovor zaključen bila maloletna (rođena ... godine). Ugovor je u ime tužene zaključio njen otac DD. Brak roditelja tužene razveden je pravnosnažnom presudom Prvog opštinskog suda u Beogradu P 15573/92 od 17.02.1993. godine. Tom presudom tužena je poverena majci na čuvanje i vaspitanje. Ukupan dug investitora po označenom ugovoru, obračunat u skladu sa njegovim odredbama, po nalazu veštaka od 09.03.2014. godine iznosi 21.615.221,77 dinara, a zatezna kamata obračunata do dana veštačenja iznosi 17.358.599,93 dinara. Tužena nije ostvarila neku korist od izgradnje objekta, a za postojanje ugovora od 31.03.2004. godine saznala je u postupku naplate novčanog potraživanja dosuđenog tužiocu pravnosnažnom presudom P 5739/10 od 31.01.2017. godine. Označena presuda je u odnosu na tuženu ukinuta rešenjem P 5739/10 od 10.05.2021. godine kojim je, po njenom predlogu, dozvoljeno ponavljanje postupka.
Na ovako utvrđeno činjenično stanje, nižestepeni sudovi su u ovom sporu pravilno primenili materijalno pravo.
Tužena je u vreme kada je zaključen ugovor od 31.03.2004. godine bila maloletna. Pravnosnažnom presudom o razvodu braka P 15573/92 od 17.02.1993. godine bila je poverena majci na čuvanje i vaspitanje. Prema odredbi člana 124. stav 2. tada važećeg Zakona o braku i porodičnim odnosima, kada je u slučaju razvoda braka odlukom suda dete povereno na čuvanje i vaspitanje jednom od roditelja, roditeljsko pravo vrši roditelj kome je dete povereno. Sadržinu roditeljskog prava čini i pravo i obaveza roditelja da zastupaju maloletno dete. Ugovor kojim je tužena preuzela obavezu plaćanja naknade za uređenje građevinskog zemljišta u njeno ime zaključio je roditelj koji nije vršio roditeljsko pravo, u smislu navedenog člana 124. stav 2. Zakona o braku i porodičnim odnosima i koji po zakonu nije bio ovlašćen da je zastupa. Tužena, odnosno roditelj koji je vršio roditeljsko pravo taj ugovor nisu naknadno odobrile.
U vreme njegovog zaključenja tužena je imala navršenih ... godina života i saglasno članu 122. stav 1. Zakona o braku i porodičnim odnosima mogla je samostalno zaključivati pravne poslove, ali je za njihovu punovažnost, izuzev poslova manjeg značaja, bilo potrebno odobrenje njenih roditelja, odnosno organa starateljstva za pravne poslove iz člana 121. tog zakona. Ugovor o naknadi za uređenje građevinskog zemljišta nije pravni posao manjeg značaja, a zakonska zastupnica tužene - roditelj koji je samostalno vršio roditeljsko pravo nije dao odobrenje na taj ugovor da bi se isti u odnosu na tuženu mogao smatrati punovažnim.
Sledstveno izloženom, označeni ugovor ne obavezuje tuženu jer ga je u njeno ime zaključilo lice koje po zakonu nije bilo ovlašćeno za zastupanje, a ugovor nije naknadno odobren od drugog roditelja koji je samostlano vršio roditeljsko pravo, odnosno tužene nakon sticanja punoletstva.
Po oceni revizijskog suda, nisu osnovani navodi tužioca o pogrešnoj primeni materijalnog prava. Odredbom člana 74. Zakona o planiranju i izgradnji, važećeg u vreme kada je zaključen ugovor od 31.03.2004. godine, naknadu za uređenje građevinskog zemljišta plaća investitor. Međutim, ta obaveza izvršava se na osnovu ugovora koji sa investitorom zaključuje opština, odnosno preduzeće ili druga organiziacija iz člana 72. stav 3. navedenog zakona, na osnovu kriterijuma i merila koje utvrđuje opština. Ugovorom se uređuju međusobni odnosi ugovarača u pogledu uređenja građevinskog zemljišta - utvrđuje visina naknade, dinamika njenog plaćanja kao i obim, struktura i način izvođenja radova na uređenju zemljišta. Zato nisu prihvatljivi navodi revidenta da je obaveza tužene zasnovana na zakonu i da ona postoji bez obzira na to da li je ugovorena, odnosno da li je zaključen ugovor i da li je isti punovažan.
Iz tih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.
Predsednik veća - sudija
Branislav Bosiljković, s.r.
Za tačnost otpravka
Upravitelj pisarnice
Marina Antonić
