Ispitujući pobijanu presudu primenom člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 sa izmenama i dopunama), Vrhovni sud nije našao da je revizija osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u braku tužilje i tuženog BB, zaključenom dana 05.08.2000. godine i razvedenog pravosnažnom presudom Osnovnog suda u Leskovcu P2 163/13 od 10.07.2013. godine, bračna zajednica supružnika i porodična zajednica sa tužiljinim svekrom VV prestala je januara 2013. godine. Tokom trajanja zajednice parnične stranke su za cenu od 5.800 evra ugovorom o kupoprodaji zaključenim dana 05.07.2007. godine, na ime tuženog BB, kao kupca, zajedničkom imovinom kupile katastarsku parcelu .../... na mestu zvanom ... – njivu druge klase površine 3,01 ar, upisane u list nepokretnosti ... KO ... . Na navedenoj katastarskoj parceli započeta je gradnja objekta tako što je izgrađen samo temelj sa priključkom za vodu. U navedenom listu nepokretnosti katastarska parcela .../... – zemljište uz zgradu – objekat površine 3,03 ara uknjižena je kao državna svojine Republike Srbije sa pravom korišćenja tuženog BB. U sticanju opisane nepokretne imovine tužilja je učestvovala ličnim radom u domaćinstvu, negom i vaspitavanjem dece i zaradom ostvarenom pružanjem ... i prodajom ..., a u zajednicu je unela i pokretne stvari dobijene od svojih rođaka. Tuženi su do 2006. godine radili u ..., kada su po prestanku radnog odnosa dobili otpremninu, a tuženi VV je ostvario i pravo na penziju. Nakon toga tuženi BB je radi u ... i obavljao razne privatne poslove.

Tokom zajednice života stečene su i brojne pokretne stvari – pokućstvo i automobil marke ..., čija je vrednost veštačenjem utvrđena u iznosu od 224.758,10 dinara, na kojoj je udeo tužilje utvrđen u obimu od 1/3 idealnog dela i tuženi obavezani da joj omoguće su državinu u navedenom obimu ili da joj na ime protivvrednosti isplate iznos do 74.919,40 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 08.11.2017. godine, koja odluka sadržana u prvom stavu izreke drugostepene presude se revizijom ne pobija.

Razmatrajući prigovor nepotpunosti pasivne legitimacije prvostepeni sud je ocenio da je isti neosnovan shodno članu 102. Zakona o planiranju i izgradnji, kojim je propisano da se pravo korišćenja bez naknade pretvara u pravo svojine danom stupanja na snagu tog zakona i da organ nadležan za poslove državnog premera i katastra upis tog prava vrši po službenoj dužnosti. Prema navedenoj zakonskoj odredbi tuženi BB je titular prava svojine na predmetnoj katastarskoj parceli nezavisno od okolnosti da katastar nepokretnosti nije izvršio promenu njegovog upisanog prava korišćenja, po službenoj dužnosti.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, shodno članu 18. Zakona o osnovama svojinsko-pravnih odnosa, koji zajedničku svojinu definiše kao svojinu više lica na nepodeljenoj stvari na kojoj su udeli odredivi, ali nisu unapred određeni, prvostepeni sud je utvrdio da je predmetna katastarska parcela sa izgrađenim temeljom nedovršenog građevinskog objekta i priključkom za vodu stečena

3

zajedničkim radom parničnih stranaka u porodičnoj zajednici tokom trajanja braka tužilje i tuženog BB. Primenom člana 177. i člana 180. stav 1. i 2. Porodičnog zakona, koji regulišu deobu zajedničke imovine od strane suda utvrđivanjem suvlasničkih udela supružnika u bračnoj tekovini čiji su pretpostavljeni udeli jednaki, te člana 195. stav 3. Porodičnog zakona, koji reguliše deobu imovine stečene u zajednici sa drugim članovima porodice, prvostepeni sud je na osnovu nalaza veštaka, na koje nije bilo primedbi, utvrdio tužiljin udeo od 1/3 idealnog dela na pokretnim stvarima i tužene obavezao na isplatu njegove protivvrednosti, u slučaju da ne dođe do uspostavljnja sudržavine na istima. Polazeći od rezultata dokaznog postupka prvostepeni sud je udeo tužilje u istom obimu utvrdio i na predmetnoj nepokretnoj imovini, jer protivno članu 228. u vezi sa članom 231. ZPP tuženi nisu dokazali da je navedena katastarska parcela sa temeljom započetog stambenog objekta i priključkom za vodu, uknjižena na ime tuženog BB, kupljena isključivo sredstvima tuženog VV, kako se od strane tuženih tvrdilo odgovorom na tužbu i tokom glavne rasprave.

U postupku po žalbi tuženih drugostepeni sud je činjenično stanje prihvatio kao pravilno i potpuno utvrđeno, pa je prvostepenu presudu potvrdio u pogledu odluke o pokretnim stvarima, dok je u preostalom delu istu preinačio tako što je tužbeni zahtev za utvrđenje tužiljinog suvlasničkog udela od 1/3 idealnog dela na predmetnoj nepokretnoj imovini odbio kao neosnovan. Taj sud je našao da u tom delu pasivna legitimacija tuženih nije potpuna, jer je katastarski vlasnik kp.br. .../... KO ..., Republika Srbija koja tužbom nije obuhvaćena, dok je tuženi BB samo titular prava korišćenja na istoj.

Razmatrajući presudu donetu u drugom stepenu u pobijanom delu koji se odnosi na udeo tužilje na zajednički stečenoj nepokretnoj imovini, Vrhovni sud nije prihvati izloženu pravnu argumentaciju kao pravilnu.

Drugostepeni sud svoje shvatanje zasniva na postojećem stanju katastarskih – javno dostupnih podataka, u odnosu na koje shodno članu 3. stav 1. tačka 2. i 4. Zakona o postupku upisa u katastar nepokretnosti i katastar infrastrukture („Službeni glasnik RS“ broj 41/18 sa izmenama i dopunama), između ostalog, važe načela puzdanja i oficijalnosti. Načelo pouzdanja podrazumeva da su podaci upisani u katastar istiniti i potpuni i da savesno lice ne može snositi štetne posledice zbog tog pouzdanja. Nečelo oficijalnosti podrazumeva da se postupak upisa u katastar pokreće i vodi po službenoj dužnosti, kao i ako je propisano da se upis u katastar vrši po sili zakona. Dovodeći navedeno načelo u vezu sa članom 102. Zakona o planiranju i izgradnju, kojim se pretvaranje prava korišćenja u pravo svojine po službenoj dužnosti provodi nakon stupanja na snagu tog zakona, drugostepeni sud zaključuje da ovaj propis samo reguliše postupanje katastra nepokretnosti, kao upravnog organa, a ne dovodi automatski do zasnivanja vlasničkog statusa na predmetnoj katastarskoj parceli u korist tuženog BB, kao uknjiženog titulara prava korišćenja na istoj.

Zauzimajući izloženo stanovište drugostepeni sud zanemaruje sam petitum podnete tužbe o kome je pobijanom presudom odlučeno.

Članom 41. stav 1. tačka 1. Zakona o izvršenju i obezbeđenju („Službeni glasnik RS“ broj 106/15 sa izmenama i dopunama) propisano je da su izvršne isprave sudska odluka i sudsko poravnanje, koje glase na davanje, činjenje, nečinjenje i trpljenje.

Član 2. stav 2. tačka 11. Zakona o postupku upisa u katastar nepokretnosti i katastar infrastrukture propisano je da pojam „isprava“ jesu ugovor, odluka ili drugi akt, odnosno dokument na osnovu koga se vrši upis podataka, odnosno promena podataka u katastru.

U konkretnom slučaju tužbenim zahtevom se ne traži da tuženi BB, kao upisani titular prava korišćenja na predmetnoj nepokretnosti, trpi upis tužiljinog suvlasničkog udela od 1/3 idealnog dela na opisanoj katastarskoj parceli, da bi uknjiženi vlasnički status Republike Srbije mogao doprineti osnovanosti prigovora nepotpunosti pasivne legitimacije. Naprotiv, opredeljenim petitumom samo se traži utvrđenje suvlasničkog dela tužilje na osnovu njenog doprinosa sticanjem zajedničke tekovine u bračnoj i porodičnoj zajednici parničnih stranaka, odnosno traži se regulisanje njihovih međusobnih imovinskih odnosa, bez intervencije u javnim registrima stvarnih prava na nepokretnostima.

Imajući u vidu izloženu pravnu argumentaciju, drugostepeni sud će u ponovnom postupku, po razmatranju pitanja potpunosti pasivne legitimacije pravilnom primenom materijalnog prava, odlučiti o osnovanosti žalbe tuženih u delu kojim se prvostepena presuda pobija u pogledu stvarnopravnog zahteva tužilje u odnosu na sporne nepokretnosti, odnosno u pogledu njenog doprinosa sticanju zajedničke imovine radom u bračnoj zajednici sa tuženim BB i u porodičnoj zajednici sa tuženim VV, te će za svoju odluku dati jasne i potpune razloge u skladu sa odredbama Porodičnog zakona koji regulištu predmetnu oblast.

Kako pobijanom odlukom nije definitivno odlučeno o osnovanosti tužbenog zahteva, ukinuta je i odluka o troškovima postupka sadržana u trećem i četvrtom stavu izreke drugostepene presude.

Na osnovu izloženog, primenom člana 416. stav 2. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Jelica Bojanić Kerkez,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić