Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 344/17 od 23.02.2017. godine, stavom prvim izreke, odbijena je žalba tužene i prvostepena presuda potvrđena. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužene za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tužena je blagovremeno izjavila reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“, br.72/11 i 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tužene delimično osnovana, a delimično neosnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilje su suvlasnice kat.parc. broj .. potes „VV“, šuma 2. klase površine 1 ha 57 a 31 m2, po vrsti označene kao zemljište u građevinskom području koja je po rešenju RGZ Službe za katastar nepokretnosti Pećinci od 21.06.2013. godine podeljena na dve kat. parc. i to broj .. i .., upisane u LN .. KO ... . Planom detaljne regulacije radne zone .. KO ... („Službeni list Opštine Srema“, broj 18/10), između ostalog, deo kat. parc. broj .. KO ... predviđen je za izgradnju saobraćajnice I .. u širini od 15 m. Zaključkom Upravnog odbora Fonda za građevinsko zemljište, izgradnju i održavanje komunalnih objekata lokalnih i nekategorisanih puteva Opštine Pećinci od 12.09.2011. godine utvrđeno je da se pokrene postupak eksproprijacije dela katastarskih parcela, između ostalog, i katastarske parcele .. u KO ... . Odlučujući po zahtevu Opštinskog javnog pravobranilaštva Opštine Pećinci, Vlada Republike Srbije je 19.04.2012. godine donela rešenje kojim se utvrđuje javni interes za eksproprijaciju, odnosno administrativni prenos nepokretnosti u cilju izgradnje saobraćajnica, između ostalog, .. u radnoj zoni ... na teritoriji Opštine Pećinci saglasno Planu detaljne regulacije radne zone ... KO ..., kojim se Opština Pećinci određuje za korisnika eksproprijacije. Predmetne parcele se nalaze u potesu „VV“ u KO ..., auto-put Beograd-Zagreb (auto-put E-70), u RGZ Služba za katastar nepokretnosti Pećinci vode se kao šuma 2. klase, dok u prirodi predstavljaju delove puta saobraćajnice, parcela .. celom površinom, a na delu parcele broj .. je divlja šuma i šipražje i predstavlja zaštitno zelenilo uz ovaj put i autoput E-70. Veštačenjem je utvrđeno da je tržišna vrednost predmetnih parcela u septembru 2011. godine iznosila ukupno 399.150,52 evra, a na dan davanja nalaza i mišljenja 12.10.2015. godine iznosi ukupno 321.069,71 evra.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev, zaključujući da tužilje imaju pravo na naknadu u novcu za oduzete nepokretnosti, a visinu novčane naknade odredili su prema nalazu veštaka, primenom članova 41. stav 2. i 42. Zakona o eksproprijaciji, dosuđujući naknadu utvrđenu prema tržišnoj vrednosti predmetnih parcela u septembru 2011. godine kada je pokrenut postupak i podnet Zahtev tužene za eksproprijaciju Vladi RS za utvrđenje opšteg interesa za eksproprijaciju nepokretnosti radi izgradnje saobraćajnica.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da nisu osnovani navodi tužene u reviziji da je u pogledu prava tužilja na naknadu materijalno pravo pogrešno primenjeno.

Odredbom člana 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS“, br.53/95, „Službeni list SRJ“ broj 16/01 i „Službeni glasnik RS“ broj 20/09) propisano da se visina naknade u novcu za eksproprisane nepokretnosti određuje po tržišnoj ceni, prema okolnostima u momentu zaključenja sporazuma o visini naknade, a ako sporazum nije postignut, prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi. Odredbom člana 42. stav 1. istog zakona propisano je da se naknada za eksproprisano poljoprivredno zemljište i građevinsko zemljište određuje u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta, ako zakonom nije drugačije određeno.

Tužilje shodno citiranim zakonskim odredbama imaju pravo na naknadu u novcu za oduzete parcele, a prema tržišnoj ceni takvog zemljišta prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi koja je veštačenjem utvrđena u visini od 321.069,71 evra sa kamatom po stopi propisanoj Zakonom o zateznoj kamati od dana donošenja prvostepene presude 04.11.2015. godine, sve u dinarskoj protivvrednosti. Suprotno navodima revizije, jasno je utvrđeno da su tužiljama oduzete iz poseda obe sporne parcele, koje sada predstavljaju delove puta saobraćajnice, jedna celom površinom, a na drugoj je divlja šuma koja predstavlja zaštitno zelenilo uz ovaj put i autoput E-70. Navodi revizije o načinu i nadležnosti za utvrđenje naknade nisu osnovani. Organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima saglasno odredbi člana 42. Zakona o eksproprijaciji vrši procenu tržišne cene za eksproprijaciju konkretne nepokretnosti, između ostalog, i na osnovu Pravilnika o načinu utvrđivanja osnovice poreza na imovinu i na prava na nepokretnostima, s tim da nije isključena mogućnost da se na okolnost visine tržišne naknade odredi veštačenje ili izvedu drugi predloženi dokazi, budući da sudovi u postupku nisu isključivo vezani procenom poreske uprave, jer je zakonom samo predviđeno da naknada ne može biti niža od tržišne. Suprotno revizijskim navodima, tužena kao korisnik eksproprijacije odgovara tužiljama za pretrpljenu štetu oduzimanjem parcela, jer kao korisnik eksproprijacije nije sprovela formalni postupak, u kojem bi donela rešenje i odredila naknadu, zbog čega tužilje osnovano potražuju naknadu za faktički eksproprisane nepokretnosti.

Međutim, Vrhovni kasacioni sud je, ispitujući navode revizije tužene i ocenjujući njihovu osnovanost, delimično prihvatio reviziju, preinačio nižestepene presude i odbio tužbeni zahtev u delu kojim je odlučeno o visini glavnog potraživanja, preko iznosa od 321.069,71 evra, pa do traženog iznosa od 399.150,52 evra, odnosno za iznos od 78.080,81 evra, sa pripadajućom kamatom sve u dinarskoj protivvrednosti po najpovoljnijem kursu NBS na dan isplate, budući da su u ovom delu nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo u pogledu momenta u kome se određuje visina naknade.

U konkretnom slučaju, naknada za oduzeto zemljište se ne može dosuditi prema tržišnoj vrednosti zemljišta iz septembra meseca 2011. godine kada je donet Zaključak o pokretanju postupka eksproprijacije i podnet Zahtev vladi RS, zato što odluka o naknadi nije doneta, niti je sporazum o naknadi postignut, zbog čega se visina naknade u novcu za oduzete nepokretnosti tužilja mora odrediti i dosuditi po tržišnoj ceni, prema okolnostima u momentu donošenja prvostepene odluke o naknadi, a kako je to propisano odredbom člana 41. stav 2. Zakona o eksproprijaciji.

Ostalim navodima revizije ponavljaju se žalbeni navodi koji su suprotno revizijskim navodima pravilno ocenjeni od strane Apelacionog suda, te ih ovaj sud neće detaljno obrazlagati, shodno članu 414. stav 2. ZPP.

Iz navedenih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. i 416. stav 1. ZPP odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić